پس لرزه حمله به مقر تروریست ها در بلوچستان/ جنگ ایران و پاکستان آغاز شد؟

حمله اخیر ایران به بلوچستان پاکستان پاسخی به جنایات گروهک جیش العدل بود که در منطقه کوه سبز بلوچستان مشغول به فعالیت های زیرزمینی و خرابکارانه بودند.

دولت پاکستان علی رغم قدرت اطلاعاتی و امنیتی، علاقه زیادی به مبارزه با گروه های سلفی مرزی نداشته و ندارد و ترجیح می دهد گروه هایی مانند جیش العدل را به خود واگذارد.

حملات اخیر جیش العدل و همکاری آنان با داعش در حمله تروریستی به کرمان، ایران را بر آن داشت که بعد از حمله به کردستان عراق و ادلب سوریه به بلوچستان پاکستان نیز حمله کند تا با ارسال پیام هشدار به غرب و دولت پاکستان و عراق، جلوی حملات بیشتر گروه های تروریستی را هم بگیرد.

واکنش تند اسلام‌آباد به حمله ایران به مواضع تروریست‌ها

اگرچه ضعف امنیتی دولت پاکستان و عراق، ایران را بر آن داشت که خود وارد مبارزه با گروه های ترویستی شود اما سوال بسیاری از تحلیلگران این است که آیا اقدام ایران که بدون هماهنگی با اسلام آباد و بغداد انجام شد، به لحاظ سیاسی موجه بود؟ آیا این حملات برای ایران عواقب کوتاه مدت و بلند مدت ندارد؟

پاکستان و تهدیداتش/ حمله به بلوچستان به درگیری می انجامد؟

حملات چند روز اخیر اگرچه به لحاظ نظامی بلندپروازانه بودند اما به لحاظ سیاسی و دیپلماتیک، ایران را با مشکلاتی روبه رو ساختند. عراق قصد شکایت از ایران را دارد (اینجا بخوانید) و نخست وزیر این کشور انتقادات تندی نسبت به اقدام اخیر ایران داشت.

واکنش پاکستان از عراق نیز تندتر بود. اسلام آباد ضمن انتقاد از تهران بابت عدم هماهنگی با دولت پاکستان در حمله به مقر تروریست ها، روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد. همچنین،  وزارت امور خارجه پاکستان با صدور بیانیه ای اعلام کرد که بمباران خاک پاکستان توسط ایران غیرقانونی و غیرقابل قبول است و ما حق پاسخگویی را برای خود محفوظ می‌ داریم.

شکی نیست که بین دولت سوریه و عراق و پاکستان تفاوتی ساختاری وجود دارد. اولا قدرت نظامی پاکستان قابل مقایسه با عراق و سوریه نیست. پاکستان کشوری پرجمعیت است و به علت اختلافات شدید سیاسی و مرزی با هندوستان، از ابتدای استقلال خود، شروع به مسلح ساختن خود کرده است.

اسلام آباد تجهیزات نظامی قدرتمندی دارد، دارای تسلیحات اتمی است و سازمان اطلاعات و امنیتش یعنی (ISI) یکی از قدرتمندترین سازمان های اطلاعاتی آسیا و دنیا به حساب می آید و سالها زیر نظر سازمان سیا فعالیت کرده و سازمان دهی شده است.

نکته قابل تامل دیگر، نحوه ارتباط ما با همسایه شرقی است. عراق و سوریه و لبنان محل تربیت و پرورش گروه های مقاومت محور غالبا شیعه است. این کشورها قرابت لجستیکی، مذهبی و سیاسی با ایران دارند و به همین دلیل، سطح همکاری های ایران با این همسایگان غربی بالا است.

بر خلاف این کشورهای عربی، پاکستان در شرق ایران قرار دارد. تعداد شیعیان پاکستان کمتر از عراق و لبنان است و شیعیان این خطه نیز غالبا سازماندهی ندارند. از آن سو، پاکستان قرابت و نزدیکی سیاسی و لجستیکی زیادی با ایران ندارد. رابطه اسلام آباد با عربستان خوب است و به لحاظ اطلاعاتی و نظامی نیز به آمریکا وابسته است.

اینها همه نشان می دهند که رابطه ایران و پاکستان پرنوسان است و حمله نظامی به بلوچستان می تواند شرایط سیاسی را در شرق ایران به هم بریزد.

دلایلی که نشان می دهد پاکستان وارد درگیری جدی نمی شود

با این حال، شرایط سیاسی کنونی به نفع پاکستان نیست و این امر می تواند مانع از تیره شدن بیش از حد رابطه تهران و اسلام آباد شود. دو همسایه پاکستان یعنی افغانستان و هند، رابطه خوبی با این کشور ندارند.

طالبان که در ابتدا متحد پاکستان بود و با کمک اطلاعاتی گروه های مختلف پاکستانی به قدرت رسید، امروز به دشمن اسلام آباد تبدیل شده، مرزهای مشترک دو کشور به روی هم بسته شده و هزاران مهاجر افغانستانی از پاکستان اخراج شده اند. از آن سو، هند، که مانند پاکستان کشوری هسته ای و قدرتمند است، دشمن کلاسیک پاکستان به حساب می آید. اختلافات و درگیری های این دو کشور هرگز کهنه نشده و هر روز نیز شدیدتر می شوند.

پاکستان برای تعادل تهدیدات منطقه ای و خارجی اش احتیاج به حُسن روابط با ایران دارد اما درگیری با ایران می تواند اسلام آباد را در محاصره سه دشمن یعنی هند و افغانستان و ایران قرار دهد.

دولت هند بعد از حمله اخیر ایران به بلوچستان پاکستان در بیانیه ای از ایران حمایت کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه هند گفت: اقدامات کشورها برای مقابله با تروریسم را درک می ‌کنیم.

این بیانیه نشان می دهد که هند علاقه دارد با دشمن احتمالی دشمن قدیمی خود دوست شود. این مساله می تواند به ضرر پاکستان تبدیل شود و به همین علت، احتمالا وارد جنگ مستقیم با ایران نشده و حتی اقدام نظامی مستقیمی علیه ایران انجام ندهد.

با این حال، پاکستان ژست تقابلی گرفته است. شهباز شریف، نخست‌وزیر سابق پاکستان از طریق شبکه‌های اجتماعی اظهار داشت که حمله موشکی ایران بر خلاف اصول دوستی و حسن همجواری میان دو کشور بوده و این وضعیت مناسبات تاریخی بین اسلام‌آباد و تهران را تضعیف کرده است.

همچنین، ستاد نیروی های مسلح پاکستان نیز اعلام کرد که جلسه مشترک با نیروی هوایی به پایان رسیده و گزینه های پاسخ لازم به ایران در این جلسه مورد بررسی قرار گرفت. در تقابل با این تهدید، پهپادهای شناسایی نیروهای مسلح کشورمان در مرز ایران و پاکستان به پرواز درآمدند. برپایه برخی گزارش ها، جلسه مشترک کمیته تجارت مرزی بین پاکتان و ایران که قرار بود چهارشنبه برگزار شود توسط پاکستان تعلیق شد.

اقدامات فوق اگرچه تقابلی و تهدید کننده اند اما بعید است جدی باشند. اقدامات تقابلی پاکستان احتمالا در همین حد بماند و به دلیل شرایط سیاسی و جغرافیایی پاکستان، بعید است درگیری ها بین ما و همسایه شرقی شدید شوند.

منبع: خبر فوری