در سفر فرستاده ویژه کرملین به تهران چه گذشت

کریدور بین المللی شمال- جنوب در کشورمان امکان ترانزیت ریلی کالا از هند و کشورهای خلیج فارس به جمهوری آذربایجان، روسیه و شرق و شمال اروپا را فراهم می‌کند که این کریدور از اهمیت راهبردی برای جمهوری اسلامی ایران، منطقه و جهان برخوردار است و اساساً این کریدور، می‌‌تواند دیپلماسی سیاسی- اقتصادی ایران در قفقاز را از بن بست خارج کرده و نقش ‌آفرینی کند.

این درحالی بود که «حسن روحانی» رئیس دولت قبل در آذر 96 و در برنامه زنده تلویزیونی درباره خط آهن قزوین ـ رشت ـ آستارا گفته بود که «در مسیر ترانزیت قزوین، رشت و آستارا، ما بخشی از مسیر را نهایی کردیم. راه‌آهن قزوین به رشت تا پایان امسال، طبق برنامه باید افتتاح شود! و برای طراحی رشت به آستارا، نیمی از سرمایه‌گذاری را ما انجام می‌دهیم. یک میلیارد دلار هزینه این راه‌آهن است. نصف را ما انجام می‌دهیم و ۵۰۰ میلیون دلار آذربایجان در اینجا سرمایه‌گذاری می‌کند و این طرح به زودی نهایی می‌شود. از آن سال تا پایان کار دولت این طرح به کُندی پیش رفت تا اینکه دردولت سیزدهم و در دیدار مرحوم رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی سابق با همتای روسیه ای خود «توافقنامه جامع همکاری ریلی بین ایران و روسیه» را به امضا رساند که یکی از مفاد مهم آن، تأمین اعتبار و تکمیل مسیر ریلی رشت- آستارا بود».

اما اهمیت تکمیل راه آهن رشت-آستارا به حدی است که مقام معظم رهبری در ۲۹ تیرماه ۱۴۰۱ در دیدار رئیس جمهور روسیه، با تأیید سخنان پوتین درباره ضرورت راه اندازی خط آهن رشت ـ آستارا، این کار را موجب تکمیل خط حمل و نقل شمال جنوب و به نفع هر ۲ کشور دانسته و حل گره‌های موجود و سهولت در تکمیل این خط ریلی عظیم اقتصادی شدند. با توجه به موقعیت راهبردی و ژئوپلتیک کشورمان همواره مورد توجه سایر کشورهای جهان قرار داشته است از این رو می‌توان سهم قابل توجه ای از ترازیت کالا را با استفاده از توسعه زیرساخت‌های ریلی جادهای به خود اختصاص داد.

این کریدور که یکی از مهم ترین شاهراه‌های ارتباطی نیمکره شرقی است که با ابتکار سه کشور ایران روسیه و هند تاسیس شد و سپس با پذیرفتن یازده کشور دیگر شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان ، خود را به عنوان مسیری جایگزین و قابل اعتماد به اثبات رساند.

حال «ایگور لویتین» دستیار ویژه ولادیمیر پوتین برای چندمین بار به تهران سفر کرد تا در دیدار با مقامات ایرانی به بررسی آخرین وضعیت طرح های مشترک ایران و روسیه بپردازد.

این سفر لویتین در شرایطی به تهران صورت گرفت که یکی از مهمترین محور مذاکره اخیر «حسین امیر عبداللهیان» وزیر امورخارجه کشورمان در سفر به مسکو و در دیدار بارئیس کمیسیون روابط خارجی دومای روسیه توجه ویژه به این پروژه‌ مهم کریدور شمال - جنوب بود که «لئونید اسلوتسکی» خطاب به امیر عبدالهیان هم از توجه ویژه مسکو به پروژه‌های مهم مشترک از جمله کریدور شمال - جنوب سخن گفت و هم از سفر دستیار رئیس جمهور روسیه در هفتم آوریل/ ۱۸ فروردین ماه برای پیگیری این پروژه به تهران خبرداده بود.

به همین منظور نماینده ویژه کاخ کرملین روز گذشته و در نخستین دیدار با «محمد مخبر» معاون اول رئیس جمهوری دیدار و گفت گو کرد.

