انتشار جزئیات توافق کار را خراب کرد؟

گروه سیاست نامه نیوز، اوضاع مذاکرات انگار آنطور که پیش‌بینی می‌شد، پیش نرفته و نمی‌رود. شاهد اینکه نه تنها طی چهارشنبه و پنج شنبه گذشته نظر مثبت آمریکایی‌ها را نشنیده و در آستانه توافق قرار نگرفتیم، بلکه می‌بینیم که پایگاه خبری –تحلیلی آکسیوس در گزارشی به نقل از مقامات آمریکایی و صهیونیستی نوشته که در مذاکرات برجامی هیچ امتیاز جدیدی به ایران داده نشده است و حصول توافق هم قریب‌الوقوع نیست.

اینکه در آینده چه پیش خواهد آمد و بالاخره توافق حاصل می‌شود یا خیر را هم نه ما می‌دانیم و نه تحلیل‌گران. گمانه‌زنی‌هایی صورت می‌گیرد اما واقعا آنچه که بیان می‌شود ناشی از خوشبینی و بدبینی افراد است و در عالم واقعا جدا هیچ چیز مشخص نیست. 

نکته قابل توجه اما این است که به باور کارشناسان، یکی از دلایل بلاتکلیفی موجود و تعلل آمریکایی‌ها در پاسخگویی همان جزئیاتی است که به نقل از علی باقری درباره توافق منتشر و البته از سوی طرف‌های امریکای و اروپایی تکذیب شد. 

صباح زنگنه نماینده پیشین مجلس البته این موضوع را تنها دلیل بلاتکلیفی فعلی نمی‌داند. او در گفت‌وگویی بیان کرد: «در عالم سیاست و دیپلماسی معمولا از این روش‌ها و ظرایف استفاده می‌کنند تا از برخی نتایج منفی بکاهند و به اعتبار خود بیفزایند. یعنی این رویکرد را می‌توان تا حدی در جهت ایجاد نوعی پرستیژ تلقی کرد.»

زنگنه با اشاره به آنچه در سطح رسانه‌ها از قول علی باقری و درباره جزئیات توافق احتمالی منتشر شده است، گفت: «با توجه به مواردی که ذکر شده انتظار می‌رفت آمریکایی‌ها نیز به بررسی این موارد بپردازند و علاوه بر آنچه که در پاسخ رسمی ایران قید شده است، این اظهارات را نیز ارزیابی کنند. تبعا این اظهارات می‌تواند در داخل مفید باشد و شفافیت ایجاد کند اما در خارج از کشور نیز می‌تواند برخی کشورها یا نیروهای مخالف احیای برجام و به ثمر رسیدن مذاکرات را تحریک کند تا آنها هم بخواهند با اقداماتی، آمریکا را در لحظه آخر نیز مورد عتاب و خطاب قرار داده و بگویند که قرار نبود چنین توافقی انجام شود.»

حسن بهشتی‌پور اما نظر دیگری دارد و معتقد است که اتفاقا انتشار این جزئیات اقدام مثبتی از سوی ایران بوده است، وی گفته «اگر به خاطر داشته باشید وقتی توافق لوزان حاصل شد، آمریکا یک فکت‌شیت منتشر کرده و یک سری موارد مورد نظر خود را برجسته کرد تا افکار عمومی برای توافق ژنو آماده شود. اکنون به نظر می‌رسد که ایران این پیش‌دستی را کرده است. به نظر من صحبت‌های باقری یک فکت‌شیت است برای اینکه نشان دهند اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، این طرف آمریکایی است که سبب شده است. به نظر من این پیش‌دستی اقدام خوبی بود و اگرچه یک روایت یک‌طرفه است اما به ما که مدت‌ها منتظر انتشار اطلاعاتی از مذاکرات بودیم، کمک می‌کند که بهتر تحلیل کنیم.»

اینکه اقدام مذکور یعنی انتشار برخی جزئیات توافق احتمالی تاثیر مثبت داشته یا منفی، به زودی مشخص خواهد شد. در شرایط موجود اما آنچه که مورد ابهام است، این است که آیا آنچه اکنون در فضای رسانه‌ای به عنوان جزئیات توافق آمده، موضوعاتی است که آمریکا بخواهد آن را نپذیرد؟ و به عبارت دقیق‌تر، کار را خراب کرده باشد؟ باید در نظر داشت که طرف آمریکایی قبل از ایران جواب خود را به اروپایی‌ها داده و با پیش نویسی که بر اساس طرح بورل نوشتند، موافقت کرده بود. بر این اساس تنها عامل مشکل ساز می‌تواند این باشد که جزئیات منتشر شده، قدری بر نگرانی‌های رژیم صهیونیستی افزوده و سبب شده که آنها فشارهای خود بر دولت بایدن را افزایش دهند.اطمینان خاطری که آکسیوس نوشته مقامات آمریکایی به مقامات اسرائیلی داده‌اند نیز با این نگاه قابل تحلیل است. به هر روی باید صبر کرد و دید که فشارهای مخالفان برجام بر دولت بایدن چقدر اثر دارد و نتیجه چه خواهد شد.