قیمت بنزین از دی‌ ۱۴۰۳ گران می‌شود؟+جزئیات

قیمت بنزین در ایران همواره یکی از موضوعات پر بحث و مورد توجه مردم و مسئولان بوده است. تغییرات قیمت بنزین تأثیرات زیادی بر هزینه‌های روزمره مردم و بخش‌های مختلف اقتصادی دارد. افزایش یا کاهش قیمت بنزین می‌تواند بر قیمت کالاها و خدمات تأثیر مستقیم بگذارد و به تبع آن، زندگی مردم را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، قیمت بنزین یکی از عواملی است که برای برنامه‌ریزی اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های دولت اهمیت بالایی دارد.

افزایش قیمت بنزین

با مرور سخنان شب گذشته رئیس‌جمهور و اظهارات امروز وزیر اقتصاد، به نظر می‌رسد، اتخاذ تصمیمات جدید برای بنزین قطعی شده است و در این بین، چهار سناریو، سناریوهایی مرتبط با قیمت است که بیشترین احتمال اجرای آن‌ها وجود دارد.

۱- سناریوی اول ادامه وضع موجود (عرضه بنزین ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی) بدون تغییر قیمت و تامین حداقل ۶ میلیارد دلار ارز مورد نیاز در بودجه برای سال آینده است که تصویب این رقم از سوی مجلس بعید به نظر می‌رسد.

۲- در سناریوی دوم، بنزین سهمیه‌ای ۶۰ و ۱۰۰ لیتری با قیمت ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان باقی خواهد ماند، اما مازاد مصرف بر ۱۶۰ لیتر و سوخت‌گیری با کارت جایگاه‌داران با نرخ سوم که نرخی آزاد (شاید نزدیک به فوب خلیج فارس) خواهد بود، صورت می‌گیرد تا واردات صفر شود.

۳- سناریوی سوم که در حال بررسی است، بحث تغییر در نظام سهمیه‌بندی است. به‌گونه‌ای که به جای خودرو، سهمیه‌های بنزین یارانه‌ای به افراد تعلق بگیرد. در این صورت هر فرد ایرانی ماهانه رقمی مثلا حدود ۱۵ یا ۲۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای خواهد داشت و افراد می توانند سهمیه مازاد خود را در بازار آزاد بفروشند.

۴- و اما سناریوی چهارم که از بقیه سناریوها محتمل‌تر است، افزایش نسبی حدود ۵۰ درصدی قیمت بنزین با حفظ نظام فعلی سهمیه‌بندی است که می‌تواند اجرای این سناریو با تعیین نرخ سوم، به صورت ترکیبی باشد.

قیمت بنزین با کارت سوخت

به نظر می‌رسد هنوز تکلیف جمع‌آوری کارت‌ سوخت جایگاه‌ها به صورت کامل مشخص نشده و باید منتظر ماند تا وزارت نفت و زیرمجموعه‌هایش به یک جمع‌بندی نهایی برسند.

به گزارش اعتماد، یکی از موضوعاتی که بلافاصله پس از تعطیلات نوروز امسال از سوی جواد اوجی، وزیر نفت در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران مطرح شد مربوط به نحوه استفاده از کارت‌های سوخت بود .

جواد اوجی در این خصوص اعلام کرد؛ در قانون بودجه ۱۴۰۳ قانونگذار، وزارت نفت را مکلف کرده است که ۹۵ درصد عملیات سوخت‌گیری‌ها باید از طریق کارت‌های سوخت شخصی افراد صورت گیرد و ما مکلف به اجرای این قانون هستیم.

 این اظهارات بلافاصله توسط برخی رسانه‌ها به موضوع «جمع آوری کارت‌های سوخت آزاد» تفسیر و منتشر شد. اما تنها چند ساعت پس از اظهارات وزیر نفت جلیل سالاری، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بیان کرد: صدور کارت‌های سوخت نوشماره و المثنی تا پایان اردیبهشت الکترونیکی می‌شود و تمرکز بر استفاده از کارت‌های سوخت شخصی به معنای جمع آوری کارت‌های اضطراری طی هفته جاری نیست و کارت اضطراری کماکان وجود خواهد داشت!