آمادگی مسکو برای سرمایه گذاری در حوزه ترانزیت و تسریع در اجرای طرح ها

نماینده ویژه پوتین که برای پنجمین بار در ۶ ماه گذشته با محمد مخبر دیدار کرده است، آخرین وضعیت پروژه‌ها و همکاری‌های مشترک دو کشور را در چارچوب کریدور شمال – جنوب، همکاری‌های حوزه انرژی، حمل و نقل و گسترش مناسبات تجاری فیمابین بررسی کردند و در عین حال لویتین از آمادگی مسکو برای سرمایه گذاری در حوزه ترانزیت و تسریع در اجرای طرح ها و پروژه های مشترک در حوزه حمل و نقل خبر داد و افزود که روسیه برای انعقاد توافق همکاری دوجانبه و چندجانبه با ایران جهت احداث این طرح ها آمادگی دارد.

معاون اول رئیس‌جمهور هم به افزایش تبادل هیات‌های سیاسی و اقتصادی میان تهران و مسکو، پرداخت و گفت که خوشبختانه اجرای طرح‌ها و پروژه‌های مشترک دو کشور از روند خوبی برخوردار هستند و پیگیری جدی و مستمر روسای جمهور دو کشور نیز زمینه رفع موانع و سرعت بخشیدن به روند اجرای توافقات را فراهم کرده است.

طرح «جهش کریدور ترانزیتی شمال» جنوب شامل ۶ اقدام و پروژه زیرساختی توسط وزارت راه و شهرسازی است که با توجه به اهمیت توسعه ترانزیت ریلی کشور به عنوان یکی از محورهای راهبردی در ایجاد تجارت پایدار و مقاوم سازی اقتصاد به تصویب رسیده بود که در ذیل ماده ۱۲ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی به مفهوم «توسعه پیوندهای راهبردی و وابستگی متقابل تجاری با کشورهای منطقه» قرار می‌گیرد.احداث و تکمیل ۵ پروژه زیرساختی در کریدور شمال جنوب و یکپارچه سازی مدیریت ترانزیت و افزایش بهره وری، ۲ محور اصلی این طرح است.

تاکید مسکو و تهران بر توسعه همکاری در بخش های مختلف

نماینده پوتین سپس با «مهرداد بذرپاش» وزیر راه و شهرسازی دیدار و گفت‌وگو کرد که آخرین دیدار وی با بذرپاش در تهران به دی ماه سال گذشته باز می‌گردد که طرفین بر توسعه همکاری‌ها در بخش‌های هوایی، دریایی، ریلی، جاده‌ای، «حمل‌و نقل چند وجهی» و استفاده از ظرفیت ترانزیت کالا از مسیر دریایی خزر گفت‌و گو کردند.

البته در سفر دی‌ماه گذشته لویتین به ایران، دو کشور توافق کردند که بخش باقی مانده از کریدور راهبردی شمال - جنوب که قطعه رشت - به آستارا است، با سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه احداث شود.

شتاب و تکمیل

در ادامه دیدارها، نماینده پوتین امروز با «دریابان علی شمخانی» رئیس شورای عالی امنیت ملی دیدار کرد که محور گفت‌وگوهای این دستیار ویژه، بررسی روند اجرایی سازی پروژه‌های اقتصادی مشترک میان دو کشور به‌ویژه سرعت دادن به آغاز عملیات اجرایی تکمیل کریدور شمال- جنوب بود.

دریابان شمخانی در این دیدار با اظهار رضایت از ارتقای سطح و حجم همکاری‌های اقتصادی دو کشور بر اتخاذ راهکارهای میان‌بر برای شتاب دادن به اجرای پروژه‌های مشترک اقتصادی تأکید و تکمیل کُریدور شمال - جنوب و گسترش همکاری‌های ترانزیتی میان ایران و روسیه را بخش مهمی از پروژه‌های مشترک دو کشور ذکر کرد و افزود: با تلاش و پیگیری مستمر مسئولین دو کشور، هرگونه مانع در مسیر تحقق اراده رهبران دو کشور در زمینه اجرای سریع این پروژه راهبردی که نقشی تعیین کننده در تغییر هندسه ترانزیت کالا در منطقه دارد، برداشته خواهد شد.

دستیار ویژه رئیس جمهور روسیه هم گفت: مسکو ضمن تأکید بر اجرای هرچه‌سریع‌تر طرح‌ها و پروژه‌های مشترک به‌ویژه در حوزه ترانزیت، آماده سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی ایران شامل فولاد، نفت و پتروشیمی است.

منبع: ایرنا