3 عامل تعیین کننده نتایج انتخابات ترکیه

به نقل از فارس، «برهان الدین دوران»، نویسنده ترکیه‌ای در مقاله‌ای که امروز (یک‌شنبه، ۲۸می) در روزنامه «صباح» منتشر شد، نوشت که دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری کشورش، سه عامل تعیین‌کننده وجود دارند که می‌تواند بر نتایج انتخابات تأثیرگذار باشند.

براساس گزارش پایگاه خبری-تحلیلی «عربی۲۱»، الصباح نوشت: معادله اول، تأثیر ترجیحات کاندید ائتلاف «آتا» یعنی «سنان اوغان» و حمایت‌های «اومیت اوزداغ»، رئیس حزب «ظفر»، بر رای‌دهندگان طرفدار آن‌ها است. معادله و عامل دوم، نوع پاسخ مردم ترکیه به فضای منفی و کمپینی است که «کمال قلیچداراوغلو»، کاندید ائتلاف مخالفان با «لفاظی‌های راست‌گرایانه و افراطی» خود ایجاد کرده است.

عامل سومی که می‌تواند معادلات این دور از انتخابات را تعیین کرده و یا تغییر دهد، موفقیت ائتلاف اردوغان و طرفداران قلیچداراوغلو در میزان بسیج آراء واجدین شرایط ترکیه از جمله قشر جوان و رای‌اولی‌هاست. در اینکه اردوغان با ۴درصد بیشتر، دور اول انتخابات را از قلیچداراوغلو با برتری ۴۹.۵ درصدی برده و راهی دور دوم شده، شکی نیست اما برتری دیگر او این است که «ائتلاف مردم» اکثریت پارلمان را به دست آورد.

هدف اصلی ائتلاف مخالفان متشکل از شش حزب، بازگشت به «نظام پارلمانی» تقویت شده با آراء مردم به جای نظام ریاستی بود که سعی کرد تا گروه‌بندی ناهمگون خود را با این هدف توجیه کند. با این حال، انتخابات پارلمانی که در ۱۴ می برگزار شد، این هدف را شکست‌خورده نشان داد؛ امری که چالشی را برای احزاب ائتلاف مخالفان موسوم به «ائتلاف ملت» برای رفتن به دور دوم انتخابات و رای‌دادن به قلیچداراوغلو ایجاد کرد.

در مقابل، اردوغان در هشدارهای اخیر خود به طرفداران حزب خود نسبت به عدم «تنبلی» از رفتن به پای صندوق‌های رای تاکید کرده است؛ او می خواهد با اختلاف زیادی بر رقیب خود پیروز شود اما هر انتخاباتی پویایی و ترجیحات خاص خود را دارد و نمی‌توان رقیب دور دوم را دست کم گرفت.

اختلاف بین سنان اوغان و اومیت اوزداغ در مورد حمایت آن‌ها از دو کاندید، به جلوگیری از وزش باد و طوفان به سوی یکی از ائتلاف‌های مردم و ملت کمک کرد. اوزداغ حمایت خود را از قلیچداراوغلو در دور دوم اعلام کرده و این سوال را ایجاد کرد که در مقابل چه گامی ایستاده است؟ پاسخ در تصمیم اوغان برای حمایت از اردوغان است. اوغان به عنوان کاندید سوم توانست با برتری قابل توجهی، در استان‌هایی که آرای حزب عدالت و توسعه کاهش یافته بود، آراء شگفت انگیزی به دست آورد.

حمایت سنان اوغان از اردوغان بر اساس تقدیر از ایجاد «ثبات» و مبارزه با «پ‌.ک‌.ک» و تضاد با «فتح‌الله گولن» معارض ترکیه‌ای ساکن آمریکا، بر اساس اصول و بدون هیچ مصالحه‌ای برای مردم ارزشمند بود. در همین حال واکنش مردم به فرمول توافق بین قلیچداراوغلو و اوزداغ، برای حمایت رئیس حزب ظفر از ائتلاف ملت منفی بود؛ این کار حزب دموکراتیک خلق حتی موجب مخالفت برخی از احزاب شش‌گانه ائتلاف مخالفان هم شد؛ هر چند آن‌ها این مخالفت را در تصمیمات خود نشان ندادند اما مجبور به تغییر مواضع خود شدند.

در چنین شرایطی اعضای پ‌.ک‌.ک همچنان در حمایت از قلیچداراوغلو اظهارات مثبتی داشتند و حالا رای‌دهندگان ملی‌گرا متقاعد شده‌اند، تهدیدی که اوزداغ از آن صحبت می‌کرد، مبنی بر اینکه «اگر قلیچداراوغلو پیروز شود، جنگ داخلی آغاز خواهد شد» با امضای توافق بین او و نامزد ائتلاف مخالفان پایان یافته است.

این تحلیل در حالی منتشر می‌شود که روزنامه انگلیسی «گاردین» گزارشی درباره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه منتشر کرده و نوشت: ائتلاف مخالفان شانس پیروزی در دور اول را از دست دادند و حالا «رجب طیب اردوغان»، رهبر ائتلاف مردم، حتی در مناطق زلزله‌زده ترکیه هم که انتظار می‌رفت منتقد سیاست‌های او باشند، پیشتاز است.

این روزنامه می‌نویسد: نتایج انتخابات دور اول، انتظارات خیلی‌ها را برای خشم عمومی از واکنش دیرهنگام دولت به وضعیت اضطراری و همچنین فساد گسترده در بخش ساخت و ساز که در دوران حکومت اردوغان ایجاد شده بود، از بین برد. این موضوع می‌تواند منجر به تغییر رادیکال در موضع رای‌دهندگان و حتی در میان محافظه‌کاران مناطقی همچون استان «قهرمان مرعش» شود.

روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست»، روز سه‌شنبه، ۲۳می گزارشی تحلیلی درباره احتمال پیروزی اردوغان منتشر کرده و نوشت: طی رقابت‌های دور اول انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهور ترکیه، در شش استانی که بیشترین تلفات زمین لرزه این کشور به ثبت رسید، اردوغان به عنوان رئیس جمهور ترکیه و رهبر ائتلاف «مردم» توانست به طور میانگین ۶۳ درصد آراء را به دست آورد. این نشان می‌دهد که زلزله ترکیه، جایگاه اردوغان را تکان نداده است.

اردوغان در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه ۴۹.۵۲ درصد و رقیب او، نامزد احزاب مخالف، قلیچداراوغلو، ۴۴.۸۸ درصد آرا را به دست آوردند. دور دوم انتخابات ریاست جمهوری امروز (یکشنبه، ۲۸ می) آغاز شده و رقابت‌ها بین دو ائتلاف در جریان است.