سیر تا پیاز زندگی مریم رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق

رویداد۲۴ نوشت: مریم رجوی (مریم قجر عضدانلو) رهبر سازمان مجاهدین خلق است و تشکیلاتی که به نام «شورای ملی مقاومت» به عنوان بازوی سیاسی مجاهدین فعالیت می‌کند، مریم رجوی را به عنوان رئیس جمهور دوران گذار بعد از سرنگونی جمهوری اسلامی معرفی کرده است!

سازمان مجاهدین هماکنون در کمپ اشرف ۳ در آلبانی مستقر هستند. در تیر ماه ۱۴۰۲ پلیس آلبانی به مقر این سازمان حمله کرد و تعدادی از نیروهای آنها را بازداشت کرد. همچنین تمام کامپیوترهای آنها توسط پلیس آلبانی توقیف شده است. خبرگزاری‌های آلبانی در توضیح دلیل این حمله گفته‌اند که دفتر مبارزه با جرائم سازمان‌یافته و فساد آلبانی، پرونده‌ای علیه فعالیت‌های این گروه در دست بررسی داشته و در جریان آن به این نتیجه رسیده‌اند که مجاهدین خلق در حال نقض قوانین این کشور بوده‌اند.

بیوگرافی مریم رجوی

مریم رجوی متولد سیزدهم آذرماه ۱۳۳۲ در تهران است. او تحصیلات کارشناسی خود را در رشته مهندسی متالوژی در دانشگاه صنعتی شریف گذراند و سپس به سازمان مجاهدین خلق پیوست. برادرش به نام محمود عضدانلو از اعضای سابق مجاهدین خلق بوده که در دوران شاه زندان بوده است. همچنین یکی از خواهرانش در دوران پهلوی کشته شد. خواهر دیگرش نیز در جریان حوادث دهه شصت کشته شده است. همسر خواهرش نیز از اعدامی‌های دهه شصت بوده است.

مریم رجوی ابتدا همسر «مهدی ابریشمچی» از اعضای بلندپایه سازمان مجاهدین بود، اما در اقدامی عجیب طلاق رجوی از ابریشمچی گرفته شد و او در مراسمی پرحاشیه به عقد مسعود رجوی درآمد. آن زمان مسعود رجوی گفته بود او و مریم عضدانلو به اشتراک روحانی رسیده‌اند و حال باید به اشتراک جسمانی هم برسند، به همین دلیل با یکدیگر ازدواج می‌کنند.

مریم رجوی که از نوجوانی به سازمان مجاهدین خلق پیوست، از طریق برادرش با این سازمان و مشی آن آشنا شده بود. او در تمام سال‌های دانشجویی برای این سازمان جذب نیرو می‌کرده  و گفته می‌شود، مریم رجوی در سازماندهی دو اعتراض در اردیبهشت و خرداد ۱۳۶۰ نقش داشته است.

فرزند مریم رجوی

عضدانلو زمان طلاق از مهدی ابریشمچی یک دختر سه ساله به نام «اشرف» داشت. اکنون دختر او بزرگ شده است و در سازمان مجاهدین از مقام‌های مهم است. اشرف ابریشمچی دختر مریم رجوی ابتدا به عنوان معاونت مسئول اول تشکیلات انتخاب شد.

یکی از اقداماتی که در سازمان مجاهدین انجام می‌شود، جدا کردن اجباری والدین از کودکان است. اشرف ابریشمچی نیز در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۷۰ به فرانسه فرستاده شد و مدتی را در پایگاه مجاهدین خلق در اوورسوراواز ماند. اما در سنین نوجوانی همچون بسیاری دیگر از فرزندان مجاهدین خلق به عنوان نیروی میلیشیا به عراق بازگردانده شد.

