اقدامات "بن سلمان"؛ ضداسلامی یا ضد وهابی؟

دو عنوان از مواردی که در دوره بن سلمان در عربستان با تغییرات مواجه شده مسایل دینی و فرهنگی می باشد؛ موضوعاتی که مستقیما باورهای مذهبی عربستانی ها را هدف گرفته و در عین موافقت های برخی، مخالفت های فراوانی را نیز به همراه داشته است.

برخی کارشناسان مسایل منطقه اقدامات و تغییرات بوجود آمده در مسایل فرهنگ و دینی در عربستان را علیه اسلام و برخی دیگر علیه فرقه وهابیت می دانند؛ فرقه ای که پایه گذار آن "ابن تیمیه" می باشد.

در چند دهه گذشته که تفکرات فرقه وهابیت در عربستان حاکم بوده و مقامات این کشور آن را در کشورهای منطقه و برخی کشورهای جهان نشر داده اند، به غیر از اقدامات تروریستی و کشتار مسلمانان، دستاوردی برای آنها نداشته است.

پایه تمامی گروه های تروریستی که در چند سال گذشته در کشورهای منطقه همچون افغانستان، پاکستان، عراق، یمن، سوریه و دیگر نقاط جهان ظهور و بروز کرده اند، همگی بر اساس تفکرات وهابیت سعودی و کمک های مالی و سیاسی رژیم عربستان بوده است. گروه هایی که خسارت های بیشماری به مسلمانان و کشورهای اسلامی وارد کرده اند.

در چند سال اخیر که بن سلمان وارد عرصه سیاست عربستان شده، تغییرات محسوسی در مسایل اجتماعی و دینی این کشور مشاهده شده که برخی این اقدامات را در مخالفت با اسلام و برخی دیگر در مخالفت با فرقه وهابیت می دانند.

آخرین اقدامی که دولت سعودی در مساله دینی و فرهنگی ابلاغ کرده (حدود ۲۰ روز پیش) در زمینه محدود کردن صدای پخش اذان و اقامه به یک سوم درجه قبل، از بلندگوهای مساجد می باشد.

قبل از محدود کردن بلندگوها برای پخش اذان و اقامه نماز، بن سلمان در سال‌های اخیر تصمیمات متعددی از جمله لغو ممنوعیت رانندگی زنان، بازگشایی سینماها، برگزاری کنسرت‌ها و لغو ممنوعیت مختلط بودن زن و مرد را در اماکن عمومی اجرایی کرده بود.

چندی پیش مجلس شورای عربستان نیز درخواست دولت این کشور برای ملزم نبودن فروشگاه‌های تجاری و رستوران‌ها به تعطیلی فعالیتشان در وقت نماز به جز نماز جمعه را تصویب کرد.

عربستان از دهه‌های گذشته صاحبان فروشگاه‌ها و تأسیسات تجاری را به توقف فعالیت‌هایشان در وقت نماز ملزم می‌کرد.  

عربستان در ماه های اخیر همچنین شاهد محدود شدن نقش نهاد "هیئت امر به معروف و نهی از منکر" خود می باشد، نهادی که حکم پلیس دینی را در این کشور دارد. بنابر اعلام رسانه های منطقه هم اکنون فعالیت عناصر این هیئت در عربستان محدود شده و حتی به صفر رسیده است و همین مساله موجب شده تا زنان بدون پوشش سر از خانه خارج شوند، اقدامی که تا پیش از این در این کشور سابقه نداشته است.

شرایط فرهنگی و دینی عربستان در سال های اخیر بسیار تغییر کرده تا حدی که شبکه "ام بی سی" این کشور ۲۲ خرداد ماه در اقدامی که نشان‌دهنده پافشاری محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور به تقویت طرح‌های فساد و انحطاط در کشور حرمین شریفین می باشد و بدون در نظر گرفتن آموزه‌ها و احکام شریعت اسلام، فروش و مصرف مشروبات الکلی را تبلیغ کرد.

این شبکه سعودی برای اولین بار با پخش گزارشی درباره "فواید شراب و مصرف مشروبات الکلی" وارداتی به این کشور و هشدار درباره مشروبات الکلی تقلبی که حتی در مواردی موجب مرگ و میر نیز شده‌اند، بینندگان خود را غافلگیر کرد.

شبکه "ام بی سی" در گزارش خود به شرح انواع مشروبات الکلی پرداخته و در راستای تبلیغ مصرف این نوع از مشروبات عنوان کرد که مصرف آن برای سلامتی مفید هستند!

