«محمد جولانی» رهبر معارضان مسلح سوریه کیست؟

جولانی بیشتر به خاطر نقش خود در رهبری گروه‌های تندرو مرتبط با القاعده و سپس تأسیس و رهبری هیئة تحریر الشام (HTS) شناخته می‌شود، که یکی از مهم‌ترین گروه‌های مسلح در جنگ داخلی سوریه بود.

ابو محمد الجولانی، که نام واقعی او احمد حسین است، یک شخص مشهور و رهبر گروه‌های مسلح در سوریه است. او اخیرا در گفتگو با شبکه پی‌بی‌اس آمریکا گفته است که نام اصلی‌اش احمد شرع است و اصالتاً سوری و از منطقه جولان است. به گفته جولانی او در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، و زمانی که پدرش در آن‌جا کار می‌کرده، به دنیا آمده و در دمشق بزرگ شده است.

او در ریاض متولد شد، در حالی که پدرش از پیشینه‌ای روستایی برخاسته بود، خود در خانواده‌ای شهری و طبقه متوسط به دنیا آمد.

جولانی بیشتر به خاطر نقش خود در رهبری گروه‌های تندرو مرتبط با القاعده و سپس تأسیس و رهبری هیئة تحریر الشام (HTS) شناخته می‌شود، که یکی از مهم‌ترین گروه‌های مسلح در جنگ داخلی سوریه است.

جولانی در اوایل ۲۰۰۰ به القاعده پیوست و مدتی در عراق فعالیت کرد. گفته می‌شود که او در زمان حضور خود در عراق با ابو مصعب الزرقاوی، رهبر القاعده در عراق، همکاری داشته است

جولانی در اوایل ۲۰۰۰ به القاعده پیوست و مدتی در عراق فعالیت کرد. گفته می‌شود که او در زمان حضور خود در عراق با ابو مصعب الزرقاوی، رهبر القاعده در عراق، همکاری داشته است.

در سال ۲۰۰۳، با حمایت شبکه‌های لجستیکی جهادی در سوریه، الجولانی به عراق رفت و به گروه تروریستی کوچک "سریه المجاهدین" پیوست که در شهر بزرگ موصل فعال بود.

در آن زمان او لباس نظامی می‌پوشید و چهره خود را مخفی می‌کرد، اما امروزه او کت‌وشلوار غربی می‌پوشد و در کنفرانس‌های مطبوعاتی سخنرانی می‌کند.

جولانی در عراق توسط نیرو‌های آمریکایی دستگیر و در سال ۲۰۰۶ به اردوگاه مخوف «بوکا» منتقل شد.

 او دو سال را در آنجا گذراند و از این زمان برای شبکه‌سازی با دیگر سلفی‌ها استفاده کرد. او ادعا می‌کند که در آنجا یک طرح ۴۰ صفحه‌ای برای تصرف سوریه نوشته است.

 پس از آزادی از کمپ بوکا در عراق، او به‌عنوان یک فرمانده داعش در نزدیکی موصل فعالیت کرد و در سال ۲۰۱۱ توسط رهبر وقت داعش، ابوبکر البغدادی، به سوریه فرستاده شد.

 هدف از این انتصاب، ایجاد یک شاخه داعش در سوریه و بهره‌برداری از هرج‌ومرج جنگ داخلی سوریه بود.

 با این حال، جولانی در آوریل ۲۰۱۳ پس از تلاش داعش برای ادغام شاخه سوری خود (جبهه النصره) و اختلاف بر سر بهترین روش‌ها، از داعش جدا شد. او طی بیانیه‌ای جدایی از داعش و الحاق به ایمن الظواهری را اعلام کرد. 

نقطه افتراق ظواهری و ابومصعب زرقاوی در تشکیل دولت با قلمرو جغرافیایی مشخص بود و این بیانیه جولانی نوعی رجعت به آبشخور اصلی تروریسم تکفیری محسوب می‌شد به همین دلیل ایمن الظواهری در ژوئن ۲۰۱۳ طی بیانیه‌ای ضمن رد بیانیه تشکیل دولت اسلامی عراق و شام، اعلام کرد که جبهه النصره شاخه‌ای از القاعده است و هیچ ربطی به تشکیلات زیر نظر بغدادی ندارد، اما در عین حال از بغدادی خواست که تفکیک قلمرو عملیاتی عراق و سوریه را به رسمیت بشناسد و حتا یک میانجی برای رفع اختلافات اعزام کرد. ابوبکر بغدادی این پیام ظواهری را به هیچ گرفت، زیرا از نظر او این تقید به مرز‌های بین‌لمللی در سرزمین اسلامی در تعارض با مفهوم امت اسلامی بود.