مریم رجوی کیست؟

بیشتر بخوانید: آیا حمله به کمپ سازمان مجاهدین خلق در آلبانی پیش‌شرط مذاکره ایران با غرب است؟

مریم رجوی در سال ۱۳۶۱ از ایران خارج شد و بعد از کردستان ایران ابتدا در آلمان و سپس در فرانسه به فعالیت خود ادامه داد. مریم رجوی از سال ۱۳۶۵ به بعد فرمانده نظامی حملات علیه جمهوری اسلامی را بر عهده داشت. این موضوع سیاه‌ترین نقطه در کارنامه سازمان مجاهدین خلق است که در جنگ ایران و عراق در سمت کشور متخاصم ایستاد و به ایران حمله می‌کردند.

در مرداد سال ۱۳۶۷ در عملیات «فروغ جاویدان» حضور داشت. در این عملیات قرار بود نیروهای سازمان مجاهدین از سمت غرب به ایران حمله کنند و آنها تصور می‌کردند به هر شهری که وارد شوند، مردم به آنها خواهند پیوست و با جمعیتی عظیم تهران را فتح خواهند کرد اما از همان ابتدا با مقاومت جانانه مردم مواجه شدند. ارتش نیز در عملیاتی متقابل به نام «مرصاد» به نیروهای مجاهدین حمله کرد و آنها را تار و مار کرد. فرمانده عملیات مرصاد صیاد شیرازی بود که بعدها به انتقام همین عملیات، توسط سازمان مجاهدین ترور شد.

حضور مریم رجوی در انتخابات مجلس اول

اولین مجلس یکی از انتخابات‌هایی بود که همه گروه‌ها با دیدگاه‌های مختلف در آن شرکت داشتند. این انتخابات اهمیت ویژه‌ای داشت و مریم رجوی نیز یکی از کاندیداها بود. او با اینکه ۲۵۰ هزار رأی را کسب کرد، موفق به حضور در مجلس نشد. عدم کسب آرای لازم از سوی برخی اعضای مجاهدین خلق در مجلس اول موجب شد آن‌ها کم‌کم ضد جمهوری اسلامی صف بکشند تا حدی که دست همکاری به دولت عراق در جنگ ایران و عراق بدهند.

فعالیت‌های مریم رجوی در خارج از کشور

مریم رجوی سال ۶۱ از کردستان خارج شد و به آلمان و فرانسه رفت. او در دوره‌ای به عنوان نماینده سازمان مجاهدین خلق به آنجا رفته بود، سخنرانی کرد. حضور رجوی و سازمان مجاهدین البته از سوی برخی مقامات آمریکایی نیز با مخالفت‌هایی مواجه شد. تا آنجا که برخی به نشانه اعتراض در این جلسه شرکت نکردند. رابرت فورد سفیر سابق آمریکا در سوریه یکی از این افراد بود که جلسه استماع کنگره با حضور مریم رجوی را رد کرد. همچنین  بر اساس گزارش رسانه‌های آمریکایی دنیل بنجامین، مسئول سابق هماهنگی درمورد امور مبارزه با تروریسم در وزارت خارجه آمریکا نیز از شرکت در این جلسه انصراف داد.

قرارگاه اشرف

قرارگاه اشرف نام قرارگاهی بود که نیروهای مجاهدین در عراق آنجا ساکن بودند. نام این قرارگاه برگرفته از نام «اشرف ربیعی» از نیروهای دوره اول سازمان مجاهدین و همسر مسعود رجوی بود. مریم رجوی دهه هفتاد را در اردوگاه اشرف عراق گذراند. البته او سال ۱۳۷۳ از عراق راهی فرانسه شد و پس از آن در سال ۱۳۷۵ به عراق و قرارگاه اشرف سابق بازگشت. کمپ اشرف در عراق در سال ۲۰۱۱ دیگر قابل زندگی نبود. در همان سال ۲۰۰۳ که حکومت صدام حسین سقوط کرد، به نظر می‌رسید که شرایط می‌تواند برای کمپ اشرف سخت باشد. با این‌حال نیرو‌های ائتلافی به رهبری آمریکا در چارچوب کنوانسیون ژنو تعهد کردند که کمپ اشرف را تحت حفاظت نیرو‌های آمریکایی قرار دهند. در بین خاطراتی از اعضای جدا شده سازمان مجاهدین خلق منتشر شده، برخی به کشته شدن عجیب دو نفر از اعضای سازمان در بدو ورود امریکایی‌ها به کمپ اشرف عراق اشاره دارند.

