موارد مدنظر آمریکا برای ادامه مذاکرات چه موضوعاتی هستند؟

کوروش احمدی تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که ویلیام برنز رئیس سازمان CIA در مصاحبه‌ای اعلام کرد ایران به دنبال ساخت سلاح یا بمب هسته‌ای نیست. تحلیل شما درباره این صحبت‌ها چیست، گفت: صحبت‌های ویلیام برنز جدید نیست. تقریبا طی چندین سال گذشته حداقل از ابتدای دولت بایدن مقامات آمریکایی این نظر را ارائه کرده‌اند و برنز هم در گذشته تصریح کرده که ایران تصمیمی برای ساخت بمب اتمی نگرفته است.  

به گزارش ایلنا، بخش هایی از گفت و گوی احمدی را در ادامه می خوانید:

سابقه این صحبت‌ها به زمانی در اوایل دولت اوباما بر‌می‌گردد. در آن زمان سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا مدعی شدند که ایران در گذشته برای ساخت بمب اتم برنامه‌ای داشته اما در سال ۲۰۰۳ این برنامه را متوقف کرده و بعد از آن این برنامه را پیگیری نکرده است.

این نظر در دو سال گذشته از طرف آمریکایی‌ها و خود برنز تکرار شده است. آنها مدعی اند که اگرچه ایران مقدماتی فراهم کرده و فعالیت‌هایی در حوزه هسته‌ای انجام داده که می‌تواند زمینه لازم را در آینده برای ساخت عناصر لازم برای ایجاد بمب اتم فراهم کند اما تصمیمی درباره ساخت بمب نگرفته و اقداماتی در این زمینه که هدف آن ساخت بمب اتم باشد، انجام نداده است.  

بنابراین این حرف تازه‌ای نیست و تکرار آن در شرایط جدید می‌تواند به این بحث کمک کند که مقامات دولت آمریکا به ویژه بلینکن و رابرت مالی دیپلماسی را بهترین وسیله برای پرداختن به مسائل هسته‌ای ایران دانسته‌اند. ضمن آینکه آنها تاکید می‌کنند که موضوع احیای برجام فعلا در دستور کار آنان نیست. آنها همیشه گفته‌اند کنترل برنامه هسته‌ای ایران از راه دیپلماتیک مناسب‌ترین راه است.

در مورد اینکه چرا آمریکا راهکار نظامی را به شکل جدی مد نظر ندارد، می‌توان به دلایل مختلفی از جمله، جنگ اوکراین، شرایط اقتصادی آمریکا و اروپا بعد از خاتمه همه گیری کرونا اشاره کرد. با توجه به این فاکتورها در شرایط کنونی اقدام نظامی میسر نیست؛ مگر اینکه شرایط فوق العاده‌ای شکل گیرد. در نتیجه آنها بر راه دیپلماسی تاکید دارند. 

معافیت صدا و سیما از تحریم امر معمولی است که طی نزدیک به ۱۰ سال گذشته همواره و هر شش ماه یکبار انجام می‌شده است. ظاهرا آمریکا به دلیل تعهداتی که در چارچوب سازمان بین المللی ارتباطات ماهواره‌ای دارد، آن تحریم را نمی‌تواند اعمال کند و بطور مرتب در دولت‌های مختلف اقدام به تعلیق آن کرده است.

از طرفی می‌دانیم که سختگیری‌هایی درباره نقل و انتقال ارز، تلاش برای تشدید تحریم فروش نفت و محصولات پتروشیمی طی چند ماه گذشته انجام شده که جایی برای خوش‌بینی در مورد نیات آمریکا باقی نمی‌گذارد. بنابراین مجموعه‌ای از این موارد را باید در نظر گرفت که شاید به خودی خود اثر چندانی در ارتباط با امکان از سر گیری مذاکرات احیای برجام نداشته است.

تا آنجا که می‌دانیم ایران تاکید کرده که آماده جمع بندی مذاکرات است اما شرایط پیچیده‌ای مانند مسائل داخلی ایران و جنگ اوکراین هنوز اجازه از سرگیری مذاکرات را نداده است. در واقع باید مذاکرات از سر گرفته شود تا مشخص شود که آیا طرفین آماده دادن امتیازاتی به یکدیگر هستند یا خیر. 

مذاکراتی طی چند ماه گذشته از طریق عمان، قطر و جوزپ بورل به صورت غیرمستقیم در جریان بوده اما آمریکا به سه موضوع اشاره کرده است؛ یکی موضوع زندانیان آمریکایی در ایران، دوم موضوع امنیت پرسنل آمریکایی در منطقه.

یعنی اینکه آمریکا و ایران در تماس باشند که برخورد تصادفی شکل نگیرد و اگر شکل گرفت از کنترل خارج نشود. سوم بحث جنگ اوکراین است که آمریکا می‌گوید به ایران پیام می‌دهیم تا از ارسال سلاح به روسیه خودداری کند. هرچند ایران تلویحا اشاره این تبادل پیام‌ها را در ارتباط با برجام نیز دانسته است، اما آمریکایی‌ها اصرار دارند که درباره احیای برجام صحبتی نمی‌شود.

البته ممکن است که تبادل پیام بین ایران و آمریکا شامل برجام هم باشد اما محل تردید است که بتوان آمدن پادشاه عمان به تهران را به تبادل پیام بین ایران و آمریکا ربط داد. سفر پادشاه عمان به تهران قاعدتا باید بیشتر جنبه تقویت رابطه دو جانبه داشته باشد.

زیرا آقای رئیسی و چند تن از مقامات ما سفرهایی به عمان داشتند و این سفر را می‌توان بیشتر در چارچوب روابط دو جانبه دانست تا انتقال پیام. زیرا انتقال پیام معمولا در سطح حداکثر وزیر خارجه و مقامات میانی انجام می‌شود نه در سطح پادشاه عمان.