مصباحی‌مقدم: منشأ ناآرامی‌های اخیر اقتصادی نیست

به گزارش نامه‌نیوز، به نقل از سایت خبرسراسری، غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، درباره وضعیت اقتصادی این روزهای ایران و نیز ارتباط ناآرامی‌های اخیر با موضوع اقتصاد گفت‌وگویی انجام داده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

***

در یک نگاه کلی اقدامات دولت رئیسی را در چه قالب اقتصادی تعریف می کنید؟ آیا ما با یک دولت نئولیبرال شبه سرمایه داری مواجهیم؟

اینکه رفتار دولت در قالب چه مکتبی می گنجد، حقیقتا دولت در حال اجرا سیاست های کلی رهبر معظم انقلاب است و در قید قالب‌های تئوریک اقتصادی مثل مکتب نئوکلاسیک و مکتب‌های اقتصادی شرقی و غربی نیست بلکه چارچوبه رفتاری آن همان سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری است که طی سالیان متوالی ابلاغ کرده‌اند.

انتقادات بسیاری به عملکرد اقتصادی دولت رئیسی وارد می شود از جمله پس از جراحی اقتصادی. بطور کلی انتقاد به عملکرد اقتصادی دولت را وارد می‌دانید؟

این انتقادات از سر ناآگاهی صورت می‌گیرد چون دولت آقای رئیسی کارهایی را که انجام می دهد از جمله مهار تورم، عدم استقراض از بانک مرکزی، کنترل برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی و...گرچه مطابق با انتظارات نیست ولی انصافا راه را درست می روند یعنی شروع خوب و درستی داشته اند به همین خاطر می بینیم که تورم بر اساس آمار های بانک مرکزی به 37درصد تنزل پیدا کرده است اما اینکه گرانی ها ادامه دارد به علت تورم است در تورم نزدیک به 40درصد که گرانی ها متوقف نمی شود این حکایت از آن دارد که هنوز عوامل آفریننده تورم به طور کامل مهار نشده است چون نیازمند زمان طولانی تری است من امیدوارم در پایان سال جاری از 37درصد کنونی به حدود 32درصد برسد و باز هم تورم 30درصد باقی خواهد ماند و افزایش قیمت نیز خواهیم داشت اما در عین حال دولت در تلاش است که آرامش نسبی را در اقتصاد پدید بیاورد و این آرامش را در مدیریت ارز می بینیم با اینکه یک سال و اندی از آمدن دولت گذشته است نرخ ارز در بازار آزاد28هزار تومان بود الان 32 است یعنی حدود 15درصد افزایش نرخ ارز آزاد؛در حالیکه تورم نزدیک 40درصد وجود دارد اگر قرار بود با تورم قیمت ارز بالا برود باید نرخ ارز37تومانی را داشتیم این یعنی دولت توانسته است وضعیت بد را مهار کند و با وجود اینکه بدون استفاده از بانک مرکزی و دخالت و سرکوب نرخ ارز این کار صورت می گیرد بلکه با راه اندازی سامانه ارز صرافی و متعادل شدن عرضه و تقاضا توانسته است بازار را آرام کند و باید دستمریزاد گفت و آینده نرخ ارز نیز با همین روند ادامه پیدا می کند.

به‌نظر می‌رسد برخی از این اقدامات صرفا وظایف ذاتی دولت است. در حوزه‌هایی که مستقیما معیشت مردم را تحت تأثیر قرار می دهد دولت را تا چه حد موفق می دانید؟آیا دولت رئیسی توانسته سفره مردم را گسترش دهد؟