در این خاطرات آمده است که «مینو فتحعلی» که قصد جدایی از سازمان را داشته، به شدت با مخالفت مسعود رجوی مواجه شده و مورد ضرب و شتم قرار گرفته و چندی بعد در بدو ورود آمریکایی‌ها به طرز عجیبی به قتل می‌رسد. همچنین مهری موسوی نیز که به همراه یکی دیگر از اعضای سازمان مجاهدین خلق از کمپ اشرف فرار می‌کند، به کمک دولت عراق دستگیر می‌شوند و او نیز پس از مدتی در بدو ورود امریکایی‌ها به قتل می‌رسد.

گفته شده که این افراد ممکن بود برای بازدید امریکایی‌ها از کمپ اشرف مشکلاتی ایجاد کنند. پس از حمله آمریکا به عراق، زمانی حکومت شورای انتقالی در عراق حاکم شد مجاهدین خلق به دلیل همکاری با دولت صدام تحت فشار بودند و گفته می‌شد سازمان مجاهدین خلق در زمان حکومت صدام، ‌رئیس‌جمهوری سابق عراق، با وی برای سرکوب انتفاضه «شعبانیه» سال۱۹۹۱ در جنوب عراق همکاری کرده و مرتکب جرم و جنایات ضد بشری زیادی در حق این مردم شدند.

در پایان سال ۲۰۱۱، اما ورق برگشت و  دولت عراق با نماینده سازمان ملل در عراق توافقنامه‌ای در اثر فشار‌های بین‌المللی امضا کردند که بر اساس آن مهلت بستن کمپ اشرف تا پایان آوریل ۲۰۱۲ تمدید شد. مریم رجوی از اصلی‌ترین چهره‌ها و سمئول سازمان کسی بود که مذاکرات برای انتقال کمپ به اروپا را در دستور کار خود قرار داد؛ و در نهایت با ایجاد کمپ اشرف سه در آلبانی موافقت شد.   

مریم رجوی در این سال‌ها سعی کرده با دیدارهای بین‌المللی فعالیت‌هایی را علیه نظام جمهوری اسلامی سازمان دهد. او طی اقامت در اروپا به کشورهای مختلف سفر کرد. او در فروردین ماه ۸۹ با گروهی از پارلمانترهای آلمان دیدار کرد. او همچنین طی سفری به ایتالیا در پارلمان این کشور سخنرانی کرده است. مریم رجوی در سال ۸۹ نیز خطاب به اجلاس G8 خواستار تحریم ایران شده بود. او در سال ۹۶ نیز موفق شد با سناتور مک‌کین در الزامی نیز دیدار کند. با این حال در بین این دیدارها مهم‌ترین این وقتی بود که رجوی با مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا دیدار کرد. این دیدار در کمپ اشرف ۳ اتفاق افتاد. 

دستگیری مریم رجوی و همراهانش در فرانسه

زمانی‌که سازمان مجاهدین خلق، اردوگاه اشرف را از دست داد، این سازمان کمپ‌هایی در فرانسه و آلبانی ایجاد کرد.البته مجاهدین در فرانسه با مشکلات زیادی مواجه شدند. پلیس ضد تروریست فرانسه، در ۱۷ ژوئن ۲۰۰۳، با حمله به ۱۳ پایگاه سازمان مجاهدین خلق و دستگیری مریم رجوی و نفر دیگر برنامه‌های مریم رجوی در اروپا خنثی کرد. در همان زمان بود که روزنامه «فیگارو» اهداف مجاهدین خلق در اروپا و نقشه ترور ۲۵ تن از جداشدگان آنان را فاش کرد. آن‌ها همچنین برنامه حمله به سفارت‌های ایران را داشتند. این زمان این احتمال وجود داشت که مریم رجوی به ایران بازگردانده شود.

