عوامل سقوط بشار اسد از نگاه افقهی؛ از تحریم تا توطئه خارجی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، دولت بشار اسد یکشنبه هفته اخیر پس از ورود معارضین مسلح به دمشق سقوط کرد. در حالی که شهرهای مختلف سوریه بدون درگیری خاص به دست مخالفان مسلح افتاد، اما نقاط مختلف این کشور همچنان در وضعیتی از هرج‌ومرج قرار دارند.

روز سه شنبه، کار برای تشکیل یک دولت موقت جدید در دوره انتقالی آغاز شد و «محمد البشیر» به‌عنوان رئیس دولت انتقالی موسوم به «دوره نجات» فعالیت خود را شروع کرده است.

تحولات سیاسی در سوریه در حالی رقم خورد که همزمان با آن، رژیم صهیونیستی با سوءاستفاده از اوضاع داخلی آشفته سوریه، از همان لحظات ابتداییِ سقوط دولت این کشور، شروع به تجاوز سیستماتیک علیه مناطق مختلف و به‌ویژه زیرساخت‌های نظامی سوریه کرده و بسیاری از تجهیزات ارتش را از بین برده است. این رژیم همچنین دست به اشغالگری در برخی از مناطق جنوبی سوریه زده است.

«سید هادی افقهی»، کارشناس ارشد تحولات غرب آسیا در گفت‎وگو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم،درباره علل سقوط دولت سوریه گفت: اولین مطلبی که می خواهم بگویم این است که طی چند سال اخیر به ویژه پس از اینکه دولت بشار اسد با چند کشور حوزه جنوبی خلیج فارس روابط دیپلماتیک برقرار کرد، آنها روی این موضوع کار کردند که اگر دمشق از ایران و محور مقاومت با یک شیب ملایم فاصله بگیرید ما قول بازسازی سوریه را می‌دهیم، قول رفع تحریم‌ها را می‌دهیم و اینها مسائلی بود که  درز پیدا کرده‌است.

این کارشناس تحولات غرب آسیا مسائل داخلی سوریه را دومین عامل سقوط دانست و گفت: بیش از یک دهه نیروهای مسلح سوریه درگیر جنگ بودند و در همین حال، تحریم‌های سزار علیه این کشور اجرایی شد. این تحریم‌ها کمر دولت دمشق را شکست و مردم سوریه را خیلی تحت فشار قرار داد.

وی درباره دیگر عوامل سقوط اسد گفت: مسئله دیگر، توطئه‌ای است که آمریکا، رژیم صهیونیستی ، ترکیه و چند کشورحوزه خلیج فارس طراحی و ارتش سوریه را از درون جذب کردند، سران عالی رتبه ارتش خریداری شدند و میلیاردها دلار هزینه شد لذا  بسیاری از سران ارتش در جریان رخدادهای اخیر سوریه  عکس‌العملی از خود نشان ندادند. یک مدل شبیه آنچه که در عراق 2003 میلادی رخ داد در سوریه  تکرار شد. شبیه آنچه که در لیبی بود، باز در لیبی اندک مقاومتی شد تا اینکه قذافی کشته و کار تمام شد، اینجا اصلا یک گلوله هم به قول معروف شلیک نشد نه در حلب نه در حمص نه در حماه خیلی راحت فرش قرمز پهن کردند و رد شدند.  اینها مسائلی بود که باعث شد سوریه به این مرحله برسد.

افقهی با اشاره به این که قوای مقاومت پیش از تحولات اخیر جای خود را به نیروهای ارتش و امنیتی سوریه داده بودند گفت که مقاومت در سوریه علیه تروریسم و داعش نقش برجسته ایفا کرد.

وی افزود: پس از این پیروزی نیروهای مقاومت کم کم جای خودشان را به نیروهای نظامی امنیتی سوریه دادند. این مصلحت نبود که دولت دمشق با چنین شتابی مقاومت را که کمک شایان، موثر و تعیین کننده‌ای در جلوگیری از سقوط دولت و تجزیه سوریه کرده بود، کنار گذارد.

ترکیب حکومت آینده سوریه فعلا مبهم است

وی درباره نظام سیاسی آینده سوریه گفت: ترکیب حکومت آینده این کشور فعلا مبهم است. اخوان المسلمین جزو معارضین نرم، غیرمسلح و غیرخشن تعریف می‌کنند، یک جناح سیاسی و یک جناح نظامی دارد و قطعا در تشکیل حکومت آینده تحت هر عنوانی که باشد اخوان المسلمین سهم خواهد داشت. خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران از طریق حماس با اخوان المسلمین سوریه از چند سال گذشته ارتباطاتی داشته است و علت اینکه حماس  رسما پیروزی معارضان سوریه بر دولت بشاراسد تبریک گفته از این رهگذر است که اینها اخوانی و آنها هم اخوانی هستند. حماس چشم امید دارد که سوریه 100 درصد در آغوش رژیم صهیونیستی  و آمریکا نیفتد مثل امارات، بحرین، سودان و مغرب به روند عادی سازی روابط با تل آویو نپیوندد.