دابق نشریه داعش در شماره دوم خود، ریشه این جدایی را به استناد عالم مورد وثوق خود یعنی «ابن القیم» ناشی از حسادت الجولانی دانست و حکم ارتداد او و ابوماریه مفتی جبهه النصره را نیز صادر کرد. جبهه النصره با ترکیه و گروه‌های مورد حمایت ترکیه همچون احرار الشام رابطه نزدیکی دارد، منابع تایید نشده‌ای از رابطه نزدیک آن با سرویس‌های اطلاعاتی اسراییل سخن گفته‌اند، اما رابطه آن با برخی گروه‌های سکولار معارض سوری همچون جبهه ملی و ارتش آزاد سوریه مسلم است.

القاعده این جدایی را نتیجه منطقی تقویت نیرو‌های جهادی در سوریه می‌دانست و با آن مشکلی نداشت. آمریکا هم همان‌زمان کرد که تغییر نام این گروه تروریستی چیزی را تغییر نمی‌دهد، در آن زمان انتخاب مخفف «جفش» (جبهه فتح شام) از سوی شبکه العربیه کاربران هوادار جبهه فتح الشام را به شدت برانگیخت و العربیه را آلت دست شیعیان دانست. با این همه، اما قدرت گرفتن جفش و ائتلاف آن با دیگر گروه‌های معارض سوریه که آمریکا آنها را معتدل می‌دانست، چالش میان روسیه و این کشور را بر سر ناهمگونی تفکیک میان تروریست‌ها و معارضین عمیق‌تر کرد.

 پس از جدایی از داعش، جولانی به القاعده پیوست و با ایمن الظواهری، رهبر القاعده، بیعت کرد؛ با این حال، این اقدام بیشتر برای حفظ وفاداری عناصر گروه در النصره بود که مدت زیادی دوام نیاورد

 پس از جدایی از داعش، او به القاعده پیوست و با ایمن الظواهری، رهبر القاعده، بیعت کرد؛ با این حال، این اقدام بیشتر برای حفظ وفاداری عناصر گروه در النصره بود که مدت زیادی دوام نیاورد.

جولانی با تغییر گروه خود از جبهه النصره که در لیست تروریستی سازمان ملل قرار داشت سعی در مبرا کردن خود از گروه القاعده داشت. 

در سال ۲۰۱۶، جولانی اعلام کرد که جبهه النصره ارتباط خود را با القاعده قطع کرده و نام خود را به جبهه فتح الشام تغییر داده است. این اقدام به‌منظور کاهش فشار بین‌المللی و جلب حمایت محلی انجام شد.

در سال ۲۰۱۷، جبهه فتح الشام با چند گروه تندرو دیگر ادغام شد و هیئة تحریر الشام (HTS) را تشکیل داد. این گروه اکنون بر بخش‌هایی از سوریه کنترل دارد.

با این وجود هیئت تحریر شام از سوی چندین کشور غربی و همچنین شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است.

آمریکا از ۱۱ مارس ۲۰۱۷ این گروه را در لیست تروریستی قرار داد. نکته جالب آن است که ترکیه در سال ۱۳۹۷ این گروه را در لیست تروریستی قرار داد!

همچنین کمیته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد، الجولانی را در فهرست «تروریست‌های ممنوعه» قرار داده است. آمریکا این سازمان را مسئول قتل عام ۲۰ سوری در روستای دروزی قلب لوزا در شمال کشور در ژوئن ۲۰۱۵ دانسته است. حتی آمریکا در سال ۲۰۱۷ بر سر یافتن مرده یا زنده جولانی ۱۰ میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود.

جولانی و تحریر الشام با وجود ادعای جدایی از القاعده، همچنان به عنوان یک گروه جهادی با ایدئولوژی رادیکال شناخته می‌شوند. او تلاش کرده است تصویر گروه خود را معتدل‌تر نشان دهد و حمایت مردمی را در مناطق تحت کنترل به دست آورد.

این تصویر سازی اخیرا و بعد از پیشروی این گروه در سوریه در مصاحبه با شبکه پی‌بی‌اس آمریکا مشهود بود. او در این گفتگو شمایل متفاوتی از خود ارائه کرده که صحبت از اسلام نیست، بلکه صحبت از آزاد کشور سوریه است! 

او در بخش‌هایی از این مصاحبه گفت: «هدف انقلاب سرنگونی اسد است. ایرانی‌ها و روس‌ها سعی کردند آن را احیا کنند تا زمان بخرند، اما حقیقت این است که حکومت اسد مرده است. ما دولتی بر اساس شورای مردمی ایجاد خواهیم کرد که نهادی باشد و مبتنی بر تصمیمات خودسرانه یک حاکم نباشد. هیات تحریر الشام ممکن است در هر زمانی پس از دستیابی به اهداف خود منحل شود. پس از رسیدن به اهداف خود نیازی به ماندن نیرو‌های خارجی در سوریه نیست.»

منبع: تابناک