اتفاق هولناک پس از این بازداشت رخ داد. وقتی که ده نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق در اعتراض به این دست به خودسوزی زدند. جالب اینکه سران سازمان مدعی شدند، این خودسوزی‌ها داوطلبانه بوده است! پس از این اتفاق مریم رجوی با پرداخت ۸۲ هزار یورو آزاد شد.

گردهمایی مجاهدین خلق

در سال ۲۰۱۸، اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی مقیم وین توسط پلیس بلژیک بازداشت شد و اتهام او از سوی دولت بلژیک برنامه‌ریزی برای ترور در گردهمایی سازمان مجاهدین خلق عنوان شده بود. اسدی در دادگاه به ۲۰ سال زندان محکوم شد اما چندی بعد از طریق مذاکرات جمهوری اسلامی با بلژیک از طریق مبادله زندانیان به ایران بازگشت. 

پیشینه سازمان مجاهدین خلق

سازمان مجاهدین خلق ایران از گروه‌های چریکی مسلمان پیش از انقلاب بودند که توسط «سعید محسن، علی اصغر بدیع زادگان و عبدالرضا نیک‌بین و محمد حنیف‌نژاد» تشکیل شد. این سازمان از سوی روحانیون ایران همچون آیت‌الله شریعتمداری، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و آیت‌الله طالقانی حمایت می‌شد. از دهه پنجاه به بعد با رهبری تقی شهرام، مشی سازمان از اسلام تغییر کرد و «مارکسیسم» به عنوان ایدئولوژی سازمان اعلام شد و آیه «فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَی الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا‎» نیز از آرم سازمان برداشته شد.

در دوره تقی شهرام، سازمان مجاهدین تلاش داشت با «چریک‌های فدایی خلق» به رهبری حمید اشرف ائتلاف کند و مذاکراتی به نام «گفت‌وگوهای وحدت» میان دو سازمان انجام می‌شد اما حمید اشرف به دلیل خاستگاه سیاسی آنها این ائتلاف را نپذیرفت.

بعد از انقلاب تقی شهرام اعدام شد و رهبری سازمان به دست مسعود رجوی افتاد که به تازگی از زندان آزاد شده بود و در دوره رجوی بار دیگر آیه «فضل الله» به آرم سازمان بازگشت و آنها اعلام کردند سازمان مجاهدین همچنان مسلمان است و ایدئولوژی «مارکسیسم» را «رد» کردند. بخش مارکسیست این سازمان از بخش مسلمان آن انشعاب کرد و حزب پیکار را راه‌اندازی کردند که البته بعدها در حزب کمونیست ایران ادغام شد.

تا ابتدای دهه شصت سازمان مجاهدین در ایران فعالیت می‌کرد. مسعود رجوی و موسی خیابانی به دیدار امام خمینی نیز رفتند. این سازمان با جمهوری اسلامی به اختلاف خورد که مهمترین نمود آن در ماجرای ثبت نام مسعود رجوی در انتخابات ریاست جمهوری بود که امام خمینی با آن مخالفت کرد. دستگیری محمدرضا سعادتی به اتهام جاسوسی نیز از دیگر عوامل تنش بود. تا خرداد سال شصت، سازمان مجاهدین در نشریه پر تیراژ خود علیه جمهوری اسلامی مطلب منتشر می‌کرد و از این سال‌ها به بعد برای نشان دادن این تنش، جمهوری اسلامی برای نامگذاری مجاهدین از عبارت «منافقین» استفاده کرد.

این سازمان که با ایده‌های آرمانی در دهه چهل تاسیس شده بود، پس از انقلاب به یک «فرقه‌» با رفتارها و تمرینات عجیب تبدیل شد که هم اتهامات مالی گریبان آنها را گرفت هم اتهامات اخلاقی. مقر اصلی این سازمان هماکنون در آلبانی است و دبیر کل آن زهرا مریخی است.