پاسخ خاندوزی به ادعای «هُوَخشتره‌»ای همتی!

ارقامی که درخصوص حجم یا چاپ پول در اقتصاد وجود، کارکردی فنی داشته و باید از همان منظر بیان و تحلیل شوند از جمله این ارقام،یک مورد اصطلاحاً چاپ پول یا انتشار پول پرقدرت توسط بانک مرکزی است. مورد دیگر نیز نقدینگی است که به طور خلاصه حاصل فعالیت بانک ها با پول پرقدرت بوده و حجم آن به چند برابر پایه پولی می رسد. باید گفت آن چه از حجم پایه پولی و نقدینگی اهمیت بسیار بیشتری دارد، رشد این دو شاخص است که به عنوان مثال اگر از رشد تولید ناخالص داخلی بیشتر باشد، تورم زا خواهد بود. با این اوصاف، به تازگی همتی رئیس اسبق بانک مرکزی با این اعداد و ارقام اظهاراتی را مطرح کرده و گفته است: «در دو سال و نیم گذشته این دولت 600 هزار میلیارد پول چاپ کرده در حالی که از زمان هوخشتره تا قبل از آن، این رقم 519 همت بوده است!» این اظهارات با واکنش خاندوزی سخنگوی اقتصادی دولت همراه شد و وی ضمن تشریح اشکالات این نحوه تحلیل، نقدینگی تولیدشده در دولت قبل را با دولت های قبل به سبک خود همتی مقایسه کرده است.

نقدینگی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، سید احسان خاندوزی سخنگوی اقتصادی دولت در نشست خبری، در واکنش به اظهار نظر همتی رئیس اسبق بانک مرکزی مبنی بر این که دولت سیزدهم رکورددار چاپ پول است، گفت: این مغالطه از سوی کسانی که تجربه کار اجرایی در دولت‌های گذشته را داشتند و با مفاهیم اقتصاد کلان آشنا هستند بسیار مایه تعجب بود و بیشتر شائبه سیاسی بودن را القا می کند.

در خور ذکر است چندی پیش همتی رئیس اسبق بانک مرکزی گفته بود: «...دلیل اصلی عدم توفیق دولت سیزدهم در تحقق وعده کنترل  تورم و نرخ ارز  این است که طی دو سال و نیم گذشته، این دولت ۶۰۰ هزار میلیارد تومان پول چاپ کرده است، یعنی پایه پولی در ۳۰ ماه، ۱۱۵ درصد افزایش داشته است! درحالی که از زمان هوخشتره تا شهریور ۱۴۰۰، جمع این رقم، ۵۱۹ همت بوده است!

خاندوزی اظهار کرد: مقایسه متغیرهای اسمی در طول بازه زمانی، ساده انگارانه است. اگر با منطق این دوستان بخواهیم متغیرهای پولی و اسمی را مقایسه کنیم باید بگوییم که میزان افزایش ۱۹۳ هزار میلیارد تومانی در پایه پولی و ۱۵۹۳ هزار میلیارد تومانی نقدینگی در دوره مسئولیت همین دوستان (سال‌های ۹۷ تا ۹۹) معادل  بیش از ۱۱۰۰ برابر دولت‌های سوم و چهارم، ۱۴۰ برابر دولت‌های پنجم و ششم،۲۰ برابر دولت‌های هفتم و هشتم  و۳ برابر کل دولت‌های نهم و دهم بوده است!

وی در همین راستا ادامه داد: اگر مدل هوخشتره ای اش را هم بخواهیم اشاره کنیم، باید بگویم بر اساس همین منطق از ابتدای شکل‌گیری دولت مدرن در ایران تا ابتدای دولت یازدهم حجم نقدینگی معادل ۴۷۰ هزار میلیارد تومان بود اما در انتهای دولت دوازدهم با افزایش بیش از ۸ برابری به ۴ هزار هزار میلیارد تومان رسید! البته این شیوه مقایسه حتماً اشتباه است و آقایان باید توجه کنند. ضمن این که وقتی نرخ رشد نقدینگی متوسط ۳۰ درصد باشد، طبیعی است که پس از دو تا سه سال حجم نقدینگی ۲ برابر شود و این در کل برهه‌های اقتصادی ایران مشاهده می‌شود و نمی‌توان آن را فقط به دولت سیزدهم نسبت داد؛ به خصوص که دولت سیزدهم نرخ رشد نقدینگی را از بالای ۴۰ درصد به مرز ۲۵ درصد کاهش داده است.

وزیر اقتصاد بیان کرد: در دهه ۹۰ اگر متوسط رشد بیش از ۳۰ درصد نقدینگی را در نظر بگیریم یعنی هر سه سال نقدینگی دو برابر رشد اسمی داشته است کشف جدیدی نیست و این وضعیت سال ها بوده ،مهم این است که نرخ رشد نقدینگی که بالای ۴۰ درصد بود الان به کمتر از ۲۵ درصد کاهش یافته است.

منبع: خراسان