اکرم امام اوغلو رقیب اصلی اردوغان کیست و چرا دستگیر شد؟
اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول و یک چهره محبوب، به شوخی گفته بود که تنها فردی است که در سه انتخابات محلی حزب حاکم رجب طیب اردوغان را شکست داده است، او یک روز پیش از ثبت نام برای انتخابات ریاست جمهوری به همراه ۱۰۰ نفر دیگر بازداشت شد.
اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول و چهره‌ای محبوب، همواره از آنچه که به شوخی «معجزه سیاسی» خود می‌نامید، لذت می‌برد—تنها فردی که نه یک‌بار، بلکه سه‌بار در انتخابات محلی، حزب حاکم رجب طیب اردوغان را شکست داده است.
روز چهارشنبه، ده‌ها نیروی پلیس در ساعات اولیه صبح به محل سکونت او یورش بردند و وی را برای بازجویی در مورد اتهامات فساد و ارتباط با گروه‌های تروریستی بازداشت کردند.
بسیاری این بازداشت را بخشی از یک کارزار گسترده‌تر برای تضعیف امام‌اوغلو و حذف یکی از چالش‌های جدی اردوغان پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری آینده می‌دانند. این اقدام، نگرانی‌هایی درباره عدالت انتخابات پیشِ‌رو ایجاد کرده است، به‌ویژه در شرایطی که اردوغان طی بیش از دو دهه حکومت خود به‌عنوان نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور، روزبه‌روز اقتدارگراتر شده است.
این اتفاق همچنین تازه‌ترین مورد از سرکوب مخالفان و منتقدان در ترکیه طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود.
صعود یک چهره ناشناخته به تهدیدی سیاسی‌ای بی سی نیوز در گزارشی به این موضوع پرداخته و نوشته است: وقتی این تاجر ۵۳ ساله و شهردار سابق منطقه‌ای در سال ۲۰۱۹ برای تصدی شهرداری استانبول، بزرگ‌ترین شهر و مرکز اقتصادی ترکیه، انتخاب شد، فردی نسبتاً ناشناخته بود و بسیاری از منتقدان انتخاب او را زیر سوال بردند. اما رهبر وقت حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP)، که حزبی سکولار است، منتقدان را مطمئن ساخت که وقتی مردم با او آشنا شوند، جذابیت و کاریزمای او رأی‌دهندگان را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
امام‌اوغلو در نهایت در انتخابات پیروز شد و ضربه‌ای تاریخی به اردوغان و حزب عدالت و توسعه (AKP) وارد کرد؛ حزبی که بیش از ۲۵ سال بر استانبول حکمرانی کرده بود. شکست در استانبول برای اردوغان، که خود دوران سیاسی‌اش را به‌عنوان شهردار این کلان‌شهر ۱۶ میلیونی آغاز کرده بود، یک ضربه سنگین محسوب می‌شد.
اما امام‌اوغلو تنها ۱۸ روز در سمت خود باقی ماند، چرا که نتیجه انتخابات به دلیل ادعای «تخلفات انتخاباتی» باطل شد و اعتبارنامه او لغو گردید. در انتخاباتی که چند ماه بعد مجدداً برگزار شد، او بار دیگر پیروز شد—این بار با اختلاف رأی بیشتری.
او در همان زمان، در گفت‌وگویی با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «معتقدم مردم استانبول در واکنش به این بی‌عدالتی، پاسخ لازم را از طریق صندوق‌های رأی خواهند داد، چرا که به دموکراسی ایمان دارند؛ و به لطف خدا، پیروز نهایی استانبول و دموکراسی خواهد بود.»
امام‌اوغلو همچنین در انتخابات محلی سال گذشته که حزب جمهوری‌خواه خلق در بحبوحه بحران اقتصادی گسترده ترکیه توانست دستاورد‌های چشمگیری داشته باشد، بار دیگر پیروز شد.
اتهامات، بازداشت و پیامد‌های سیاسی
طبق برنامه، حزب جمهوری‌خواه خلق قرار بود روز یکشنبه انتخابات درون‌حزبی برگزار کند که در آن امام‌اوغلو به‌عنوان نامزد این حزب برای ریاست‌جمهوری معرفی شود. رهبر این حزب اعلام کرده است که این انتخابات، علی‌رغم بازداشت امام‌اوغلو، مطابق برنامه برگزار خواهد شد.
یورش به محل سکونت امام‌اوغلو و بازداشت او پس از آن صورت گرفت که دادستان‌های استانبول، بر اساس گزارش خبرگزاری دولتی آناتولی، حکم بازداشت او و بیش از ۱۰۰ نفر دیگر را در جریان تحقیقات مربوط به فساد صادر کردند.
متهمان به اخاذی و مجموعه‌ای از جرائم مالی دیگر متهم شده‌اند
امام‌اوغلو همچنین متهم به کمک به حزب کارگران کردستان (PKK) است، گروهی که از سوی ترکیه و متحدان غربی‌اش به‌عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود. ادعا شده که او در انتخابات شهرداری استانبول با یک ائتلاف کُردی همکاری کرده است.
حزب جمهوری‌خواه خلق و سایر منتقدان دولت، این اتهامات را بخشی از یک توطئه سیاسی برای حذف یکی از محبوب‌ترین سیاستمداران ترکیه از صحنه می‌دانند و دولت اردوغان را به اجرای «کودتایی سیاسی» علیه او متهم کرده‌اند. در مقابل، وزیر دادگستری ترکیه این اتهامات را رد کرده و تأکید کرده است که دستگاه قضایی به‌طور مستقل عمل می‌کند.