هر چند سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی با مقدار ۶۰ لیتر همچنان به روال سابق ادامه دارد، اما از بهمن ماه سال قبل به منظور آنچه «مدیریت مصرف سوخت و کنترل قاچاق فرآورده‌های نفتی» خوانده شده، سهمیه۱۵۰ لیتر بنزین ۳ هزار تومانی به۱۰۰ لیتر کاهش پیدا کرد و مجموع سهمیه کارت سوخت یک خودرو شخصی به ۱۶۰ لیتر تقلیل یافت.

در کنار این تصمیم، سقف ذخیره بنزین نیز اواخر سال گذشته به دوران پیش از کرونا بازگشت و شهروندان صرفا می‌توانند به مدت۶ ماه حداکثر به میزان ۳۶۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای در کارت سوخت خود ذخیره کنند. اما با این سخنان تازه معاون وزیر نفت به نظر می‌رسد هنوز تکلیف جمع‌آوری کارت‌ سوخت جایگاه‌ها به صورت کامل مشخص نشده و باید منتظر ماند تا وزارت نفت و زیرمجموعه‌هایش به یک جمع‌بندی نهایی برسند.

هرچند این تحولات جدید هنوز این پیام را به جامعه ارایه نکرده که بنزین قرار است افزایش قیمت داشته باشد. اما با توجه به روند قیمت‌ها و البته نازل بودن قیمت سوخت در مقایسه با تورم موجود، بسیاری از کارشناسان بر لزوم اصلاح روند کنونی که به افزایش مصرف دامن زده، تاکید می‌کنند.

هرچند برخی دیدگاه‌ها نیز وجود دارند که معتقدند شوک درمانی آن هم در حوزه سوخت، در کشوری که تورم بالایی را تجربه می‌کند، می‌تواند اثرات تورمی بیشتری نیز داشته باشد و بهتر است ابتدا دولت سیاست‌های کاهش تورم را در پیش بگیرد و سپس دست به اصلاح قیمت‌ها بزند.

گرانی بنزین از امشب

محسن زنگنه در جلسه علنی امروز _سه‌شنبه بیست‌وسوم آبان_ مجلس و در جریان بررسی بندی از لایحه برنامه هفتم توسعه مبنی بر تکلیف دولت برای ایجاد تنوع در سبد سوختی کشور اظهار کرد: دولت در لایحه برنامه هفتم توسعه آورده بود که با سیاست‌های قیمتی و غیرقیمتی برای تعدیل مصرف حامل‌های انرژی تصمیم بگیرد، اما مجلس شورای اسلامی با این موضوع مخالفت و بخش سیاست‌های قیمتی را از لایحه حذف کرد.

وی با اشاره به اینکه ما اکنون شاهد ناترازی برق، بنزین و ناترازی در سایر حامل‌های انرژی هستیم، افزود: مجلس شورای اسلامی برای حل این ناترازی، دولت را مکلف به ایجاد تنوع در سبد سوختی کشور و تاکید کرد که بر اساس ویژگی‌های جغرافیایی و ظرفیت‌ها تلاش کنند تا سبد سوختی کشور متنوع شود، اما به‌هیچ‌وجه بحث افزایش قیمت بنزین مطرح نیست.

از سخنان دولتمردان این گونه برمی‌آید که افزایش قیمت بنزین یک تصمیم لاجرم است و تنها بر سر چگونگی اعمال افزایش قیمت حامل‌های انرژی بحث وجود دارد. شب گذشته رئیس جمهور ایران در گفت‌وگو تلویزیونی با مردم با صراحت اعلام کرد: وقتی ارزی برای واردات بنزین اختصاص داده نشود یعنی باید قیمت بنزین را گران کنیم.

