آتش جنگ افروخته شد | ایران وارد درگیری در دریای سرخ می‌شود؟

آمریکا دوشنبه شب مدعی حمله حوثی‌ها به یک ناو آمریکایی در دریای سرخ شده است. در گزارش‌ها آمده است که آمریکایی‌ها و حوثی‌ها در دریای سرخ تبادل آتش کرده‌اند. سنتکام تبادل آتش میان ناو آمریکایی و حوثی‌ها را تایید کرده و خبرغرق کردن قایق حوثی‌ها در دریای سرخ توسط هلیکوپتر‌های آمریکایی را در تاریخ ۳۱ دسامبر (شنبه) منتشر کرده است.

بیانیه فرماندهی مرکزی ایالات متحده می‌گوید هلیکوپتر‌های ناو «یو اس‌اس دوایت آیزنهاور» و ناوشکن «یو اس‌اس گریولی» در دفاع از خود و بعد از تیراندازی نیروهای حوثی به طرف آنها، اقدام به شلیک به سمت قایق‌ها کرده‌اند. فرماندهی مرکزی گفته همه نیروهای حاضر در سه قایق از جمله ۱۰ نیروی حوثی کشته شده‌اند و قایق چهارم فرار کرده است.

با وجود بالابودن تنش‌ها در دریای سرخ میان کشتی‌های اسرائیلی و حوثی‌ها، درگیری روز دوشنبه اولین  درگیری‌های مستقیم ارتش آمریکا با حوثی‌ها در دریای سرخ بوده که خطر توسعه جنگ و ورود کشورهای دیگر به این درگیری از جمله ایران را تقویت کرده است. 

در دریای سرخ چه اتفاقی افتاده است؟

حوثی‌ها در بیانیه‌ای روز یکشنبه اعلام کردند که دست‌کم ۱۰ جنگجوی آن‌ها در حمله به سه کشتی آن‌ها توسط نیرو‌های آمریکایی در دریای سرخ کشته شده اند. این گروه در بیانیه خود گفت که این قایق‌ها با هدف «ایجاد امنیت، ثبات و حفاظت از ناوبری دریایی» مشغول اجرای عملیات بوده‌اند که مورد هدف آمریکایی‌ها قرار گرفته‌اند.علاوه بر این آن‌ها گفته اند که این قایق‌ها «وظیفه انسانی و اخلاقی خود را برای جلوگیری از عبور کشتی‌های اسرائیلی یا کشتی‌هایی که عازم بندر فلسطین اشغالی از طریق دریای سرخ بوده اند، انجام می‌دادند»

ارتش آمریکا هم همزمان خبر را تایید کرد و اعلام کرده در جریان ماموریت گشت‌زنی آمریکا در دریای سرخ برای مقابله با تهدید‌های حوثی‌ها، سه قایق را که در حال حمله به «یک کشتی کانتینری» در دریای سرخ بودند، غرق کرده است.

در بیانیه سنتکام آمده «در ۳۱ دسامبر ساعت ۶:۳۰ صبح (به وقت صنعا) کشتی کانتینری MAERSK HANGZHOU دومین تماس اضطراری را در کمتر از ۲۴ ساعت گرفت و گزارش داد که توسط چهار قایق کوچک حوثی تحت حمایت ایران مورد حمله قرار گرفته است.

به گزارش سنتکام، ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، هلیکوپتر‌های دو ناو جنگی آمریکا (یو اس‌اس آیزنهاور و یو اس اس گریولی) صبح روز یکشنبه در واکنش به درخواست کمک کشتی «مرسک هانگژو» با پرچم سنگاپور به سمت «قایق‌های کوچک حوثی تحت حمایت ایران» شلیک کرده‌اند.

گزارش سنتکام حاکی است که کشتی «مرسک هانگژو» با پرچم سنگاپور بعد از اینکه هدف شلیک قایق‌های حوثی که به ۲۰ متری آن‌ها نزدیک شده بود و می‌خواستند سوار کشتی شوند، قرار گرفتند، با آن‌ها تماس گرفته و درخواست کمک کرده‌اند.

بر اساس بیانیه سنتکام، زمانی که هلیکوپتر‌های آمریکایی پاسخ کشتی «مرسک هانگژو» را دادند و در جریان تماس شفاهی با قایق‌های حوثی، این قایق‌های کوچک به سمت آن‌ها هم شلیک کرده‌اند و آن‌ها را وادار به شلیک متقابل کردند. سنتکام شنبه شب هم اعلام کرده بود که دو موشک بالستیک شلیک شده توسط حوثی‌ها به سمت کشتی «مرسک هانگژو» را سرنگون کرده است. در پی این حملات، غول کشتیرانی جهانی مرسک که مالک این کشتی است، گفت که فعالیت‌های خود را در دریای سرخ به مدت ۴۸ ساعت به حالت تعلیق درآورده است.

