طرح نخ‌‌‌نمای واردات خودرو

روزنامه جام جم نوشت: زهرا ارفع، رئیس مرکز ملی فرش ایران در جمع خبرنگاران اعلام کرد افرادی که ۷۰‌میلیون دلار صادرات فرش داشته باشند، می‌توانند خودرو وارد کنند. این موضع‌گیری در حالی است که هنوز طرح از سرگیری واردات خودرو در میان مخالفت و موافقت نهادهای مختلف سرگردان مانده و جمع‌بندی نهایی در این زمینه صورت نگرفته است. به منظور بررسی بیشتر با امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت تماس گرفتیم و پاسخ داد: آیین‌نامه واردات خودرو ظرف چند روز آینده اعلام می‌شود و مباحث درباره واردات خودرو به‌ازای صادرات فرش نیز مشخص خواهد شد البته بنده اطلاعات دقیقی درخصوص تامین منابع ارزی برای واردات خودرو از طریق صادرات فرش ندارم. آن‌طور که رئیس مرکز ملی فرش ایران خبر داده قرار است به‌ازای صادرات ۷۰میلیون دلار فرش، خودرو وارد شود که اگر قیمت خودرو ۱۰هزار دلار باشد تنها ۷۰۰۰خودرو امکان واردات خواهد داشت.

 واردات همچنان در ابهام 

حجت‌ا... فیروزی، عضو کمیسیون صنایع مجلس درباره تدوین سازوکارهای واردات خودرو گفت: آیین‌نامه اجرایی توسط وزارت صمت در حال نهایی شدن است. طی آخرین جلسه مشترک کمیسیون و وزارت صمت، نقطه‌نظرات مجلس در آیین‌نامه گنجانده شده و خودروهای تمام برقی و هیبریدی ابتدا در مناطق آزاد وارد شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. خودروهای دیگر مربوط به حمل‌ونقل عمومی است که باید جایگزین خودروهای فرسوده و تاکسی‌ها شود و قسمتی دیگر خودروهایی با میانگین قیمتی متوسط و پایین است.وی با بیان این‌که خودروهای ارزان‌قیمت در اولویت واردات است، می‌گوید خودروها با حجم موتور کم و رعایت مسائل زیست‌محیطی بوده و با قیمت مناسب وارد شود. این قیمت باید به میزانی باشد که جمعیت متوسط درآمدی قادر به خریداری آن باشند. خدمات پس از فروش نیز باید برای آن در نظر گرفته شود. قبل از مصوبه سران قوا عمدتا خودروهای لوکس وارد کشور می‌شد اما اکنون براساس تصمیم‌گیری‌ها، بخش عمده خودروهای وارداتی توسط قشر متوسط جامعه خریداری می‌شود؛ ضمن این‌که بر واردات خودروهای برقی نیز تاکید شده است. البته حجت‌ا... فیروزی درعین‌حال تاکید کرد آیین‌نامه هنوز نهایی نشده و از طرفی نظرات فعالان این حوزه باید لحاظ شود.

 رانت برای صادرکنندگان فرش

این موضع‌گیری رئیس مرکز ملی فرش ایران درباره واردات خودرو شائبه‌های فراوانی ایجاد کرده است، اگر طرح محدودیت واردات خودرو برداشته شده باید از طریق مجاری رسمی وزارت صمت اعلام شود اما اعلام این خبر از سوی مرکز ملی فرش بر ابهامات موجود دامن خواهد زد. این‌که صادرکنندگان فرش امکان واردات خودرو را دارند اما واردکنندگان خودرو این امکان برایشان مهیا نیست به تولید رانت منجر خواهد شد، البته باید در این زمینه منتظر اعلام موضع رسمی وزارت صمت بود اما ادامه این وضعیت مبهم اثرات منفی بر بازار خواهد داشت.

 تجربه شکست‌خورده، بار دیگر روی میز

قانونی مبنی بر واردات خودرو به شرط صادرات وجود دارد و احتمالا بحث مطرح شده حکایت از مفاد همان قانون دارد. البته باید توجه داشت زمانی که صادرات بیشتر از واردات باشد، چه نیازی است که دو کالا با یکدیگر درگیر باشند. تجربه استفاده از منابع ارزی حاصل از صادرات برای واردات کالایی دیگر، تجربه شکست‌خورده‌ای است که می‌توان به توافق صادرکنندگان خشکبار و واردکنندگان تلفن‌همراه اشاره کرد، در این توافق قرار بود ارز ناشی صادرات خشکبار در اختیار واردکنندگان قرار گیرد اما به دلیل پاره‌ای از مشکلات این موضوع اجرایی نشد. یکی دیگر از انتقادات به این طرح این است که افراد فعال در حوزه صادرات فرش آیا آگاهی نسبت به بازار خودرو برای واردات دارند؟ آیا اصولا علاقه‌ای برای سرمایه گذاری در این بازار از سوی صادرکنندگان فرش وجود دارد؟ هدف‌گذاری دولت برای حمایت از صادرات فرش می‌توانست در قالب همان طرح‌های جوایز صادراتی باشد که در سال‌های اخیر مغفول مانده‌است. از سوی دیگر با کاهش صادرات فرش رسیدن به حد نصاب ۷۰میلیون دلار برای صادرکنندگان فرش قابل تحقق است؟ قانون دیگری در بازار میوه وجود داشت؛ واردات موز به ازای صادرات سیب؛ قانونی که اجرا نشد و وضعیت به همان شیوه سابق بازگشت.

طرح‌های تشویقی کاغذی

مرتضی مصطفوی، کارشناس حوزه خودرو در گفت‌‌وگو با جام‌جم، با اشاره به طرح واردات خودرو به شرط صادرات فرش، می‌گوید درباره واردات خودرو به ازای صادرات فرش ابهاماتی وجود دارد که باید به آن پرداخت، باید از سیاست‌گذار در صنعت خودرو سؤال کرد هدف از این طرح حمایت از صادرات فرش است یا واردات خودرو؟ اگر به دنبال ایجاد مشوق برای صادرات فرش هستیم، از راه‌های دیگر نیز می‌توان به این هدف رسید. این‌که بازار خودرو به واردات خودرو نیاز دارد، دلیلی قابل قبول برای اجرای این طرح نیست و تاثیری بر بازار خودرو نخواهدگذاشت.این کارشناس حوزه خودرو با بیان این‌که بنا به آمارهای اعلام شده، صادرات فرش کاهش یافته، معتقد است در این شرایط صادرکننده توانایی رساندن صادرات به میزان ۷۰ میلیون دلار را ندارد واین طرح‌ها روی کاغذ حالت تشویقی دارد اما با اجرا فاصله فراوانی دارد. از سوی دیگر باید توجه داشت اکنون صادرات فرش به ۶۰ میلیون دلار کاهش یافته و در شرایط فعلی ۱۰میلیون دلار با اظهار نظرهای دولت فاصله وجود دارد. مصطفوی گفت: این ‌طرح‌ها تاثیر چندانی بر بازار خودرو ندارد تا زمانی که محدودیت واردات خودرو وجود دارد نمی‌توان چندان به موفقیت این‌گونه طرح‌ها امیدوار بود. دولت اگر به دنبال اصلاح صنعت خودروست باید ساختار خودروسازی داخلی را تغییر دهد.