سیر تا پیاز ریشی سوناک، نخست وزیر جدید انگلیس

خبرگزاری دولت نوشت: رسانه‌های انگلیس از سوناک به عنوان اولین نخست وزیر غیر بومی، رنگین پوست و غیر سفید یاد می‌کنن. او بزرگترین فرزند پدر و مادری هندو است که در دهه ۶۰ میلادی به انگلیس مهاجرت کردند. نامبرده متولد ۱۲ «مه» ۱۹۸۰ میلادی در شهر ساوت‌همپتون انگلیس است.

سوناک مدرک کارشناسی خود را در زمینه فلسفه، سیاست و اقتصاد از دانشگاه آکسفورد کسب کرد و برای ادامه تحصیل به دانشگاه استنفورد رفت؛ جایی با همسرش آکشاتا مورتی دختر یک میلیاردر هندی آشنا شد. سوناک و همسرش با داشتن دارایی بالغ بر ۷۳۰ میلیون پوند در ردیف دویست و بیست‌ودومین افراد ثروتمند انگلیس قرار دارند؛ به همین خاطر از نامبرده به عنوان ثروتمندترین نماینده مجلس یاد می‌شود.

در سال ۲۰۱۰ او یک شراکت سرمایه گذاری خصوصی به نام Theleme Partners با سرمایه اولیه ۵۳۶ میلیون پوند راه اندازی و از همان موقع کار داوطلبانه در حزب محافظه‌کار را آغاز کرد. روزنامه تایمز لندن او را یک مولتی میلیونر در اواسط سن بیست سالگی معرفی کرده که هرگز درباره ثروت خود اظهار نظر نکرده است.

سوناک در انتخابات عمومی سال ۲۰۱۵ به عنوان نماینده منطقه ریچموند (یورک) وارد پارلمان شد و در همه پرسی برگزیت، به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا رای داد. او این تصمیم را «سخت‌ترین تصمیم خود از زمانی که نماینده مجلس شد» خواند، اما مدعی شد که برگزیت، انگلیس را "آزادتر، عادلانه‌تر و مرفه تر" می‌کند.

سوناک در دولت ترزا می، به معاونت وزارت دولت‌های محلی دست یافت و در دوره صدارت «می» به سیاست‌های وی وفادار ماند؛ اما هنگامی که نام بوریس جانسون برای تصاحب کرسی نخست وزیری سر زبان‌ها افتاد به اردوگاه او ملحق شد.

در عوض جانسون هم هنگامی که در سال ۲۰۱۹ به مقام نخست وزیری رسید، سوناک را به معاونت وزارت دارایی ارتقاء داد. یک سال بعد نیز نامبرده را پس از استعفای ساجد جاوید، به مقام وزیر دارایی منصوب کرد.

شهرت سوناک از چه زمانی آغاز شد

سوناک پس از معماری سیاست‌های اقتصادی دولت در بحبوحه کرونا، به شهرت بالایی دست یافت. نامبرده با آغاز موج اول شیوع کرونا و اعلام قرنطینه از کارفرمایان خواست کارکنان خود را به مرخصی بفرستند و در عوض پرداخت ۸۰ درصد حقوق آن‌ها تا سقف ۲۵۰۰ پوند را تقبل کرد. این طرح که سپتامبر پارسال (۲۰۲۱) به پایان رسید بالغ بر ۷۰ میلیارد پوند خرج روی دست دولت گذاشت.

محبوبیت نامبرده، اما در دومقطع کاهش یافت. نخست هنگامی که مشخص شد او در مهمانی‌های غیرقانونی دفتر نخست وزیری حضور داشت و بابت آن از سوی پلیس جریمه شد. همچنین آوریل گذشته که او لایحه بودجه دولت را با افزایش قابل توجه مالیات‌ها تنظیم کرد و این مساله محبوبیت حزب حاکم محافظه‌کار را بشدت کاهش داد.

هم زمان زمزمه استعفای نامبرده از وزارت دارایی مطرح شد تا او در یک چرخش ناگهانی پشت بوریس جانسون را، هنگامی محبوبیت او به پایین‌ترین حد و فشار‌ها برای کناره‌گیری وی از قدرت به اوج رسیده بود، خالی کرد.

سوناک سرانجام پنجم ژوئیه به فاصله کوتاهی پس از وزیر بهداشت وقت انگلیس استعفانامه خود را ارائه کرد و به دنبال آن بالغ بر ۵۰ نفر از اعضای دولت از مقام‌های خود کناره‌گیری کردند. سرانجام بوریس جانسون هفتم ژوئیه رسما اعلام کرد که از مقام خود کناره‌گیری می‌کند تا انتخابات برای تعیین رهبر جدید آغاز شود.

