ناگفته‌های استاد دانشگاه شریف درباره اتفاقات اخیر این دانشگاه

متن مصاحبه به شرح زیر است: 

در حالی که در اتفاقات اخیر دانشگاه شریف، بخشی از افرادی که خود را به عنوان دانشجو معرفی می‌کردند با سلاح سرد و فحاشی به نوعی اعتراض دانشجویی را به آشوب کشیدند. به نظر شمایی که سال‌های زیادی در دانشگاه شریف بوده‌اید این‌ها چه کسانی هستند و چرا چنین رفتاری انجام دادند؟

من در آن روز در دانشگاه حضور نداشتم، ولی به طور کلی شاهد قضایا هستم. در این خصوص باید یادآوری کنم که متأسفانه روی فرهنگ در این کشور کار نشده‌است. اگر از دبستان و دبیرستان روی فرهنگ کار و حس هویت ملی و دینی در دانشجو تقویت می‌شد، ما شاهد این اتفاقات نبودیم ولی متأسفانه به دلیل اینکه روی فرهنگ در این کشور کار نشده، سطح فرهنگی بسیار پایین است.

در گذشته مدام تأکید کرده‌ام که متأسفانه فرهنگ در این کشور فراموش شده‌است. به سیاست و اقتصاد اهمیت داده می‌شود، ولی آن چیزی که به آن پرداخته نشده فرهنگ است؛ حس هویت باید تقویت شود تا فرد منافع ملی را تشخیص دهد و حتی اگر فرضاً اعتراضات بحقی هم دارد، کاری نکند که خارجی‌ها برضد کشور از آن بهره‌برداری کنند. الان از وقایعی که در دانشگاه شریف اتفاق افتاده فقط خارجی‌ها بهره‌برداری می‌کنند.

اگر دانشجوی ما یا هرکسی که این اقدامات را انجام داده به اندازه کافی فرهنگ قوی داشت به خودش اجازه نمی‌داد این کارها را انجام دهد. متأسفانه دانشجویی که وارد دانشگاه شریف یا بقیه دانشگاه‌ها می‌شود با فرهنگ وارد نشده و در داخل شریف نیز فرهنگی به او آموزش داده نمی‌شود. البته فرهنگ چیزی نیست که شما به زور آن را به کسی بفهمانید، بلکه موضوعی خیلی ظریف است. در این شرایط توجه داشته باشید که در دانشگاه شریف یا دیگر دانشگاه‌ها رفتار استادها با دانشجویان هم خشن است. من در این دهه‌های اخیر اصلاً از وضعیت فرهنگی دانشگاه راضی نبوده‌ام و علت آن هم به سال‌های پایین‌تر و نحوه تربیت در مقاطع قبلی باز می‌گردد. به دانشجو آموزش داده نشده که وضعیت را تشخیص دهد؛ هر چند جاهایی بی‌همتی‌هایی در کشور شده‌است، ولی دانشجو باید تشخیص دهد این کاری که انجام می‌دهد به نفع چه کسی تمام می‌شود و همین موجب شده تا بهره رفتارهای اخیر در دانشگاه‌ها را خارجی‌ها ببرند.

روش درست اعتراض توسط دانشجویان چگونه است؟

به نظرم اعتراض صحیح حداقل باید بدون اینکه به کسی فحاشی شود، به کسی چیزی پرتاب شود و بدون اینکه ضرر مالی ایجاد شود، باشد. خیلی مسالمت‌آمیز باید می‌گفتند که این موضوعات خواسته ماست و بعد طرف مقابل مجبور می‌شد به خواست آن‌ها احترام بگذارد، ولی وقتی اینگونه رفتار می‌شود همه چیز با هم مخلوط می‌شود.

اینکه گفته می‌شود عده‌ای با سلاح سرد به حراست دانشگاه و نیروهای انتظامی حمله کردند، چه مقدار متعلق به دانشگاه است؟

معلوم است که سلاح سرد از خارج دانشگاه وارد شده‌است. غرب در حال کار روی محیط ماست. بارها یادآور شده‌ام که غربی‌ها صریحاً گفته‌اند با زور اسلحه در برابر ایران نمی‌توانند کاری انجام دهند، پس باید از طریق فرهنگ وارد شوند و از دهه اول انقلاب نیز بارها یادآور شده‌ام که دارند فرهنگ ما را خراب می‌کنند تا بتوانند هر کاری که می‌خواهند انجام بدهند؛ وزارت خارجه امریکا طرح‌های تحقیقاتی را انجام داده و به این نتیجه رسیده که فقط از طریق دانشگاه‌ها و همچنین خراب کردن فرهنگ کشور می‌تواند به ایران نفوذ کند.

دلیل اینکه دانشگاه شریف این مقدار مورد توجه است، چیست؟

اولاً مقداری در مورد این دانشگاه اغراق می‌کنند ولی یک مقداری هم به دلیل این است که دانشجویان تیزهوش به دلیل مد یا هر چیز دیگری بیشتر به دانشگاه شریف می‌آیند تا اینکه به سراغ دیگر دانشگاه‌ها بروند.