درگیری‌ها در دریای سرخ پاسخی از جانب نیرو‌های یمنی در جریان درگیری اسرائیل و فلسطین به کشتی‌های اسرائیلی است که قصد عبور اس باب المندب در دریای سرخ را دارند. سخنگوی حوثی‌ها در توضیح این درگیری‌ها گفته آن‌ها قصد دارند به اسرائیل فشار بیاورند که جنگی را که به کشته شدن ۲۱ هزار فلسطینی منجر شده، متوقف کند و در نوار غزه آتش بس برقرار کند.

ناو‌های آمریکایی هم از یک ماه پیش در واکنش به این اقدام حوثی‌ها به همراه گروهی از کشور‌های متحد آمریکا ائتلافی تحت عنوان «عملیات نگهبان رفاه» را به راه انداخته و راهی دریای سرخ شده‌اند. حوثی‌ها بلافاصله پس از شروع جنگ در ۷ اکتبر شروع به ارسال هواپیما‌های بدون سرنشین و موشک به سمت مناطق جنوبی اسرائیل کردند. حوثی‌ها بار‌ها اعلام کرده‌اند کشتی‌هایی را در دریای سرخ هدف قرار می‌دهند که به گونه‌ای با اسرائیل در ارتباط باشد. حملات آن‌ها روند کشتیرانی در دریای سرخ را برای کشتی‌های اسرائیلی یا کشتی‌هایی که مقصد اسرائیل مختل کرده است.

وضعیت دریای سرخ باعث شد وزارت دفاع آمریکا عملیاتی تحت عنوان «عملیات نگهبان رفاه» را به راه بیندازد و طی آن از کشور‌های متحد بخواهد مانع از اختلال در روند کشتیرانی در دریای سرخ شوند. با اینکه بسیاری از کشور‌ها به این ائتلاف پیوسته‌اند، اما تنها آمریکا و انگلیس به طور مستقیم ناوهایشان را روانه دریای سرخ کردند و عملا واشنگتن را در اجرای عملیات تنها گذاشتند.

آیا حوثی‌ها به ناو آمریکایی شلیک کردند؟

به گزارش رویداد۲۴ سنتکام گفته هلیکوپتر‌های ما ابتدا به حوثی‌ها هشدار شفاهی دادند که از آن‌ها دور بمانند، اما زمانی که قایق‌های کوچک به سمت آن‌ها با سلاح‌های کوچک اقدام به شلیک کردند، آن‌ها هم واکنش نشان داده‌اند. سنتکام تاکید کرده هلیکوپتر‌ها تنها زمانی آتش گشودند که زیر آتش رفتند و در نتیجه ده نفر را کشته و سه قایق را غرق کردند. ستاد فرماندهی نیرو‌های آمریکایی از عبارت «دفاع از خود» استفاده کرده و یک مقام کاخ سفید هم گفته «ما از خودمان دفاع کردیم».

رویترز در گزارش خود از این تبادل آتش، حمله حوثی‌ها به کشتی مرسک را به نقل از سخنگوی حوثی‌ها تایید کرده، اما حرفی از تایید خبر حمله به ناو آمریکایی توسط این گروه نزده است. در گزارش رویترز آمده که سخنگوی حوثی‌ها «کشته یا مفقود شدن» ده نیروی حوثی در حمله آمریکایی‌ها را تایید کرده، اما گفته حمله به کشتی مرسک به این دلیل انجام شده بود که خدمه کشتی به تماس‌های هشدار آن‌ها توجه نکرده‌اند.

در بیانیه سخنگوی حوثی‌ها هیچ نشانه‌ای از حمله پیش‌دستانه آن‌ها به ناو آمریکایی وجود ندارد. در این بیانیه که در رسانه‌های متعدد از جمله «آناتولی» ترکیه بازتاب پیدا کرده، به نقل از یحیی سریع سخنگوی حوثی‌ها آمده که حمله آمریکا به قایق‌های آن‌ها زمانی اتفاقی افتاده که نیروی دریایی حوثی‌ها مشغول انجام وظایف روتین خود برای ایجاد امنیت، ثبات و حفاظت از جریان کشتیرانی بوده است.

سخنگوی حوثی‌ها به آمریکا هشدار داده و گفته باید پاسخگوی عواقب و نتایج اقدام مجرمانه‌اش باشد. او گفته اقدامات نظامی آمریکا در دریای سرخ مانع از انجام وظایف اخلاقی، دینی و انسانی یمن در حمایت از مردم مظلوم فلسطین و غزه و ایجاد مانع بر سر راه کشتی‌های اسرائیلی نخواهد شد.

به جز رویترز رسانه معتبر دیگری، حمله حوثی‌ها به مرسک را هم از قول هیچ یک از مقامات این گروه تایید نکرده است. خبر شلیک حوثی‌ها به سمت ناو آمریکایی هم ادعایی است که سنتکام آن را مطرح و رسانه‌های غربی و اسرائیلی آن را بازنشر کرده‌اند.