نکته جالب تر این که در این گزارش همچنین از عربستانی‌ها خواسته شد تا در تشخیص نوشیدنی‌های الکلی اصلی از تقلبی دقت کنند.

 "ترکی الشلهوب" نویسنده مخالف سعودی اقدامات بن سلمان در عربستان را اقدامی آشکار و جنگ علیه اسلام می داند.

وی معتقد است که «ولیعهد عربستان از هر تحرکی که مسلمانان جهان را هدف قرار می دهد، حمایت می کند و او به بردگان خود دستور می دهد تا به قرآن و سنت های پیامبر اسلام (ص) توهین کنند».

الشلهوب تاکید می کند که «نقش ما در این میان افشا و رسوا کردن این جنگ و آگاه کردن مسلمانان از خطر این دشمن (بن سلمان) است!

در همین راستا، خبرگزاری فرانسه روز گذشته در گزارشی به موضوع افراط گرایی در عربستان پرداخته و اعلام کرد که این کشور در حال رهایی از تصویر افراط گرایی دینی است.

در این گزارش آمده است، «تصمیم اخیر در عربستان درباره محدود کردن بلندگوهای بیرونی مساجد در پخش اذان و اقامه نماز، جنجالی را در پادشاهی محافظه کار برانگیخته است؛ این در حالی است که همیشه اذان و خطبه‌های دینی مساجد عربستان با بلندگو و با صدای بلند پخش می‌شد».

«روشن است که تصمیم جدید در چارچوب تغییراتی است که "محمد بن سلمان"، ولیعهد عربستان ایجاد کرده است و هدف از آن مدرنیته کردن پادشاهی محافظه کار است که مدت‌هاست نامش با افراط گرایی دینی گره خورده است!»

خبرگزاری فراسنه می افزاید، این تصمیم خشم بسیاری را در عربستان برانگیخت و آنها از این مساله ابراز تعجب کردند که چطور می‌توان در کشور حرمین شریفین از صدای خطبا، قاریان و نمازگزاران شکایت کرد در حالی که صدای موسیقی و مهمانی‌ها بلند است. آنها درخواست کردند موسیقی بلند در رستوران‌ها که قبلا ممنوع بود و اکنون یک امر عادی شده است، دوباره ممنوع شود.

پیگیران این مساله با بیان اینکه اصلاحاتی که در دوره "پسانفت" انجام می‌شود، امروز اولویت دارند، بعید دانستند که مقامات سعودی از این تصمیمات خود منصرف شوند.

"عزیز الغشیان"، از اعضای آکادمیک دانشگاه "اسیکس" انگلیس با بیان این که عربستان در حال بازسازی ارکان خود می باشد، معتقد است، «عربستان از نظر اقتصادی در حال تبدیل شدن به کشوری است که تلاش می‌کند برای سرمایه گذاران یا گردشگران جذاب‌تر به نظر برسد یا حداقل برایشان خیلی کشور ترسناکی نباشد».

"کریستین دیوان" از انستیتوی کشورهای عرب خلیج فارس در واشنگتن نیز معتقد است، «اغراق نیست اگر بگوییم عربستان سعودی وارد دوران پس از وهابیت شده است، اگرچه خطوط دقیق مذهبی این کشور هنوز دائماً در حال تغییر است».

وی می افزاید، دین دیگر بر اقتصاد، زندگی اجتماعی و سیاست خارجی حق وتو ندارد و به موازات این امر به نظر می‌رسد نوعی محو شدن در مواضع پادشاهی سعودی در مورد مسائل مسلمانان در سراسر جهان وجود دارد.

برخی از ناظران منطقه معتقدند که فعالیت ها و سیاست های چند ساله بن سلمان در عربستان در چارچوب حذف هویت عربی - اسلامی از ملت عربستان با بهانه های مختلف بوده است و وی در عین تبعیت کامل از فرقه وهابیت در حال فتنه انگیزی نه تنها در داخل عربستان برای رسیدن به تاج و تخت پادشاهی می باشد، بلکه در منطقه نیز با حمایت همه جانبه از گروه های تروریستی همفکر وهابیت به دنبال هژمونی منطقه ای می باشد، غافل از این که این مسایل بر قدرت آل سعود نه تنها نخواهد افزود، بلکه در آینده نزدیک دامان رژیم سعودی را نیز خواهد گرفت.