نگاه تحلیلگر / گفت‌وگوی «نامه نیوز» با فلاحت پیشه
آخرین تلاش ها برای احیای برجام
فلاحت پیشه معتقد است که عدم توافق و عدم احیای برجام می‌تواند موجب افزایش تنش‌ها بین دو طرف اصلی مذاکره یعنی ایران و آمریکا باشد.
گروه سیاست نامه نیوز، بررسی پاسخ آمریکا به جوابیه ایران به پیش‌نویس اروپایی‌ها برای احیای برجام تا آخر هفته ادامه دارد اما فضای مذاکرات حداقل در چارچوب رسانه‌ها مثبت به نظر می‌رسد. اینکه در نهایت چه خواهد شد و کار به کجا می‌رسد را البته نمی‌دانیم. نکته اما اینجاست که اغلب کارشناسان معتقد هستند که یا برجام احیای می‌شود و یا مذاکرات ادامه خواهد یافت. به عبارت دیگر گزینه اعلام شکست مذاکرات انگار روی میز نیست.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده پیشین مجلس و کارشناس مسائل بین‌المللی اما عدم توافق را عاملی برای افزایش تنش ها می‌داند. او در تحلیل اوضاع و احوال مذاکرات به «نامه نیوز» گفت: «اکنون آخرین تلاش‌ها برای احیای برجام را در دو سمت (ایران و آمریکا به عنوان دو طرف اصلی - شاهد هستیم».
وی با اشاره به اینکه «بین ایران و آمریکا چالش اصلی انتخاب بین تنش و دیپلماسی است» گفت: «گروه‌های مختلف از حوزه‌های سیاسی تا رسانه‌ای و حتی جنگ گرم فعال هستند و می‌خواهند مانع احیای توافق باشند. در طرف دیگر اما تجربه ریشه‌داری از دیپلماسی وجود دارد که فارغ از آمد و رفت دولت‌ها همواره تلاش شده که در این مسیر یک سازوکار دیپلماتیک شکل بگیرد. در حال حاضر ما در یک نقطه عطف قرار داریم که از یک طرف مقامات رژیم صهیونیستی به نوعی به خاک آمریکا لشکرکشی کرده‌اند و حتی آقای بلینکن وزیر خارجه آمریکا سعی کرد که برخی از ملاقات‌های خود با آنها را لغو کند چون واقعا دولت آمریکا تصمیم گرفته که برجام را احیا کند. از طرف دیگر شرایط و تحولات منطقه را داریم که شاهدیم جنگ‌های نظامی شکل می‌گیرد و بعد از مدت‌‌ها تحریک رژیم صهیونیستی، آمریکا (در دوره بایدن) دومین و سومین حمله خود به سوریه را صورت داد و مدعی شد که مواضع نیروهای نیابتی ایران هستند.»
وی افزود: «اولین حمله در ابتدای دوره بایدن بود. دو حمله اخیر هم طی دو روز پشت سر هم انجام دادند تا به اسراییلی‌ها اعلام کنند که برجام به معنای پایان تنش‌ها با ایران نیست.»
فلاحت‌پیشه با اشاره به اینکه «ایران، آمریکا و متحدانش همواره در سه حوزه تنش داشته‌اند» گفت: «یک حوزه بحث سرزمین‌های اشغالی و فلسطین است که می‌توان گفت ایران منتهی‌علیه موضع را مقابل آمریکا دارد. حوزه دوم چالش هسته‌ای است که در قالب برجام دنبال می‌شود. حوزه سوم نیز توان موشکی و دفاعی ایران است. بر این اساس بحث اول اصلا قابل مذاکره نیست. درباره موضوع سوم یعنی بحث موشکی هم ایران اعلام کرده که وارد مذاکره نمی‌شود. اما در مساله دوم بحث احیای برجام وجود دارد. صهیونیست‌ها نیز سعی دارند که موجودیت رژیم صهیونیستی را به بحث توان نظامی و موشکی و حضور منطقه‌ای ایران ربط بدهند و برجام را اینگونه زیر سوال ببرند که عایدی ایران در زمینه برجام سبب می‌شود، ایران در دو زمینه حضور منطقه‌ای علیه رژیم صهیونیستی و توان موشکی دست برتر را داشته باشد.»
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی تاکید کرد: «واقعیت قضیه این است که ایران و آمریکا در عرصه سیاسی به شدت تلاش می‌کنند که موضوع برجام را از دو موضوع دیگر دور نگه دارند. تصمیمات لازم را در این باره گرفته‌اند. همین که آمریکایی‌ها پاسخ ایران را داده‌اند و ایران مشغول بررسی پاسخ آنها است، به این معنی است که متن اصلی پذیرفته شده و بر سر یک سری حوزه‌های اجرایی با هم اختلاف نظر دارند. به عبارتی هر دو طرف سعی دارند برجام را به نحوی احیا کنند که حداقل هزینه را در قبال آن داده باشند. به عبارت خاص‌تر، در حال حاضر بیش از هر چیزی آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها در تلاش هستند که در حوزه دیپلماسی عمومی توجیهی برای توافق خود پیدا کنند.»
این نماینده پیشین مجلس ادامه داد: «دیپلماسی عمومی برای ایران مهم است و دیدیم که دولت سعی کرد هم نهادهای مهم کشور و هم رسانه‌ها را برای این توافق قانع کند. دولت دموکرات آمریکا نیز سعی دارد که موضع خود را در برابر جمهوریخواهان تضعیف نکند و در عین حال متحدان منطقه‌ای خود مثل رژیم صهیونیستی را قانع کند که برجام موجب تضعیف همکاری‌های راهبردی آنها با یکدیگر نخواهد شد.»
وی افزود: «معتقد هستم که مسائل خارجی از برجام بر متن اصلی آن اثر دارد و سبب شده که طرفین در مسیر احیای برجام تعلل بیشتری را نشان دهند.اما تجربه نشان داده به رغم گذر زمان چیزی غیر از یک سری صحبت‌ها و وعده‌های کلی به توافق اضافه نمی‌شود. لذا معتقدم که به سود ایران و آمریکا است که این توافق را احیا کنند و اگر توافق احیا نشود، بهترین شرایط برای ایفای نقش عوامل منفی و تحت تاثیر قرار دادن برجام فراهم خواهد شد.»
فلاحت‌پیشه تاکید کرد: «اگر برجام احیا شود، زمینه برای تنش‌زدایی در سایر حوزه‌ها نیز فراهم خواهد شد اما تحولات سوریه نشان داد که اگر برجام احیا نشود، زمینه برای تشدید تنش‌ها فراهم‌تر خواهد شد.»
دیدگاه تان را بنویسید