تلاش قاهره برای فاصله گرفتن از ریاض / دوری ترکیه از عربستان و نزدیک شدن به ایران

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

ظهر روز گذشته هواپیمای ویژه سعودی حامل هیئت بزرگی از کارشناسان امنیتی و مالی و اقتصادی به اضافه برخی از چهره های رسمی سعودی در فرودگاه قاهره فرود آمد تا هیئت سعودی زمینه سفر رسمی ملک سلمان به مصر را که قرار است دوشنبه آینده صورت بگیرد، فراهم کند.

روابط بین ریاض و قاهره با احتیاط بسیار زیادی همراه است هرچند مسئولان دو کشور در تلاش هستند چیزی غیر از این را القا کنند و در این میان روشن است که رهبری مصر ترجیح می دهد چندان به دستور کارهای سیاسی و نظامی عربستان در سطح منطقه به ویژه در ارتباط با پرونده یمن و سوریه نزدیک نشود.

گرایش ملک سلمان به محور ترکیه و قطر

سلمان بن عبدالعزیز پادشاه فعلی عربستان ٬ ٬ بیش از یک سال پیش به سلطنت رسید و از سیاست عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه سابق این کشور مبنی بر تکیه بر عبدالفتاح السیسی به عنوان متحد منطقه ای اصلی سعودی و نیز حمایت مالی بیش از 15 میلیارد دلار و حمایت سیاسی مصر در جنگ علیه نظام اخوان المسلمین دست برداشت و ترجیح داد ارتباط خود را با محور ترکیه و قطر تقویت کند.

ملک سلمان حتی در کنفرانس سرمایه گذاری که به دعوت السیسی برای جلب کمک به کشورش برگزار شد، شرکت نکرد و امیر مقرن بن عبدالعزیز ولیعهد وقت را به جای خود راهی مصر کرد.

علاوه بر این مشارکت او در کنفرانس سران عرب در شرم الشیخ در ماه مارس سال گذشته فقط چند ساعت طول کشید تا جایی که وی پیش از پایان جلسه افتتاحیه، آنجا را ترک کرد.

علنی شدن اختلاف ریاض و قاهره بر سر یمن

اختلاف میان ریاض و قاهره در موضوع یمن نمود پیدا کرد به این معنی که عبدالفتاح السیسی از اعزام نیروی نظامی به این کشور برای مبارزه در کنار نیروهای ائتلاف عربی به رهبری عربستان خود داری کرده و ارسال هواپیماهای مصری را نیز رد کرد و تنها به اعزام چند کشتی جنگی به تنگه باب المندب اکتفا نمود. علاوه بر این قاهره بارها میزبان هیات هایی از انصار الله وحزب الموتمر به ریاست علی عبدالله صالح بود .

تفاوت مواضع مصر و عربستان در قبال سوریه

در مورد سوریه نیز السیسی همواره تلاش کرد موضع کشورش از موضع رسمی عربستان متمایز باشد و بارها میزبان مسئولان سوری به ویژه علی المملوک به عنوان مهم ترین مسئول امنیتی سوریه بود.

در همین ارتباط «سامح شکری» وزیر خارجه مصر نیز چندی پیش تلاش کرد که کشورش را از بیانیه وزیران خارجه اتحادیه عرب مبنی بر توصیف حزب الله به عنوان یک سازما ن تروریستی مبرا کند.

وی در این خصوص در گفت‌وگو با روزنامه «الیوم السابع» اظهار داشت: توصیف حزب الله به عنوان یک سازمان تروریستی اعتراف نهایی در مورد این حزب به شمار نمی آید.

حضور السیسی در مراسم پایانی رعد شمال

به هر حال هرچند السیسی در مراسم پایانی مانورهای «رعد شمال» به رهبری عربستان و با مشارکت نیروهای 32 کشور عضو «ائتلاف اسلامی» از جمله نیروهای مصری شرکت کرده و در سمت چپ پادشاه عربستان نشست، اما به گفته یک کارشناس نظامی این بدان معنا نیست که مشارکت مصر٬ بسیار برجسته و در حد وزن و جایگاه این کشور بود.

کمک های مالی سعودی به مصر بسیار ناچیز است

در این میان باید گفت که شاخص مهم موفقیت برنامه سفر پادشاه عربستان به مصر به میزان زیادی به حجم کمک های مالی عربستان به اقتصاد نیمه ورشکسته مصر بستگی دارد و هرچند ریاض در قالب کمک ها و سرمایه گذاری و نیز سپرده گذاری در بانک مرکزی مصر 20 میلیون دلار به این کشور کمک کرد اما ناچیز بودن این مبلغ زمانی روشن می شود که در نظر داشته باشیم بنابر ارزیابی کارشناسان اقتصادی غربی، مصر برای خروج از بحران اقتصادی به 200 میلیارد دلار نیاز دارد.

فاصله گرفتن ترکیه از عربستان و نزدیک شدن به ایران

نکته قابل توجه در خصوص نیازهای دو کشور به هم اینکه عربستان به مصر وحمایت سیاسی و نظامی آن نیاز دارد٬ بخصوص اینکه همپیمان ترک آن برای تقویت روابط اقتصادی به سمت ایران گرایش یافته وحجم مبادلات تجاری سالانه را از10 میلیارد به 30 میلیارد دلار افزایش داده است و این چیزی است که در سفر اخیر داود اوغلو به تهران نمود یافت.

در این میان باید در نظر داشت که الجزایر نیز میزبان ولید المعلم وزیر خارجه سوریه است.

کسری بودجه یکصد میلیارد دلاری عربستان

چه بسا خطر بحران مالی عربستان از بحران مالی مصر کمتر نباشد اما باید دانست عربستان با وجود اینکه همچنان روزانه ده ها میلیون بشکه نفت صادر می کند و640 میلیارد دلار ذخیره ارزی دارد، اما کسر بودجه این کشور به صد میلیارد دلار می رسد و مجبور خواهد شد برای جبران این کسر بودجه ٬ سالانه 120 میلیارد دلار از صندوق ذخیره خود برداشت کند.

علاوه بر این هزینه های جنگ در یمن وسوریه و تامین نیازهای 32 کشور عضو ائتلاف اسلامی و 10 کشور عضو ائتلاف عربی علیه یمن را نیز باید تامین کند.

البته باید میانگین بسیار بالای بیکاری در عربستان و پذیرفتن نتایج حاصل از اقداماتی که برای صرفه جویی اقتصادی در پیش گرفته است نیز به موارد بالا افرود و نارضایتی جامعه سعودی از این اقدمات را در نظر داشت.

نیاز عربستان و مصر به یکدیگر

سفر پادشاه عربستان به مصر از نظر زمانی مهم است و موجب آرامش و خرسندی میزبان مصری می شود زیرا دو طرف به یکدیگر نیاز دارند اما نیاز رئیس جمهور مصر فقط به مسائل مالی محدود می شود حال آنکه نیازهای عربستان سیاسی و نظامی است و از متحد مصری خود می خواهد که در جنگ های یمن و سوریه و چه بسا در جنگ علیه ایران نیز شرکت کند، به عبارت دیگر دوره جنگ‌های نیابتی سرآمده و جنگ های مستقیم آغاز می شود به ویژه اینکه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه چندی قبل خود با مجله آتلانتیک گفت که به هیچ وجه وارد جنگ های منطقه ای عربستان علیه ایران نخواهد شد.