لغو مدرک دانشگاهی و حذف از رقابت ریاست‌جمهوری
یک روز پیش از بازداشت امام‌اوغلو، دانشگاه استانبول اعلام کرد که مدرک تحصیلی او را باطل کرده است. این دانشگاه مدعی شده که انتقال او در سال ۱۹۹۰ از یک دانشگاه خصوصی در قبرس شمالی به دانشکده مدیریت بازرگانی این دانشگاه، با تخلف همراه بوده است.
این اقدام بی‌سابقه، عملاً او را از رقابت‌های ریاست‌جمهوری کنار می‌گذارد، زیرا طبق قوانین ترکیه، تنها فارغ‌التحصیلان دانشگاهی می‌توانند نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شوند. امام‌اوغلو گفته است که به‌صورت قانونی این تصمیم را به چالش خواهد کشید.
سرکوب مخالفان در ترکیه
حتی پیش از بازداشت، امام‌اوغلو با مجموعه‌ای از پرونده‌های حقوقی مواجه بود، از جمله اتهام تلاش برای اعمال نفوذ بر یک کارشناس قضایی که درباره شهرداری‌های تحت مدیریت اپوزیسیون تحقیق می‌کرد و همچنین تهدید یک دادستان. این پرونده‌ها می‌توانند به صدور احکام زندان و ممنوعیت سیاسی او منجر شوند.
در سال ۲۰۲۲، او به دلیل توهین به اعضای شورای عالی انتخابات ترکیه، پس از ابطال انتخابات شهرداری ۲۰۱۹، به بیش از دو سال زندان محکوم شد. وی به این حکم اعتراض کرده و در جریان فرآیند قضایی آزاد باقی مانده است.
ترکیه در ماه‌های اخیر شاهد موجی از بازداشت‌ها و سرکوب‌ها علیه شخصیت‌های سیاسی و فعالان اجتماعی بوده است، از جمله خبرنگارانی که زندانی شده‌اند و شهردارانی که از سمت خود برکنار شده و با مقامات منصوب دولت جایگزین شده‌اند.
دو تاجر معروف نیز اخیراً به دلیل انتقاد از سیاست‌های دولت به‌طور موقت بازداشت و تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند. در ژانویه، یک مدیر برنامه‌ریزی استعداد‌های هنری که چندین بازیگر ترک را نمایندگی می‌کرد، به اتهام «تلاش برای سرنگونی دولت» در جریان اعتراضات ضددولتی ۲۰۱۳ بازداشت شد.
دیگر چهره‌های برجسته در بازداشت
اومت اوزداگ، رهبر یک حزب راست‌گرای افراطی و منتقد صریح اردوغان، نیز در ژانویه به اتهام «تحریک به نفرت و دشمنی» از طریق انتشار مطالب ضدپناهجویی در شبکه‌های اجتماعی بازداشت شد.
از دیگر چهره‌های برجسته‌ای که همچنان در بازداشت به سر می‌برند، می‌توان به صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر سابق حزب طرفدار کرد‌ها (HDP) که در سال ۲۰۱۶ به اتهامات مرتبط با تروریسم بازداشت شد، و عثمان کاوالا، تاجر و فعال حقوق بشری که از سال ۲۰۱۷ به اتهام تلاش برای سرنگونی دولت در زندان است، اشاره کرد. ادامه بازداشت این افراد، علی‌رغم احکام دادگاه حقوق بشر اروپا مبنی بر آزادی آنها، موجب محکومیت گسترده بین‌المللی شده است.
اپوزیسیون بازداشت رقیب، اکرم امام‌اوغلو شهردار استانبول، را اقدامی با انگیزه‌های سیاسی دانسته و اعلام کرده که دولت در تلاش است تا یک تهدید بالقوه برای اردوغان را از میان بردارد.
امام اوغلو: این بازداشت غصب اراده مردم و ظلمی بزرگ است
امام‌اوغلو، ۵۴ ساله، اردوغان، نزدیکانش و دادستان‌های دولتی را به سازماندهی بازداشت خود متهم کرد.
او در پیامی صوتی که در هنگام حضور پلیس در خانه‌اش برای بازداشت او ضبط و توسط دستیارانش منتشر شد، گفت: «این رویکرد غیراخلاقی و استبدادی بی‌شک با اراده و ایستادگی مردم ما برچیده خواهد شد.»
در ویدئویی که پیش از بازداشتش در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، امام‌اوغلو در حالی که از داخل کمد لباس‌هایش در حال بستن کراوات بود، دولت را به «غصب اراده مردم» متهم کرد.
او گفت: «ما با ظلمی بزرگ روبه‌رو هستیم، اما می‌خواهم بدانید که دلسرد نخواهم شد.»
رئیس حزب اپوزیسیون، اوزگور اوزل، از اعضای حزب خواست که رأی‌گیری مقدماتی را طبق برنامه پیش ببرند.
او در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ما با یک تلاش برای کودتا علیه رئیس‌جمهور آینده خود روبه‌رو هستیم.»
واکنش اروپا به تحولات ترکیه
در بروکسل، اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، این بازداشت را «عمیقاً نگران‌کننده» خواند و گفت: «ترکیه باید از ارزش‌های دموکراتیک، به‌ویژه حقوق مقامات منتخب، محافظت کند.»
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، نیز اظهار داشت که این بازداشت‌ها نشان می‌دهد که «فضای سیاسی برای مخالفان روزبه‌روز محدودتر می‌شود.»
بازداشت‌ها در شرایطی رخ داده که دولت در تلاش است تا تورم بالا را که به اقتصاد ترکیه و خانواده‌های ترک آسیب زده، کنترل کند. بازار سهام ترکیه چنان سقوط کرد که معاملات دو بار متوقف شد و ارزش پول ملی این کشور ۱۲ درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح تاریخی خود رسیده است.
منبع: رویداد 24
دیدگاه تان را بنویسید