چرا فرانسوی ها در مذاکرات برجام فعال شده اند؟!

طی روزهای اخیر و خصوصا پس از دیدار امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و  بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی در کاخ الیزه، مقامات فرانسوی تلاشهای بیشتری را در راستای احیای توافق هسته ای آغاز کرده اند. به راستی چه چیزی در جریان این ملافات رخ داده است؟! امانوئل مکرون از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، میزبانی کرد، رخدادی که در چارچوب تلاش‌های غرب برای تامین کمبود منابع انرژی خود در میانه جنگ اوکراین تحلیل شده است.چهره‌های اپوزیسیون فرانسه و گروه‌های مدافع حقوق بشر از تصمیم آقای مکرون برای دعوت از محمد بن سلمان به مهمانی شام در کاخ الیزه انتقاد کرده‌اند. شواهد محکم موجود نشان  می دهد که ولیعهد سعودی دستور قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار ناراضی سعودی، را صادر کرده است.

اگنس کالامار، دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل، در آستانه دیدار محمد بن سلمان با امانوئل مکرون در توییتر نوشت: «احیای این شاهزاده قاتل در فرانسه نیز با استدلال رئال پلیتیک توجیه خواهد شد، همان‌طور که ایالات متحده چنین کرد. در نهایت این داد و ستد است که حرف اول را می‌زند.»

مکرون که دسامبر گذشته با سفر به عربستان سعودی به نخستین رهبر غربی تبدیل شد که پس از قتل جمال خاشقچی از این کشور بازدید کرده است، ضمن رد این انتقادات تاکید کرده که عربستان سعودی بسیار مهم‌تر از آن است که نادیده گرفته شود.امانوئل مکرون پیش از شام کاری خود با محمد بن سلمان در مقابل پله‌های کاخ الیزه به او خوش‌آمد گفت و به گرمی با وی دست داد.اما فراتر از کلیت این دیدار، طرح برخی موضوعات مهم منطقه ای میان پاریس و ریاض می تواند قابل تامل باشد! بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، سفر محمد بن سلمان به پاریس به فاصله دو هفته پس از گفت‌وگوی او با جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، در عربستان سعودی انجام شده است. غرب تمایل به تنظیم مجدد روابط خود با این کشور نفت‌خیز خلیج فارس دارد .فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی در پی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین به دنبال تنوع بخشیدن به منابع انرژی خود هستند، چرا که مسکو صادرات گاز خود به اروپا را کاهش داده است. مکرون از ریاض می‌خواهد که تولید نفت خود را افزایش دهد.بر اساس اعلام منابع رسمی، برجام و روند مذاکرات هسته ای با ایران، یکی از موضوعات محوری مطرح شده در دیدار بن سلمان و مکرون بوده است. 

به نظر می رسد رئیس جمهور فرانسه در این دیدار به بن سلمان تضمین داده است که در مذاکرات منتهی به احیای توافق هسته ای، دغدغه ها و خواسته های ریاض را به صورت کامل در نظر می گیرد! این معامله ای است که پاریس در سلسله مذاکرات منتهی به انعقاد اولیه توافق هسته ای نیز با سعودیها و رژیم صهیونیستی صورت داد. فرانسوی ها در مذاکرات هسته ای همواره تلاش کرده اند نقش یک بازیگر بازدانده را ایفا کنند.بخشی از این نقش آفرینی مرهون تاثیرپذیری آنها از بازیگران خارجی مانند عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی هستند. اکنون بیش فعال شدن فرانسوی ها در روند احیای برجام، می تواند منبعث از معامله ای باشد که میان مکرون و بن سلمان صورت گرفته باشد. بر این اساس، احتمال می رود پاریس به ریاض از قول خود تضمینهایی در خصوص روند مذاکرات داده باشد. ضمن آنکه گارد سعودیها نسبت به توافق هسته ای نیز نسبت به سال 2015( زمان انعقاد اولیه ان) بازتر شده است. نقش‌آفرینی کاخ الیزه در این برهه زمانی نیاز به ریشه‌یابی و تفسیر ندارد. فرانسوی‌ها وظیفه دارند آنچه «منظومه استراتژیک مهار حداکثری ایران» خوانده می‌شود را مانند گذشته تکمیل کنند. در این بازی تکراری، فرانسوی‌ها قصد دارند نه به عنوان یک "طرف متعهد"، بلکه به عنوان یک " واسطه گر" در مذاکرات حضور پیدا کنند. در این میان، فرانسوی ها دست به معاملات زیادی با بازیگرانی مانند تل آویو و ریاض می زنند. خروجی این بازی نامتوازن فرانسوی ها درپرونده های گوناگون بین المللی،کاهش اعتبار جهانی کاخ الیزه در جهان سیاست بوده است. کاخ الیزه مانند کاخ سفید درصدد است بدون رفع کامل و عملیاتی تحریمهای ضد ایرانی، تهران به بخش مهمی از تعهدات هسته‌ای خود به بهانه تامین خواسته‌های آژانس بازگردد. در این معادله، غرب به دنبال آن است موازنه «تعهدات ایران» و «تعهدات غرب» را به سود مؤلفه دوم تنظیم و متعاقبا تثبیت کند.این بازی فرانسوی ها بارها مورد انتقاد دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان قرار گرفته است.