آیا به شکلات معتاد می‌شویم؟

اعتیاد به شکلات سه بخش دارد: اشتهای فراوان به خوردن شکلات، از دست دادن کنترل در برابر مقاومت خوردن و مصرف دائم یا زیاد یا درگیری علی‌رغم پیامدهای ناخوشایند خوردن شکلات.

به گزارش نامه نیوز مطالعات بسیاری نشان می‌دهد که افراد ممکن است هر سه مورد را در ارتباط با غذاها و خوراکی‌ها تجربه کنند. مثلاً ولع مصرف داریم. نیمه‌شب برای خوردن یک تکه بستنی یا هر چیز شیرین دیگری سر از آشپزخانه در می‌آوریم؛ اما هیچ‌گاه نشنیده‌ایم که کسی مثلاً برای خوردن کرفس نیمه‌شب به آشپزخانه سر بزند. علت مسئله احتمالاً این است که غذاها و خوراکی‌هایی که میزان بسیار زیادی قند و چربی به بدن می‌رسانند، مانند شکلات‌ها، مسیرهای پاداش‌دهی به مغز را هدف می‌گیرد.

در برخی پژوهش‌های تجربی بر روی حیوانات، با محدود کردن خوراکی‌ها به چنین خوراکی‌هایی پاسخی مانند تنش را القا می‌کند که هماهنگ با پاسخ صرف‌نظر کردن است که در شرایط اعتیاد مشاهده می‌شود. شکلات حاوی قند و چربی است و اغلب در مطالعات مربوط به اعتیاد به غذاها استفاده می‌شود.

در پژوهشی که در آرشیوهای روان‌پزشکی عمومی منتشر شد، پژوهشگران دانشگاه ییل از داوطلبان خواستند که پرسشنامه‌هایی را برای ارزیابی میزان رفتار اعتیادی پر کنند.

از داوطلبان خواسته شد تا در ذهنشان تصور کنند که بو و مزه یک میلک شیک را حس می‌کنند و در این زمان مغز آن‌ها اسکن شد.

شرکت‌کنندگانی که از این آزمون نمره بالاتری در زمینه اعتیاد به غذا کسب کرده بودند در آن بخش از مغزشان که ولع و پاسخ‌ها به آن را هماهنگ می‌کند در هنگام تصور میلک شیک فعالیت بیشتری را تجربه می‌کنند. هنگامی که افراد شروع به نوشیدن میلک شیک می‌کنند، فعالیت آن بخش از مغز که کنترل‌کننده ضربان ها برای جستجوی پاداش‌ها است مشخص می‌شود. الگوی ساده‌ای از فعالیت مغزی در افرادی که به مواد مخدر معتاد هستند مشاهده می‌شود.

اثر استرس بر خوردن خودش عامل دیگری است تا رفتار اعتیادآمیز را فراهم ‌کند. مانند کسانی که از بند اعتیاد رها شده‌اند و زمانی که در معرض اضطراب و نگرانی قرار می‌گیرند، دوباره تمایل دارند که بازگردند. این مسئله تا حدی به این دلیل است که آن‌ها در هنگام مصرف الکل، سیگار، یا مواد مخدر آرامش به دست می آورند

در پژوهشی دیگر که آبنبات آزمون شد، پژوهشگران در دانشگاه درکسل به این نتیجه رسیدند که افراد واکنش‌های روان‌شناختی را در هنگام خوردن آبنبات تجربه می‌کنند. درست مانند لذت شدید و ولع برای خوردن شکلات بیشتر - که مشابه واکنش‌هایی است که در اثر مصرف برخی مواد مخدر ایجاد می‌شود.

چاقی و اعتیاد

بیشتر مباحث علمی دانشمندان درباره اعتیاد به خوراکی‌ها، به واسطه‌ی شیوع چاقی در ایالات‌متحده آمریکا و برخی دیگر از کشورها به وجود آمده است. بسیاری از افرادی که اضافه وزن دارند، هنگامی که غذا را می‌بینند، کنترل خوردن را از دست می‌دهند، و با این که اثرات منفی سلامتی را تجربه می‌کنند که این آثار باید به عنوان یک عامل بازدارنده عمل کند اما نمی‌کند. اثر استرس بر خوردن خودش عامل دیگری است تا رفتار اعتیادآمیز را فراهم ‌کند. مانند کسانی که از بند اعتیاد رها شده‌اند و زمانی که در معرض اضطراب و نگرانی قرار می‌گیرند، دوباره تمایل دارند که بازگردند. این مسئله تا حدی به این دلیل است که آن‌ها در هنگام مصرف الکل، سیگار، یا مواد مخدر آرامش به دست می آورند.

به طور مشابه، نگرانی و تشویش اغلب باعث می‌شود تا از رژیم خارج شده و خلاف آن عمل کنند و دیگر ادامه ندهند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اعتیاد به خوراکی‌ها، مرکز تخصصی سیاست غذایی و چاقی رود در دانشگاه ییل اطلاعات مفیدی در این زمینه ارائه می‌کنند. همچنین پژوهشگران مرکز رود، پژوهشی را درباره اعتیاد به غذا انجام دادند که نتایج جالبی به دست آورد. با وجود مشابهت‌های بسیار، اما تفاوت‌های جالب توجهی میان اعتیاد به مواد مخدر و اعتیاد به غذاها وجود دارد. یکی از روشن‌ترین این تفاوت‌ها این است که غذاها برای ادامه حیات ضروری هستند در حالی که اعتیاد به مواد مخدر این گونه نیستند و مصرف آن‌ها نه فقط ضروری نیست، بلکه مضر است. همین مسئله باعث می‌شود که درمان این دو نوع اعتیاد با هم تفاوت داشته باشد و بحث برانگیز است.

لذت ببرید و مقاومت کنید

چه اعتیاد به شکلات وجود داشته باشد یا نه، بیشتر ما به سادگی درگیر این تصمیم می‌شویم و با وجود ناامیدی، اما باز هم به میانه‌روی در این زمینه توصیه می‌شویم. در واقع، سلامتی کمتر به آنچه ما آن را رفتار می‌خوانیم وابسته است، نسبت به صدها تصمیم‌ کوچک اما بسیار مهمی که هر روز می‌گیریم. دفعه بعدی که احساس می‌کنید به سمت شکلات کشیده می‌شوید، به آن توجه بیشتری بکنید. یعنی به جای آنکه به صورت خودکار به خوردن آبنبات مورد علاقه‌تان بپردازید یا به بستنی خوشمزه خنک و شیرینتان دست بزنید، چند لحظه فرصت دارید که تصمیم بگیرید که به این خواسته برسید یا نه! اگر تصمیم بگیرید که شکلات را بخورید، بر روی هر تکه از آن تمرکز کنید، به آرامی آن را بخورید تا لذت بیشتری ببرید. اگر تصمیم بگیرید که منتظر بمانید و آن را نخورید، به این نکته فکر کنید که دارید کاری را می‌کنید که به نفع شما و در راستای سلامتی شماست. اگر این گام‌ها را به تدریج انجام دهید بعد از مدتی می‌بینید که زندگی‌تان سالم‌تر شده است. این کار را می توانید در مورد لذت‌های دیگر نیز انجام دهید.

منبع: تبیان