نقد تند آیت الله مکارم به شیوه نادرست نهی از منکر جوانان

متن این گفتار بدین شرح است:

از جمله صفات پرهیزگاران نرم‌سخنی آن‌هاست؛ پرهیزگاران با آرامی و بدون غلظت و درشتی سخن می‌گویند و این از واجبات دعوت و هدایت است. لذا مسائل عاطفی بیش از استدلال در جوانان تاثیرگذار است. اخلاق و برخورد مناسب با جوانان خیلی موثرتر از مباحث استدلالی هستند.

بسیاری را دیده‌ایم که هدایت‌کردن و راهنمایی‌کردن آنها چون با شدت و تندی بوده نه‌تنها اثر مطلوب گذاشته، بلکه عکس نتیجه منفی داده‌است؛ آن‌هایی که ادعای علم و تدین می‌کنند، بارها دیده‌شده در مواجهه با جوانی که برخی از نکات استحبابی وضو و نماز را رعایت نمی‌کند به شدت اعتراض می‌کنند و با تندی می‌خواهند این مطلب را به او آموزش دهند در حالی که خودشان هنوز نفهمیده‌اند که این عمل مستحب است؛ حتی اگر واجب هم بود، این طرز صحیح ارشاد نیست!

یکی از خانم‌ها روزی می‌گفت: زن جوانی که تازه ازدواج کرده‌بود، در ماه رمضان به مسجد آمده بود و احکام نماز جماعت را درست نمی‌دانست، و اشتباهی کرد و خودش گفته بود پس از مدتی طولانی، برای اولین بار به مسجد آمده؛ بعد از نماز، پیرزنی که بی‌سواد بود و ادعای تدین می‌کرد، به او پرخاش کرد و گفت: چگونه زنی به سن‌وسال تو نباید نمازش را درست بخواند و همین‌گونه صحبت‌کردن پیرزن با او موجب شد که از مسجد برود و دیگر در آن مسجد دیده نشد.

یک بار خودم شاهد بودم که جوانی دعایی می‌خواند و اشتباه کوچکی در نحوه‌ی خواندن آن دعا مرتکب شد؛ در این حین فردی به ظاهر متدین به آن جوان اعتراض نمود و گفت اگر غریبه‌ای بیاید و بشنود این گونه می‌خوانی، می‌گوید افرادی که در این مسجد می‌آیند سواد ندارند، امام جماعت مسجد سواد ندارد که به تو تذکر دهد. تو که نمی‌توانی دعا را دقیق بخوانی نخوان! لذا آن فرد معترض آن‌قدر بد برخورد کرد که خدا می‌داند من شرمنده شدم و گفتم این جوان که شاید 15 سال هم نداشت به جای اینکه از او تقدیر شود، اینگونه با او برخورد می‌شود، در حالی‌که اگر هم اشتباه کرده بود باید درست تذکر به او داده می‌شد.

اما به‌راستی چقدر باید زحمت کشیده شود تا جوانی به مسجد کشیده شود و ما این‌گونه به راحتی آن‌ها را از دست می‌دهیم. بسیاری از مسجدراندگان و کسانی که به مکتب‌های الحادی روی آوردند، به واسطه همین برخوردها و این به اصطلاح مسلمان‌هایی بوده که این چنین سخن گفتند، آنهایی که شروط دعوت را نمی‌دانستند.

از این‌رو ما اگر خود را پیرو ائمه علیهم السلام می‌دانیم چرا به چگونگی دعوت به حق و کیفیت برخورد و سخن آنها توجه و اقتدا نمی‌کنیم، در حالی‌که نرم‌سخنی مایه‌ی جذب و انعطاف افراد است و این روش در برخورد ائمه علیهم السلام نیز بسیار مشاهده شد که تاریخ نمایانگر آن است.

بدین ترتیب باید سعی کنیم نرم گفتار و خوش برخورد باشیم و برخورد نرم را در امر به معروف و نهی از منکر مراعات کنیم که تندگویی و تندخویی چیزی جز لجاجت طرف مقابل به همراه ندارد؛ ما واقعاً مسؤولیم و باید در آخرت جوابگو باشیم. اگر از ما روز قیامت بپرسند چه کسی به شما گفته بود این گونه امر به معروف کنید چه داریم بگوییم؟