افقهی گفتک بنابراین، ما الان نمی‌توانیم بگوییم سوریه از دست رفت، سوریه دیگر به مسائل فلسطین کمک نمی‌کند یا سوریه می‌خواهد علیه حزب الله بجنگند؛ خیر چنین خبری نیست.

مقاومت پابرجاست

 افقهی در پاسخ به تأثیر تحولات سوریه بر محور مقاومت گفت: حزب الله سرجایش است. مقاومت سر جایش است. یمن هنوز رژیم صهیونیستی را آماج حملات خود قرار می‌دهد. مقاومت اسلامی عراق به مبارزه خود ادامه می دهد و جمهوری اسلامی همچنان پای کار است. لذا ما منتظرهستیم ببنیم  که مسئله آینده سوریه به کدام سمت خواهد رفت.

این کارشناس افزود: اگر جنگ داخلی شود که فعلا صحبت از محور مقاومت مطرح نیست. اگر خدای ناکرده تجزیه شود دیگر شرایط بدتر می شود. اگر حکومت ائتلاف ملی با حفظ حقوق اقلیت‌ها و جریان‌های سیاسی باشد ممکن است اوضاع در سوریه آرام و از تجزیه این کشور جلوگیری شود؛ اما رنگ قالب بر این حکومت موقت فعلی رنگ سلفی وهابی است. احمد الشرع یا ابومحمد الجولانی تفکرات القاعده دارد. القاعده هم تفکرات تکفیری وهابی بود . اکنون جولانی ادبیاتش  فرق کرده قول بخشش و عفو و گذشت و مسالمت و مسالحه ملی سر می‌دهد. این یک تغییر تاکتیکی است. لذا باید کمی صبر کنیم ببینیم که اوضاع در سوریه به کدام سمت وسو خواهد رفت و آیا ترامپ و رژیم صهیونیستی اجازه می‌دهند که اوضاع در سوریه آرام شود.

بیشتر بخوانید

هاآرتص: اسرائیل 80درصد تجهیزات ارتش سوریه را نابود کرده است

بلینکن خواستار فرآیند فراگیر برای تشکیل دولت جدید سوریه شد

سوریه همراه با مقاومت مورد پسند آمریکا و رژیم صهیونیستی نیست

این کارشناس تحولات غرب آسیا با تاکید بر اینکه یک سوریه آرام ، یک دست که بوی مقاومت دهد مورد پسند آمریکا و رژیم صهیونیستی نیست اظهارداشت: پس از سقوط دولت بشار اسد ارتش صهیونیستی حدود 350 حمله علیه زیرساخت های دفاعی، نظامی، تاسیساتی، پژوهشی، صنایع تحقیقاتی و مراکز امنیتی سوریه انجام داد، چراکه هراس دارد و می‌گوید من الان اینها را فلج کنم که ممکن است شرایط در آینده تغییر کند و یک حکومت انقلاب به سبک ایران سرکار بیآید. لذا تل آویو بایستی از آلان ضربه‌اش را زده و دفع مقدر کرده باشد. بنابراین باید مدتی بگذرد و  غبار معرکه فرو بنشیند تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد.

سوریه در وضع ناپایداری خواهد ماند

وی در پاسخ به این پرسش که بعضی ها معتقدند اشغال بخشی از خاک سوریه، توسط رژیم صهیونیستی با هدف مبتلا کردن سوریه به سرنوشت مصر است. یعنی زمین در قبال صلح، نظر شما در این زمینه چیست؟ » گفت: این یکی از گزینه‌های موجه و اولویت‌های نخست آمریکا و رژیم اسرائیل است. بعد از جنگ مصر و سوریه با رژیم صهیونیستی در سال 1973  که بعدش آتش بس برقرار شد، شورای امنیت قطعنامه مزبور را صادر کرد و بلندی‌های جولان سوریه دو تکه شد. جولان اشغال شده و جولان سوری،  بین این دو بخش یک خط حائل احداث شد. این خط حائل را دو سه روز پیش نتانیاهو با حضور خودش در آنجا اعلام کرد که جولان یکپارچه و برای همیشه جزو خاک اسرائیل شد. پس این مسئله آینده سوریه چه خواهد شد؟ به نظر بنده این کشور برای مدتی در یک وضع ناپایدار خواهد ماند.

ترکیه از اوضاع سوریه در امان نخواهد بود

افقهی در پایان درباره ارتباط معارضین سوریه با ترکیه گفت: برفرض ابومحمد الجولانی توافقاتی داشته باشد اما دیگر گروه‌ها تحت امر او نیستند. اگر به یاد داشته باشید دو سال گروه‌های مسلح سوریه در ادلب بر سر قدرت و سر تصاحب پول‌های کشورهای همچون عربستان، امارات و قطر یکدیگر را می‌کشتند و قتل و عام می‌کردند. حال، باید ببینیم واقعا امریکا و ترکیه  نظرشان چیست؟  اگر جنگ داخلی در سوریه شروع شود آیا ترکش‌هایش به ترکیه اصابت خواهد کرد یا خیر، خیلی ها براین باورند که ترکیه از اوضاع نابسامان سوریه خیلی در امن و امان نخواهد بود.