تحقیقات مفصلی را دیده‌ام که غرب در حال کار کردن روی محیط ماست و در دانشگاه‌ها نیز نفوذ دارد؛ حتی قبلاً بارها به وزارت اطلاعات گزارش داده‌ام که فلان معاون در دانشگاه شریف جاسوس غرب است، ولی اصلاً هیچ توجهی به آن نشد.

بعد فرهنگی دانشگاه به شکل کلی فراموش شده‌است. فقط سیاست و اقتصاد مورد توجه قرار گرفته‌است. حتی در انتخابات ریاست جمهوری هم مسائل مورد توجه فقط سیاست و اقتصاد بود، در حالی که وقتی فرهنگ نباشد، اقتصاد نیز به وجود نمی‌آید.

دانشگاه شریف باید در مورد فرهنگ دانشجویی که به گفته شما قبل از آمدن به دانشگاه در مورد آن کاری انجام نشده چه کاری انجام دهد؟

خود دانشگاه باید در مورد کارهای فرهنگی توجه می‌کرده که نکرده‌است و هیچ کار فرهنگی مهمی در دانشگاه نشده، چون دغدغه نبوده‌است. باید کلاس‌های مختلف برگزار می‌شد نه اینکه فقط بیایند تعالیم اسلامی را یاد بدهند، بلکه جایی در محیط ما حتی اخلاق یاد داده نمی‌شود. چند سال پیش به عنوان یک عضو هیئت علمی که سابقه بسیاری در این دانشگاه دارم، عرض کردم که اخلاق در دانشگاه شریف تبخیر شده‌است، ولی هیچ‌کس به آن اهمیتی نداد؛ حتی بعضی از مواقع رفتار اساتید با اساتید نیز اصلاً محترمانه نیست و محیط بی‌اخلاقی حاکم است.

لازم است اخلاق را هم به اساتید و هم به دانشجویان آموزش دهیم. سال ۵۸ معاون دانشگاه بودم. سوم خرداد همان سال، مینی‌بوس گرفته بودند با یک عده از دانشجویان می‌خواستیم خدمت حضرت امام خمینی (ره) برویم، بعضی از بچه‌ها در مسیر تندخویی می‌کردند، من همان موقع به یکی از همکاران گفتم که باید برای این‌ها کلاس اخلاق برگزار کنیم.

در میان علمای گذشته برگزاری کلاس اخلاق خیلی معمول بوده‌است. مثلاً خواجه نصیر کتاب درس اخلاق دارد، ولی اصلاً در دانشگاه اخلاق حاکم نیست. دانشجو می‌رود در اتاق استاد را می‌زند، استاد به دانشجوی دکتری پرخاش می‌کند که چرا الان آمدی، چرا اینگونه کردی، وقتی اخلاق نیست بیش از این نباید انتظار داشت؛ چون در کلاس نیز یک درس خشکی تدریس می‌شود و تمام شد و رفت. در حالی که آن چیزی که باید تعلیم داده شود، اخلاق، حس هویت ملی، تشخیص منافع ملی و مواردی از این دست است که اصلاً در کار نیست و اصلاً متوجه نیستند که دشمن چگونه از این چیزها استفاده می‌کند؛ فقط نگاه‌ها به غرب است، حواس دانشجو فقط به این است که فارغ‌التحصیل شود و به امریکا، انگلیس، کانادا و مانند این‌ها برود.

خب دانشجو هم پیش خودش می‌گوید در این فضایی که در جامعه است، شاید نتوانم پیشرفت کنم؛ هر دانشجویی که بخواهد برود غرب محکوم است؟

بله، رفتارها با دانشجویان درست نیست و به جای جاذبه دافعه در مورد آن‌ها وجود دارد؛ یکی از اساتید جمله قشنگی گفته بود. گفته بود نگویید فرار مغزها بلکه فراردهی مغزها بگویید. بچه‌ها اغلب از رفتار اساتید به من شکایت می‌کنند، بنابراین واضح است شرایط برای دانشجویان سخت است، ولی این واقعیت هم هست که سطح تحصیلات در ایران بالا است و نیاز نیست حتماً طرف به خارج برود، ولی به شکلی به دانشجو نشان داده‌اند که نگاه به غرب است، در حالی که مثل چین باید نگاه‌ها به داخل باشد، وقتی که نگاه‌ها به داخل شد، مشکلات نیز حل می‌شود؛ من در سفری که به چین داشتم از نزدیک شاهد بودم که وقتی نگاه‌ها به داخل شد نه امریکا و نه روسیه هیچ‌کدام نمی‌تواند آن‌ها را زمین بزند. داخل جاذبه کم و خارج جاذبه زیاد است و حسابی پول می‌دهند؛ حدود ۲۰ سال پیش به معاون فناوری ریاست جمهوری گفتم، شما چه مقدار به یک دانشجوی نخبه می‌دهید؟ امریکا پنج یا شش برابر آن را می‌دهد که این دانشجوی نخبه را جذب کند، ولی متأسفانه متوجه این موضوع نیستند، خب مشخص است وقتی جاذبه این طرف ایجاد نکرده‌اید، بلکه دافعه ساخته‌اید و طرف هم فقط مسائل مادی مانند پول و رفاه را نگاه می‌کند اینگونه می‌شود، اگر اخلاق یاد داده می‌شد فقط پول مسئله نبود.

