اختلال هراس از مدرسه چیست؟

کمال پرهون روانشناس و مشاور درباره اختلال هراس از مدرسه اظهار کرد: اغلب شروع سال تحصیلی برای بیشتر کودکان، رویدادی هیجان‌انگیز و لذت‌بخش است و نشانه آشکاری از رشد و نمو آن‌ها محسوب می‌شود.

او افزود: بسیاری از کودکان، رفتن به مدرسه را دوست ندارند و برای تعداد کمی از آن‌ها مدرسه آن‌قدر ترسناک و اضطراب زاست که برای رفتن سر کلاس درس از خود رغبتی نشان نمی‌دهند.

این روانشناس گفت: این کودکان اغلب به دلیل نگرانی از رفتن به مدرسه، مریض می‌شوند و یا خود را به بیماری می‌زنند و به خاطر شکایت‌های جسمانی جزئی در منزل می‌مانند.

پرهون تصریح کرد: آن‌هایی که صبح برای رفتن به مدرسه مقاومت می‌کنند، اما در نهایت در کلاس حاضر می‌شوند؛ آن‌هایی که به مدرسه می‌روند، اما به دلایلی مدرسه را ترک می‌کنند؛ کودکانی که با ترس شدید در مدرسه حضور می‌یابند و این امر باعث بهانه‌گیری بعدی برای عدم حضور آن‌ها در مدرسه می‌شود و نیز کودکانی که تمام‌ روز به جای رفتن به مدرسه غیبت می‌کنند، همگی دچار هراس از مدرسه هستند.

او با بیان اینکه مدرسه هراسی و خودداری از رفتن به مدرسه در میان دختران و پسران به یک اندازه رایج است، افزود: هراس از مدرسه بین سنین ۵، ۶، ۱۰ و ۱۱ سالگی ظاهر می‌شود. ترس‌های مفرط و غیرمعمول از مدرسه اغلب برای نخستین بار در دوره پیش‌دبستانی، مهدکودک و یا کلاس اول نمایان می‌شود و در کلاس دوم به اوج خود می‌رسد. با این‌ وجود، هراس و امتناع از رفتن به مدرسه در هر سنی می‌تواند رخ دهد و در سنین بعدی به‌ طور ناگهانی آشکار شود.

این روانشناس اضافه کرد: هراس از مدرسه جزء ترس‌های رایج دوران کودکی است و پیامد‌های تحصیلی و اجتماعی جدی برای کودک به همراه دارد و می‌تواند بیش‌از اندازه ناتوان‌کننده باشد.

پرهون درباره عواملی که باعث ایجاد اختلال در فرد می‌شود، بیان کرد: کیفیت تعامل مادر-کودک، سبک والدینی پذیرنده با ابعاد بیش حمایت‌گری والدین، آشفتگی در فضای عاطفی خانواده، خجالتی بودن و ترس از ارزیابی در جمع، اضطراب جدایی، ترس از تجربه شکست، اعتمادبه‌نفس ضعیف، تک‌فرزند بودن، عوامل و قوانین مدرسه، رابطه معلم- دانش‌آموز، مشکلات خلقی و اضطراب در کودکان می‌تواند از دلایل مدرسه هراسی باشد.

او با اشاره به اینکه والدین باید اصرار قاطعانه بر رفتن و بازگشت کودک به مدرسه داشته باشند، افزود: هرچه زمان بگذرد، ترس‌های دیگر نیز بر مدرسه هراسی افزوده می‌شود و ممکن است از راه تقویت در خانه و تشدید هراس از مدرسه به علت جاماندن از هم‌کلاسی‌ها مشکل شدیدتر شود.

این روانشناس ادامه داد: تقویت‌کننده‌های منفی از جمله اجتناب از محیط آزار دهنده و تنش‌زا مدرسه و فرار از جمع آزار دهنده که کودک فکر می‌کند در آنجا مورد قضاوت قرار می‌گیرد و تقویت‌کننده‌های مثبت از جمله انجام بازی مورد علاقه، خواب و برنامه تلویزیونی مورد علاقه در مدرسه هراسی کودکان دخیل‌ هستند.

پرهون افزود: هماهنگی والدین با کارکنان مدرسه، ارجاع سریع برای درمان، عدم تأکید بر شکایت‌های جسمانی، حضور الزامی در مدرسه و اجازه به مادر برای حضور در حیات مدرسه به منظور منتظر ماندن برای کودک از جمله اقدامات مثبتی است که بر کاهش ترس کودکان از مدرسه تأثیرگذار است و در مقابل تنبیه کودکان، می‌تواند مشکلات آن‌ها را تشدید کند، از این رو به والدین و معلمان توصیه می‌شود که از تنبیه بپرهیزند.

پرهون اضافه کرد: قبل از شروع رسمی مدارس، والدین می‌توانند فرزندان خود را با محیط و فضای مدرسه آشنا کنند، استفاده از قصه و بازی‌هایی که فضای مدرسه را شاد، بازی گونه و آموزشی جلوه دهد، برای این کودکان مؤثر است.

این روانشناس خاطرنشان کرد: جدا کردن کودک از منبع دلبستگی‌ خود باید گام‌به‌گام و با استفاده از حساسیت‌زدایی منظم شکل گیرد. در روز نخست آغاز مدرسه باید مادر با کودک در محل حضور داشته باشد، روز دوم خاله یا مادربزرگ یا هرکسی که کودک در کنار آن‌ها احساس آرامش دارد، روز سوم پدر و غیره همراه کودک باشند تا منبع دلبستگی از شخص اول به شخص سوم انتقال یابد و کم‌کم کودک به جدایی از آن‌ها عادت کند.

منبع: باشگاه خبرنگاران

منبع: باشگاه خبرنگاران