همین که دولت توانسته صادرات نفت را افزایش دهد یعنی از200هزار بشکه به حدود یک میلیون بشکه در شرایط حاضر نشان دهنده موفقیت است و اینکه سال گذشته را بدون کسر بودجه پشت سر گذاشته ایم در حالیکه گفته می شد بودجه 1400 نزدیک 450هزار میلیارد تومان کسری دارد و بعدا معلوم شد اینطور نیست چون تکالیف دیگر نیز به دولت شده بود و در اواخر دولت قبل اعلام شده بود الان نیز به پیشنهاد دولت تکالیف اضافی رفع می شود. دولت کسری بودجه خود را از استفاده از بانک مرکزی تامین نکرد و بر اساس افزایش درآمد مالیاتی کسری را تامین کرد.درآمد مالیاتی 62درصد پیش بینی افزایش دارد چون مالیات اضافه نشده است بلکه از دو میلیون و دویست هزار نفر مالیات بده جدید مالیات می گیرند یعنی دو میلیون و دویست هزار نفر به پرداخت کنندگان اضافه شده است و این هنر است که دولت توانسته به مالیات دهندگان اضافه کند و پیش بینی می شود که افزایش یابد.مالیات هر ساله زیر صد درصد تحقق پیدا م یکرد سال گذشته بالا صد درصد تحقق پیدا کرد.صادرات ایران به کشورهای منطقه افزایش یافته و مناسبات اقتصادی بهبود پیدا کرده است و 40درصد افزایش صادرات داریم.منتهی نباید تصور کرد که مشکلات بر هم انباشته می تواند طی یک سال از بین برود و شاهد این باشیم که اقتصاد ما بدون مشکل است بلکه طی چند دهه این مشکلات افزایش یافته است بخصوص طی یک دهه گذشته که با رشد اقتصاد چهار دهم مواجه بوده ایم اما الان افزایش یافته است؛آیا این آمار ها نشان دهنده بهبود اوضاع نیست؟

ادامه‌دارشدن تحریم‌ها و اضافه‌شدن بر آن ها تا چه حد می‌تواند شرایط اقتصادی دولت را محدود‌تر کند؟

این تحریم ها از مقوله اقتصادی نیست این تحریم‌ها بیشتر جنبه سمبلیک دارد،اشخاص را تحریم می کنند نه نهاد های اقتصادی را و به همین جهت تاثیر جدی بر اقتصاد کشور نمی گذارد.

یکی از مباحث مناقشه برانگیز درباره رویکرد های اقتصادی دولت ها در تمامی ادوار مسئله ی فساد بوده است؛این گزاره که ما دچار فساد ساختاری در اقتصاد هستیم تا چه حد درست است؟بطور کلی مسئله ی فساد در اقتصاد ایران را چگونه می بینید؟

فساد ساختاری وقتی وجود دارد که ساختارهای اداری کشور به‌طور کلی دچار فساد شده باشد البته فساد گسترده هست و در این شکی نیست اما ساختاری‌بودن آن جای درنگ دارد. مهم این است که دولت در حال رقم‌زدن دولت الکترونیک است با وصل‌شدن تمام دستگاه‌ها به درگاهی که دولت تعریف کرده و وزارت اقتصاد اعلام کرده که گویا روند آن نیز در حال طی شدن است می تواند بطور کامل همه خدمات دولت را پوشش دهد و روابط چهره به چهره و مستقیم مردم با کارگزاران دولت را به شدت کاهش دهد؛خود این اقدام ضد فساد است و فساد را کاهش می دهد البته خبر اختلاص و دزدی و تخلف وجود دارد که نگران کننده است و واقعیت هم دارد اما مهم این است که کشف می شود و قوه قضاییه ما هم با اینگونه موارد مبارزه می کند و در دستور کار دارد.به هر حال هرچه سیستم به سمت الکترونیکی شدن برود امکان فساد کاهش می یابد.

در پایان بفرمایید که تحولات یک ماه اخیر تا چه حد ناشی از مطالبات انباشت شده اقتصادی و فشار های معیشتی است؟

بررسی‌ها نشان می دهد حوادث اخیر منشأ اقتصادی نداشت؛ بر خلاف سال 96 و 98 که اقتصادی بود اما تحولات اخیر بهانه فرهنگی داشت و دخالت بیگانگان و سلطه بر فضا مجازی تاثیرگذار بود کسانی هم که در اعتراضات و بعدا اغتشاشات حضور پیدا کرده‌اند نسلی هستند که کمترین دغدغه را نسبت به اقتصاد دارند؛ نمی‌گوییم مسائل اقتصادی تأثیر نداشته است اما عامل اصلی در این ماجرا نبوده است.