به عنوان کسی که سابقه بسیاری در دانشگاه شریف دارید، دوره‌های مختلفی مانند زمان ترورهای دهه شصت را در دانشگاه دیده‌اید...

در آن دوره بی‌اخلاقی داخل دانشگاه نبود، حتی قبل از انقلاب نیز من وارد این دانشگاه شدم بی‌اخلاقی نبود و به دانشجوی مسلمان احترام گذاشته می‌شد، در حالی که دانشجوی کمونیست هم بود، بی‌اخلاقی نبود، چون هم استاد مراعات دانشجو را می‌کرد و هم دانشجو احترام استاد را داشت، در دهه اول و دوم انقلاب نیز تا حدی اخلاق در دانشگاه‌ها وجود داشت.

این تمرکزی که توسط رسانه‌ها و فضای مجازی ضدانقلاب روی دانشجویان دانشگاه شریف و دیگر دانشگاه‌های معروف است، چه مقدار بر دانشجویان تأثیر داشته و این اغتشاشاتی که ما شاهد هستیم همه توسط دانشجویان انجام می‌شود؟

یک عده زیادی دانشجو هستند و یک عده‌ای ممکن است نباشند ولی چیزی که باید توجه داشت این است که فضای مد در محیط ما حاکم است؛ حتی یک زمانی اینشتین شکایت داشت از اینکه در محیط علم هم مد حاکم شده‌است؛ اکنون مد در کشور حاکم است، دانشجو الان فکر می‌کند که باید بیاید شریف؛ مثلاً آن زمانی که بهترین دانشجویان به برق شریف می‌آمدند، یک دانشجوی نخبه برق شریف قبول شده‌بود و می‌خواست بیاید فیزیک، پدر و مادرش با من فامیل بودند تماس گرفتند و می‌گفتند به این می‌گوییم در برق بمان و اسم و رسمی برای خودت به پا کن، گفتم بگویید بیاید با هم صحبت کنیم. با من صحبت کرد، دیدم یک نخبه است به پدر و مادرش گفتم این بچه را آزاد بگذارید و به او زور نگویید. می‌خواهم بگویم حتی پدر و مادرها به دلیل مدی که حاکم است، دانشجو را مجبور می‌کنند دنبال جو بروند؛ مد در هر چیزی در کشور ما حاکم است، از درس خواندن تا چیزهای دیگر و علت آن نیز همین است که به فرهنگ توجه نشده‌است.

در مورد اعتراضات نیز همین مد مقداری تأثیرگذار است، یک عده‌ای می‌گویند حالا که فلانی رفت من هم بیایم، ولی به جز این یکی از دوستان من تعریف می‌کرد دوشنبه گذشته وقتی از خانه داشته بیرون می‌آمده دیده فردی دلار بین اغتشاشگران پخش می‌کرده، این وضعیت شوخی نیست، از مرز اسلحه وارد می‌کنند یا پول پخش می‌کنند، این‌ها واقعیت است، وقتی دلار بین اغتشاشگران پخش می‌کنند، واضح است که حاضر هستند برای دانشجوی شریف خیلی بیشتر هم خرج کنند برای اینکه باید نخبه‌ها را خراب کنند و وقتی روی نخبه هم کار فرهنگی نشود، همین‌گونه می‌شود.

اگر نخبه‌ها را خراب کنند، چه می‌شود؟

قدرت تخریب آن برای جامعه بیشتر است، چون ذهنش بهتر و بیشتر کار و بیشتر خرابی ایجاد می‌کند. چین بودم، رئیس آکادمی فرهنگستان پزشکی چین آمد در جلسه سخنرانی کرد، چون جلسه مهمی بود از بیمارستان با ویلچر آمده‌بود. در جلسه گفت ۹۰ درصد دانشجویان ما که به غرب می‌روند، بازمی‌گردند و من این را در یکی از همکلاسی‌های چینی‌ام در امریکا به چشم دیدم. در میان کره‌ای‌ها هم حتی دیده‌ام، ولی در میان ایرانی‌ها در خارج کمتر چنین چیزی هست. ۱۰ سال امریکا بود و دیده‌ام ایرانی‌ها پیوندی که باید با یکدیگر داشته باشند، ندارند، ولی چینی‌ها حتی در سانفرانسیسکو شهرک چینی‌ها را ایجاد می‌کنند که همه چیز آن چینی است، از سوی دیگر در محیط ما خبرنگار سی‌ان‌ان بعد از بازدید از تهران می‌گوید تهران امریکایی‌ترین شهری است که من دیدم، همه این‌ها نتیجه این است که ما به فرهنگ توجه نداشته‌ایم، حتی من دهه شصت هم مقاله دارم که از نظر من فرهنگ مهم‌ترین عامل است و مهم‌ترین نقش را دارد که حس استقلال و هویت ملی را در دانشجو و دانش‌آموز از همان اول تزریق می‌کند.