شایعاتی که بازار را رام کرد
بالا و پایین ارز در هیاهوی مذاکرات/ قیمت دلار پایین می‌ماند یا بشدت بالا می‌رود؟
اگر روند ارزپاشی افزایش یابد و همچنان درهای مذاکره به روی غرب و ایران باز بماند و به طور کلی بازار از توافق مایوس نشود ممکن است این بار نرخ ارز در حالت کاهشی مانده و با شدت بیشتر به سمت صعود حرکت نکند.
خبر فوری نوشت: قیمت دلار در حال پایین آمدن است. نرخ دلار در 20 خرداد 1402 به 41 هزار و 600 تومان رسید و این در حالی است که تا چند ماه پیش به نزدیک 60 هزار تومان رسیده بود. اما علت این کاهش قیمت چیست؟
به گفته صاحبنظران، عوامل زیادی در این رویداد موثر است؛ آزاد شدن پول های بلوکه شده ایران، سر و سامان دادن به نرخ رسمی ارز توسط بانک مرکزی و آرامش روانی بازار همه و همه از جمله علل این رویداد هستند اما بیش از همه، تحولات سیاست خارجی در این روند موثر بوده است.
شکی نیست که بالا و پایین نرخ ارز در ایران به تحولات سیاست خارجی کشور ربط دارد. در چند ماه اخیر هم روابط ایران با عربستان بهبود یافته و هم تحولاتی در زمینه ارتباط با کشورهای شرقی رخ داد اما بیش از این دو عامل، شایعه اخباری در رابطه با مذاکرات مخفیانه مقامات ایران و آمریکا در زمینه احیاء برجام و یا انعقاد یک توافق موقت باعث کاهش شدید نرخ دلار شده است
این اخبار چند هفته ای است که در جراید و روزنامه ها منتشر شده و برخی پایگاه های خبری خارجی مانند آکسیوس نیز آن را تایید کرده اند. اگرچه هم مقامات ایران و هم مقامات ایالات متحده دیدار دوجانبه و بحث بر سر توافق هسته ای را انکار کرده اند اما این اخبار همچنان به گوش می رسد و هر روز یکی از سایت های داخلی و خارجی اخباری را در این رابطه منتشر می کند.
آیا توافقی در راه است؟
با وجود ادعاها، به نظر نمی رسد توافقی در کار باشد و احتمالا همانند ماه های قبل اخباری امیدوارکننده اما غیر واقعی باعث آرامش نسبی و کوتاه مدت بازار ارز شده است.
فارن افرز در گزارشی که اخیرا منتشر کرده مدعی شده جو بایدن تصمیمی مبنی بر احیاء برجام ندارد. با این حال، طرح یا پلن B یعنی تحریم یا جنگ با ایران نیز روی میز نیست و رئیس جمهور آمریکا تصمیم گرفته طرح C را اجرا کند. بایدن نه دنبال توافق با ایران است و نه قصد جنگ دارد؛ رئیس جمهور ایالات متحده تلاش می کند سیاست میخ و نعل را دنبال کند و جلوی تنش های بیشتر در کوتاه مدت را بگیرد تا تغییراتی در سطح جهانی رخ دهد و سپس تصمیم قطعی خود را بگیرد. فارن افرز در این رابطه می نویسد: «او {بایدن} طرح C را انتخاب کرده که تلاشی برای جلوگیری از بدترین نتایج در مناقشه هسته‌ای ایران و در عین حال حفظ امکان حل و فصل این موضوع در آینده است. واشنگتن به دنبال جلوگیری از بمباران ایران و اجتناب از تشدید تنش خطرناکی است که می‌تواند در پی افزایش فشار ایجاد شود و به دنبال راه حل دیپلماتیک است به این امید که شرایط برای یک توافق جدید به منظور جایگزینی برجام در طول زمان مساعدتر شود»
دریای پر تلاطم بازار ارز/ باید منتظر یک موج بزرگ باشیم؟
گزارش فارن افرز نشان می دهد وضعیت ایران و آمریکا همچنان در حالت «تعلیق» است. تعلیق سیاسی به تعلیق اقتصادی می انجامد و تعلیق اقتصادی نیز سبب فراز و نشیب بازار می شود. این فراز و نشیب به این صورت خود را نشان می دهد که بازار مدتی امیدوار به آینده شده و نرخ ارز پایین می آید اما بعد از کاهش امیدواری و گذشت زمان، مجددا روند افزایشی به خود می گیرد. این تلاطم در دو ماه اخیر به شدت دیده شده است.
روند سینوسی نمودار زیر نشان می دهد که نرخ ارز بعد از انتشار اخباری در رابطه با مذاکرات یا بهبود روابط خارجی پایین آمد اما بعد از مشخص شدن واقعیت، با قدرت بیشتری بالا رفت.
شواهد نشان می دهد تلاطم بازار ارز تحت تاثیر اخبار سیاسی در 2 یا 3 سال اخیر تکرار شده است. نمودار زیر وضعیت ارز را از مرداد 1400، یعنی زمان روی کار آمدن دولت تا خرداد 1402 نشان می دهد:
طبق این نمودار، قبل از افزایش و صعود ناگهانی نرخ ارز، قیمت دلار کمی پایین آمده که این پایین آمدن غالبا تحت تاثیر اخبار مثبت بین المللی و سیاست خارجی بوده است اما بعد از مدتی که انتظارات بازار از تحولات خارجی برآورده نشده مجددا بالا رفته است.
چند نمونه از این تحولات در 2 سال اخیر قابل بررسی و بحث است. برای مثال در بهمن 1400، اخباری در رابطه با از سرگیری مذاکرات هسته ای در وین شنیده شد. این اخبار باعث کاهش نرخ ارز شده و بازار را آرام کرد اما به محض پایان مذاکرات و به سرانجام نرسیدن آن، نرخ ارز با سرعت زیادی رو به صعود گذاشت. این اتفاق در 1401 هم رخ داد. در آن زمان، نرخ دلار در حال افزایش شدیدی بود. در اوایل اسفند 1401 اخباری در رابطه با تغییر تیم دیپلماتیک ایرانی و اضافه شدن عباس عراقچی به تیم مذاکره کننده منتشر شد که اگرچه شایعه بود اما باعث کاهش نرخ ارز و آرامش موقتی بازار شد. با این حال، نرخ ارز از اواسط اسفند مجددا بالا رفت و بازار را با التهاب مواجه کرد.
آیا این بار نیز روند سینوسی ارز گریبان بازار را می گیرد؟ آیا با تکذیب اخبار مربوط به مذاکرات، بازار به حالت قبلی خود باز می گردد؟ برخی تحلیلگران معتقدند اگر روند ارزپاشی به بازار افزایش یابد، روند مساعد دیپلماتیک با کشورهای همسایه تداوم داشته باشد و همچنان درهای مذاکره به روی غرب و ایران باز بماند و به طور کلی بازار از توافق مایوس نشود، ممکن است این بار نرخ ارز در حالت کاهشی مانده و با شدت بیشتر به سمت صعود حرکت نکند؛ در غیر این صورت، مجددا باید منتظر افزایش نرخ ارز باشیم. همۀ این مسائل به «سیاست» مربوط است.
دیدگاه تان را بنویسید