در مقابل ترامپ به یک گفتمان جدید نیاز داریم

نامه نیوز: بالاخره کلید کاخ سفید در دستان ترامپ قرار گرفت. او در نظر دارد نخستین روز ریاست جمهوری را با امضای بیش از 100 فرمان اجرایی آغاز کند. شروعی طوفانی برای تحقق شعار «اول آمریکا». دولت پزشکیان نیز در ظاهر این طور نشان می دهد که برای مدیریت اوضاع در زمان ریاست جمهوری ترامپ آماده است.

 این روزها دولتمردان به رغم هجمه مخالفان مذاکره، سعی می کنند برای گفتگو با آمریکا پالس های مثبت به واشنگتن ارسال کنند اما نگاهی دقیق به رفتارها عملی دولت چهاردهم از این واقعیت پرده بر می دارد که فارغ از مواضع کلامی، به نظر نمی رسد دولت سناریوی شسته و رفته‌ای برای حل چالش های حوزه سیاست خارجی طراحی کرده باشد.

از یک طرف ارسال چراغ سبزهای بدون پاسخ به واشنگتن و از طرف دیگر مشروط کردن مذاکرات به بازگشت آمریکا به برجام دوگانه ای است که تاکنون هیچ تحلیلگری نتوانسته رابطه ای منطقی برای ارتباط تکمیلی این دو رویکرد بیان کند. ثانیا اینکه اساسا دولت مجوز مذاکره با آمریکا را از نظام کسب کرده باشد، محلی از ابهام است؟

کیومرث یزدان پناه در گفت‌وگو با نامه نیوز درباره از سرگیری مذاکره جدی بین ایران و آمریکا با آغاز ریاست جمهوری ترامپ گفت: تهدیدهای ترامپ برای ایران خیلی بیشتر از فرصت‌هایش خواهد بود چون دو کشور همه آن مسیری را که باید برای دستیابی به یک گفتمان مشترک طی می کردند، پیمودند اما به نتیجه نرسیدند بنابراین در شرایط فعلی باید منتظر فشارهای بیشتر ترامپ علیه ایران باشیم.

وی با اشاره به تشتت آرا بین موافقان و مخالفان مذاکره با آمریکا افزود: این وضعیت از یک افکارگسیختگی برای اتخاذ یک تصمیم حکایت می کند. علت هم آن است که موضع طرف مقابل ابهام دارد؛ ایران نمی داند که اساسا آمریکا تمایلی به مذاکره دارد یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت است، واشنگتن روی چه سناریوهایی تمرکز دارد؟ اگر جواب این سئوالات مشخص شود مرزبندی های گروه های سیاسی تحت تأثیر سیاست کلان نظام قرار خواهد گرفت.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در ساختار سیاسی داخلی خطر ترامپ را احساس کردیم، یادآور شد: علائم خروجی از دستگاه سیاست خارجی ایران، از یک نگرانی شدید درباره پذیرش یا عدم پذیرش مذاکره توسط آمریکا حکایت می کند چون نمی داند که در مقابل بازگشت ترامپ باید چه مدل سیاستی را در پیش بگیرد.

وی با بیان اینکه دولت اساسا از تصمیمات طرف آمریکایی درک روشنی ندارد، افزود: دولت چهاردهم مانند دولت های قبلی از اقتدار لازم برای تصمیم گیری در این حوزه برخوردار نیست و آن برش و قاطعیت لازم را برای پیشبرد اهدافش ندارد. معتقدم در گام نخست قطعا و یقینا ضرورت دارد که سیاست خارجی کشور از این وضعیت انفعال و انتظار خارج شود.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به آسیب های وارده به ایران در نخستین دوره ریاست جمهوری ترامپ گفت: این خطرناک و مهلک است که فکر کنیم ترامپ ابتدا سراغ گریلند، کانادا و اوکراین می رود، پس با ما کاری ندارد و می توانیم از این دوره ریاست جمهوری او نیز عبور کنیم. معتقدم اگر ترامپ خودش را درگیر سایر موضوعات می کند به معنای نادیده گرفتن منطقه خاورمیانه نیست. آمریکا از سال 2025 تا 2030 بیش از سایر مناطق جهان بر منطقه خاورمیانه متمرکز خواهد بود. پس اگر این واقعیت را نبینیم، بعد مدتی غافلگیر خواهیم شد.

وی با بیان اینکه موقعیت ژئوپلتیک ایران این اجازه را نمی دهد که در مقابل تحولات جهانی خنثی باشد یا فقط زمان بخرد، افزود: هر گفتمانی برای دوره ای خاصی اعتبار دارد، شرایط امروز کشور و منطقه خیلی متفاوت از دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ است. به نظر می رسد، گفتمان های گذشته برای پیشبرد سیاست های مان در حوزه دیپلماسی کارساز نباشند و باید گفتمان جدیدی را جایگزین کنیم. سرعت تحولات منطقه خیلی برق آسا است و باید مراقب باشیم در این سرعت تحولات به یکباره غافلگیر نشویم.