سوناک نخستین کسی بود که رسما تمایل خود را برای شرکت در انتخابات اعلام کرد. او در کارزار تبلیغاتی خود بر خلاف رقیبش، لیز تراس شرایط کشور را برای کاهش مالیات‌ها مساعد ندانست و گفت: وقتی تورم را مهار کردیم، سپس مالیات‌ها را کاهش خواهیم داد.

در همین پیوند لرد نورمن لامونت که اوایل دهه ۹۰ میلادی سکان وزارت دارایی انگلیس را در بحبوحه رکود اقتصادی به دست داشت گفت: «گذر از طوفان به درجه بالایی از شایستگی نیاز دارد که با شجاعت گرفتن تصمیمات واقعاً سخت همراه است. مردم این را بهتر از بسیاری از سیاستمداران درک می‌کنند.» لامونت افزود: «کاهش‌های مالیاتی که با کم شدن مخارج همسو نباشد، نتیجه‌ای ندارد. همانطور که ریشی سوناک نیز معتقد است، فشار مالیاتی باید کاهش یابد، اما تنها زمانی که بودجه عمومی اجازه دهد.

اما لیز تراس که به دنبال اصلاحات اقتصادی مبتنی بر نظام سرمایه‌داری بود موفق شد تا سوناک را در انتخابات شکست داده و سکان دولت را به دست بگیرد. با این حال محبوبیت او به فاصله کوتاهی پس از ارائه برنامه اقتصادی جنجالی دولت که زلزله‌ای در شاخص‌های اقتصادی و مالی کشور به راه انداخت بسرعت سقوط کرد و به منفورترین چهره سیاسی انگلیس تبدیل شد.

ارزش پوند به دنبال اصلاحات اقتصادی دولت به پایین‌ترین حد در نزدیک به ۴۰ سال اخیر رسید و بانک مرکزی انگلیس درباره جهش نرخ بهره بین‌بانکی که با اقساط وام میلیون‌ها خانوار انگلیسی ارتباط مستقیم دارد هشدار داد. این تحولات زمینه استعفای تراس را هموار کرد تا نامبرده پنجشنبه گذشته رسما از مقام خود کناره‌گیری کرد.

اینک اقتصاد اصلی‌ترین چالش دولت سوناک بشمار می‌رود. او در نخستین نطق خود به عنوان رهبر جدید انگلیس مشکلات اقتصادی کشور را عمیق توصیف و رسیدگی به آن را اولویت دولت معرفی کرد.

مواضع نخست وزیر جدید در قبال ایران

موضع سوناک در قبال ایران را می‌توان از دو زاویه مورد بررسی قرار داد. زمانی که او در مصدر وزارت دارایی برای تسویه طلب ۴۰۰ میلیون پوندی ایران کارشکنی نکرد تا پرونده بدهی قدیمی لندن که بر روابط دوجانبه سایه انداخته بود بسته شود.

از سویی او در انتخابات دور قبل نسبت به ماجرای حمله به سلمان رشدی نویسنده مرتد کتاب آیات شیطانی موضع‌گیری تندی را نسبت به ایران مطرح کرد و این رویداد را «زنگ خطری برای غرب» در ارتباط با ایران خواند. او بر همین اساس خواستار تحریم بیشتر ایران و شناسایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان سازمانی تروریستی شد.

سوناک همچنین درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها که به دلیل تعلل دولت جو بایدن در گرفتن تصمیم سیاسی برای بازگشت به برجام متوقف شده است ادعا کرد: یک ایران مسلح به سلاح هسته‌ای، تهدیدی برای موجودیت متحد ما، اسرائیل است و با توان موشکی بالستیک در واقع کل اروپا را به خطر می‌اندازد. این سیاستمدار انگلیسی همچنین خواستار «یک توافق جدید و سخت‌گیرانه‌تر» با ایران شده است.

با این حال استفن بل، تحلیل‌گر مسائل سیاسی انگلیس معتقد است که سیاست انگلیس در دوران نخست وزیری سوناک تغییری نخواهد کرد. او به ایرنا گفت: سوناک شناخت زیادی را نسبت ایران ندارد و بنظرم سیاست دولت انگلیس در قبال ایران تغییری نکند.

وی افزود که به اعتقاد او، دولت سوناک روی همسویی باسیاست‌های واشنگتن بیش از اتحادیه اروپا تمرکز خواهد کرد.

منبع: ایرنا