سرنوشت یک بازی غیرحقوقی

اگرچه رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی حدود دو ماه قبل  در خصوص آثارو تبعات اقدام غیر حقوقی شورای حکام آژانس و صدور قطعنامه ضد ایرانی از سوی این مجموعه آگاه بود، اما در نهایت تحت تاثیر لابی های بیرونی تن به این اقدام داد. پس از آن، جمهوری اسلامی ایران اقدامات محدودکننده ای را علیه آژانس صورت داد که مهم ترین آنها خاموش کردن دوربینهای آژانس و حتی غیر قعال ساختن دستگاه سنجش درصد و خلوص غنی سازی در نظنز بود. پس از صدور قطعنامه شورای حکام، گروسی به بازیگری منفعل در پروسه احیای توافق هسته ای تبدیل شده و دیگر کسی از نقش ایجابی آژانس در این معادله سخنی به میان نمی آورد! 

اخیرا گروسی ادعاهای جدیدی را در خصوص فعالیتهای هسته ای کشورمان مطرح ساخته است! مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کاهش دسترسی بازرسان آژانس و قطع دوربین‌های نظارتی در ایران اشاره کرده است. مدیرکل آژانس گفته شواهدی در دست نیست که ثابت کند ایران در حال تولید سلاح اتمی است اما رویکرد و تلاش ایران می‌تواند علامتی از این موضوع باشد. وی به غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد اشاره کرد که فاصله کمی با غنی‌سازی ۹۰ درصدی دارد که برای ساخت سلاح اتمی نیاز است! این ادعاها در حالی مطرح می شود که آژانس قاعدتا به عنوان نهادی حقوقی، نمی تواند بر روی گمانه زنی ها و موارد ادعایی تکیه کند! قاعده ای که متاسفانه در طول سالهای اخیر و به خصوص در دوران مدیر کلی گروسی در این نهاد جاری بوده است. 

نکته جالب توجه اینکه گروسی بدون کمترین اشاره ای نسبت به اقدامات سلبی و سیاسی آژانس در تقابل با کشورمان، نسبت به واکنش ایران در قبال قطعنامه صادر شده گلایه کرده و می گوید:

" آنها [ایرانی‌ها] دسترسی بازرسان ما یعنی به عبارتی، نظارت آژانس (بین‌المللی انرژی اتمی) را بر این فعالیت‌ها را محدود کرده‌اند و تعدادی از دوربین‌های [نظارتی] را که ما در تاسیسات مختلف نصب کرده بودیم قطع کرده‌اند، که همه این نکات البته وضعیتی را ایجاد می‌کند که البته چیز خوبی نیست.»

رافائل گروسی در حالی این اظهارات را بیان کرده است که محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته است  که ایران دوربین‌های فراپادمانی را تا بازگشت طرف مقابل به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ برجام روشن نمی‌کند.گروسی در این خصوص می گوید:

"دوربین‌های فراپادمانی یا به‌اصطلاح برجامی به توافقنامه برجام ربط دارد اگر غربی‌ها به این توافقنامه برگشتند و وقتی اطمینان حاصل کردیم شیطنتی انجام نمی‌دهند برای این دوربین‌ها تصمیم‌گیری می‌کنیم.همه زیرساخت‌های صنایع اتمی ایران با هماهنگی آژانس و تحت نظارت این سازمان بوده است. کسی تصور اشتباه نکند، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همین الآن بر اساس ضوابط پادمانی در همه مراکز اتمی ایران مستقر است.»

اما رافائل گروسی اخیرا در مصاحبه‌ای دیگر با یک روزنامه اسپانیایی گفته بود در حالی که آژانس نظارت محدودی از آنچه که اتفاق می افتد دارد، برنامه هسته‌ای ایران در حال پیشرفت است. او این مساله را نگران کننده خواند.در هر حال، گروسی باید این حقیقت را بپذیرد که مصدر این دغدغه ها چیزی جز بازی خود آژانس و رویکرد غیر قابل توجیه آن در تقابل با فعالیتای صلح آمیز هسته ای کشورمان نیست. از سوی دیگر، در سلسله مذاکرات وین، آژانس به جای یک نهاد تسریع کننده مذاکرات که قاعدتا باید حامی حقوق حقه اعضای خود باشد، به یکی از ارکان و اضلاع بازی استراتژیک و تاکتیکی غرب در راستای امتیازگیری بیشتری از تهران مبدل گشت! 

همین مسئله سبب شد تا آژانس وظیفه اصلی خود مبنی بر ایفای نقش موثر در منازعات جهانی را فراموش کند. بهتر است بگوییم آژانس به جای تسلط بر صحنه منازعه، خود به بخشی از این پروسه تبدیل شده است! این بدترین انتخابی بود که گروسی و دیگر مقامات ارشد آژانس می توانستند صورت دهند.حدود یک ماه پیش نیز ایران در واکنش به قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بخشی از دوربین‌های نظارتی آژانس را قطع کرد. گروسی گفته بود در مجموع ۲۷ دوربین آژانس در ایران خاموش شده‌اند. حدود سه ماه پیش، گزارش‌ها از وین (محل مذاکرات) حاکی بود که فاصله زیادی با احیای برجام و امضای توافقی جدید نمانده است اما مخالفت آمریکا با ارائه تضمینهای اعتباری در قبال آینده توافق هسته ای، مانع بزرگی را در مسیر رسیدن به توافق ایجاد کرده است. 

..........................