 پزشکیان که در ماه‌های اخیر بارها نسبت به ناترازی انرژی در کشور هشدار داده، در گفت‌وگو تلویزیونی با مردم بیان کرد: ما با ناترازی‌های بدی مواجهیم. ما ناترازی گاز، برق، آب، پول و محیط‌زیست داریم و هر کدام ممکن است با بحران مواجه شود.

عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد نیز ابعاد دیگری از وضعیت رو به بحران بنزین را باز کرد و در سی و یکمین همایش بین‌المللی روز بیمه در خصوص وضعیت بنزین در کشور گفت: امروز قاچاق بنزین وحشتناک است و از سوی دیگر مجبور به واردات بنزین هستیم و هیچ منطقی این را قبول نمی‌کند و تا زمانی که وزیر دولت چهاردهم هستم تلاش می‌کنم جلوی قاچاق و رانت را بگیرم.

با توجه به اینکه دولتمردان از یک بحران سخن می‌گویند و کارشناسان هم تأکید کرده‌اند راهکارهای غیر قیمتی رفع ناترازی بنزین در شرایط فعلی مشکل‌گشا نخواهد بود، دولت سرانجام تصمیم گرفته سراغ اصلاح قیمت بنزین برود. 

قیمت بنزین از آبان ۱۳۹۸ تاکنون تغییر نکرده و جز در یک بازه زمانی ۱۰ ساله در دوران پس از انقلاب که مصادف با جنگ تحمیلی شد، این طولانی‌ترین زمان است که قیمت بنزین در ایران بدون تغییر مانده است؛ آن هم در شرایطی که در سال‌های اخیر نرخ رشد تورم بالا بوده و سایر کالاها به طرز قابل توجهی با افزایش قیمت مواجه شده‌اند.

زمان و نحوه افزایش قیمت بنزین 

شایعاتی در خصوص اعمال افزایش قیمت بنزین در دی ۱۴۰۳ منتشر شده که این شایعات صحت ندارد. هنوز زمان افزایش قیمت بنزین اعلام‌ نشده اما با توجه به سخنان اخیر مسئولان دولت در خصوص نزدیک شدن به یک بحران به نظر می‌رسد زیاد دور نخواهد بود. 

اما برنامه دولت برای اینکه افزایش قیمت بنزین باعث افزایش فشار بر قشر متوسط و ضعیف جامعه نشود چیست؟

مسعود پزشکیان در گفت‌وگو تلویزیونی با مردم گفت مداخله در قیمت بنزین باید با نگاه به معیشت مردم انجام شود. او افزود: برای اینکه چگونه عمل کنیم، با کارشناسان در حال بحث هستیم و نتیجه را اعلام خواهیم کرد. ۴ میلیارد دلار می‌دهیم بنزین گران وارد می‌کنیم و با قیمت ۳ هزار تومان می‌فروشیم. هیچ کارشناسی در دنیا این روند را قبول ندارد. این نیاز به درمان دارد. 

وزیر اقتصاد نیز روز گذشته در یک برنامه تلویزیونی در این خصوص گفت: برای افزایش قیمت بنزین باید تدبیر شود به طوری که منافع افزایش قیمت بنزین به ۵۰ درصد مردمی برسد که فاقد خودرو هستند و باید بر روی این مسئله فکر شود.

همتی افزود: ۵۰ درصد مردم خودرو ندارند و این ۵۰ درصد چه نفعی از پایین بودن قیمت بنزین می‌برند؟ کسانی نفع می‌برند که چندین خودرو داشته باشند.

با توجه به این سخنان به نظر می‌رسد که دولت چهاردهم در جلساتش در پی رسیدن به راهکارهایی است که در صورت افزایش قیمت بنزین، قشر کم درآمد جامعه و به خصوص آنهایی که خودرو ندارند، از این اتفاق متضرر نشوند. تا بدین لحظه راهکارها هنوز مشخص نیست و یا حداقل در خصوص آنها توضیحی داده نشده و شاید زمان اعمال افزایش قیمت بنزین به زمان پیدا شدن راهکارهای مناسب در این خصوص گره خورده است.