تاثیر درگیری در دریای سرخ بر ایران چیست؟

تا امروز جنگ در غزه وارد سناریوی کابوس وار کشیده شدن دامنه جنگ به سایر نقاط منطقه نشده است. حزب الله لبنان از ورود جدی به جنگ خودداری کرده و حملات حوثی‌ها در دریای سرخ محدود به کشتی‌های مرتبط با اسرائیل باقی مانده بود. اما با رخداد‌های چند روز گذشته به نظر می‌رسد ورق برگشته است.

روز دوشنبه در پی رسانه‌ای شدن خبر تبادل آتش میان حوثی‌ها و آمریکایی‌ها در دریای سرخ، ایران اعلام کرده ناوشکن البرز را روانه تنگه استراتژیک باب‌المندب کرده است. نیروی دریایی ایران هیچ توضیحی درباره چرایی اعزام این ناوشکن به دریای سرخ نداده، اما خبرگزاری فارس در گزارش خود گفته «ناوگروه‌های ارتش از اوایل سال ۱۳۸۸، ماموریت خود را در آب‌های آزاد برای تأمین امنیت خطوط کشتی‌رانی و مقابله با دزدان دریایی و مأموریت‌های دیگر آغاز کرده‌اند و ورود ناوشکن البرز به دریای سرخ هم در راستای همین ماموریت‌ها به حساب می‌آید.»

در ادامه این گزارش، رسانه نزدیک به سپاه هشداری به آمریکایی‌ها داده و گفته «در جریان برگزاری رزمایش ولایت ۹۴ در بهمن ۱۳۹۴، رزمناو آمریکایی یو. اس. اس مونتری با اخطار ناوشکن البرز، مجبور شد از محل رزمایش نیروی دریایی ارتش دور شود.»

این خبر در حالی منتشر شده که در روز دوشنبه «محمد عبدالسلام» عضو شورای سیاسی گروه حوثی‌ها در تهران با مقام‌های وزارت خارجه ایران دیدار کرد. او روز یکشنبه با علی اکبر احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی ملاقات کرده بود. رسانه‌های غربی و عبری به اتفاق اعزام ناوشکن البرز به دریای سرخ را نشانه ورود ایران به درگیری دریایی بعد از غرق شدن سه قایق نیرو‌های حوثی مورد حمایت ایران در درگیری با آمریکا تلقی کرده‌اند.

ساعاتی پس از اینکه ارتش آمریکا حمله به سه قایق حوثی‌ها را در دریای سرخ علنی کرد، وزرای خارجه بریتانیا و ایران تلفنی گفتگو کردند. دیوید کامرون درباره جزییات گفتگو‌های خود با حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در توییتر نوشت که در این تماس تلفنی «روشن» کرده که «مسئولیت پیشگیری از این حملات با توجه به حمایت درازمدت از حوثی‌ها به عهده ایران است.» اما ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه ایران، صبح دوشنبه هر گونه «اتهام» در این زمینه را رد کرد.

کنعانی در نشست خبری روز دوشنبه گفت: «طرح ادعا‌های بی‌اساس از سوی هیچ مقام و هیچ کشوری از جمله مقامات دولت انگلیس که نقش تاریخی و شناخته شده و معروف و مشهود در ارتباط با بحران ریشه دار فلسطین دارند، مسموع نیست.» به گزارش وزارت امور خارجه ایران، کامرون از امیرعبداللهیان خواسته که برای جلوگیری از گسترش دامنه جنگ در منطقه و به خطر افتادن امنیت دریانوردی تلاش کند.

با افزایش تنش‌ها در دریای سرخ به نظر می‌رسد تنش‌ها در شرق مدیترانه در حال کاهش است. عصر روز دوشنبه دو مقام آمریکایی در گفتگو با‌ ای‌بی‌سی، از خروج ناو هواپیمابر یو اس‌اس جرالد فورد آمریکایی به همراه ناوگان همراهش از شرق دریای مدیترانه خبر داده‌اند.

این ناو که بزرگترین ناو هواپیمابر جهان است، هشتم اکتبر یعنی یک روز بعد از آغاز جنگ حماس و اسرائیل به شرق مدیترانه اعزام شده بود. اورشلیم پست نوشته «یو اس‌اس جرالد فورد، جدیدترین، بزرگ‌ترین و مهیب‌ترین ناوی است که در کنار ناوگان حامل هسته‌ای نیروی دریایی ایالات متحده، توانایی حمله مستقل به لبنان، سوریه یا ایران را دارد.»

به این ترتیب بازگشت این ناو به سواحل ویرجینیا به معنای کاهش قابل توجه حمایت‌های نظامی آمریکا از اسرائیل در شرق مدیترانه خواهد بود. هرچند مقامات آمریکایی گفته‌اند برگشت این ناو هواپیمابر به بندر ویرجینیای آمریکا به معنای پایان برنامه آمریکا برای «جلوگیری از گسترش جنگ» در منطقه نیست و آمریکا همچنان توان نظامی بالای خود در منطقه از جمله ناو‌های جنگی، ناوشکن‌های جدید را در دریای مدیترانه و خاورمیانه حفظ خواهد کرد.