دستیار ظریف:‌ آمریکا حامی جنگ بین‌الافغانی است

سید رسول موسوی، مدیرکل غرب آسیای وزارت امور خارجه در نشست تخصصی «تحولات اخیر در افغانستان» که توسط مجمع بین المللی اساتید مسلمان دانشگاه ها برگزار شد در سخنانی گفت: این روزها موضوع افغانستان به یکی از موضوعات داغ تبدیل شده است گرچه همیشه این موضوع وجود داشته اما به هر حال در هفته ای که گذشت ما نشست بسیار مهمی را در تهران برگزار کردیم. تحولات در افغانستان بسیار سریع است فردا هم برای حضور در جلسه‌ای یک روزه به کابل سفر خواهم داشت.

وی افزود: فکر می کنم باید ببینیم که در شرایط کنونی چه سناریوهایی را برای افغانستان باید در نظر بگیریم و این سناریوهای محتمل را چگونه پیش ببریم.

دستیار وزیر امور خارجه همچنین بیان کرد: من در هر جلسه ای شرکت می کنم بعضی اطلاعات خاص گفته می شود. موضوعی که می خواهم بگویم نیز می تواند هم برای ما و هم برای افغانستان مهم باشد. یکی از کارهای ما در وزارت خارجه تهیه گزارش برای مقامات و سطوح عالی نظام است، در یکی از گزارش هایی که تهیه شده و خدمت رهبری ارسال کردیم ایشان مطالبی را مرقوم فرمودند و یکی از آن مطالب این بود که در تصمیمات منافع دو کشور در نظر گرفته شود و در راستای منافع دو کشور حرکت کنیم.

موسوی افزود: من به عنوان یک سیاستمدار وقتی می بینم که رهبر کشورمان به منافع ملی اشاره نکرده و منافع دو کشور را مورد توجه قرار می دهند بسیار خوشحال می شوم. این مسئله جزو اسناد محرمانه است. برای ما این مطلب خیلی مهم بود که دریابیم منافع دو کشور را باید در نظر بگیریم.

مدیرکل غرب آسیای وزارت امور خارجه همچنین اظهار کرد: سناریوهایی را باید در نظر گرفت که در راستای منافع دو کشور ایران و افغانستان باشد. فکر می کنم چهار سناریوی محتمل را بتوانیم برای وضعیت فعلی در نظر بگیریم اما قبل از آن باید به نکاتی بپردازم.

وی اظهار کرد: بر اساس آماری که هم دولت افغانستان ارائه می کند و هم طالبان و همچنین نهادهای بیطرف درباره آن صحبت می کنند معتقد هستند که 207 ولسوالی در اختیار طالبان، 72 ولسوالی در منطقه درگیری و 122 مورد هم در اختیار دولت است. همچنین به لحاظ جمعیت تقریبا مناطق تحت تصرف طالبان 16 میلیون جمعیت را شامل می شود. مناطق تحت تصرف دولت 10 میلیون نفر و شش میلیون نیز در منطقه درگیری حضور دارند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم به لحاظ مساحت هم در نظر بگیریم 45 درصد مساحت در اختیار طالبان، 29 درصد منطقه درگیری و 26 درصد در اختیار دولت می باشد. در واقع به لحاظ ولسوالی جمعیت و سرزمین می بینیم که طالبان دست بالاتر را دارد. درست است که شهرهای اصلی در اختیار طالبان نیست ولی این آمار حکایت از این دارد که طالبان دست برتر دارد.

موسوی یادآور شد: بنده یک ماه و 15 روز پیش سفری به افغانستان داشتم و از مزارشریف، هرات، قندهار، جلال آباد بازدید کردم همچنین مسیر کابل به قندهار را به صورت زمینی و از میان درگیری عبور کردیم. جمع بندی بنده این بود که این اتفاقات خواهد افتاد و می بینیم که الان شرایط به چه شکلی است.

دستیار وزیر امور خارجه در ادامه بیان کرد: اگر بخواهیم به لحاظ ظرفیت های نظامی مورد بررسی قرار دهیم می بینیم که تقریبا طالبان می تواند وارد شهرها هم بشود اما درگیری بسیار بالایی اتفاق می افتد. دولت در شش ماه گذشته اشتباه کرد و من تعجب می کنم که برای یک کشور که سه نهاد اصلی آن یعنی ارتش، پلیس و یکی دو مورد از وزارتخانه هایش مسئول نداشت. نه وزیر دفاع داشتند و نه وزیر کشور. بالاخره این مسائل پیش می آید.

این دیپلمات کشورمان همچنین گفت: از لحاظ نظامی نیز یک گروه از طالبان می گویند اگر وارد شهرهای اصلی شویم این احتمال وجود دارد که از بیرون تحت محاصره قرار گیریم. استراتژی طالبان مانند مائوئیست ها این است که ابتدا روستاها را تصرف می کنند.

مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه در مورد سناریوهای محتمل نیز برای شرایط فعلی گفت: یکی از سناریوها می تواند این باشد که عمارت اسلامی احیا شود و به دهه 1375 تا 1385 یا همان قبل از 2001 بازگردیم اما به این نکته توجه کنید که آن زمان هم عمارت اسلامی اعلام شد اما ضعف بزرگی داشت که جز عربستان، امارات و پاکستان توسط جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشد. در آن زمان هم ربانی مسئولیت به عهده داشت و کرسی سازمان ملل در اختیار او بود در حالیکه طالبان 95 درصد کشور را گرفته بود. در آن زمان سناریوهایی برای صلح مطرح می شد طالبان یک طرف بود، بقیه جریانات در مقابل آن قرار داشتند. تیمی هم که برای نشست در تهران بودند منحصر به فرد بود که می توان به آن تیم جمهوریت گفت: در واقع کرزای، عبدالله عبدالله، محقق و دوستم هر کدام یک نماینده داشتند. مجموعه ای که به نظام جمهوریت معتقد بودند در تهران مذاکره را آغاز کردند.

موسوی بیان کرد: از طرف دیگر کسانی که در مسکو مقابل طالبان نشستند باز متفاوت بودند. هر کدام از آنها ممکن است توجیه خاصی داشته باشند. بنابراین خروجی ناشی از مذاکره طالبان می تواند هر کدام سناریوی دیگری را داشته باشد. ما در اینجا سناریویی که از درون مذاکرات بیرون بیاید و بر اساس یک دولت مشارکتی باشد که همه بتوانند در آن صحبت کنند می توانیم در نظر بگیریم. اینکه تحقق یابد یا خیر؟ جای بحث دارد.

دستیار وزیر امور خارجه با اشاره به نشست اخیر تهران در مسئله افغانستان به تاریخچه این نشست ها نیز اشاره کرد و گفت: نشست تهران اینگونه نبود که ما اتفاقی و به دنباله روی از سایر نشست ها در دوحه، استانبول و دیگران بخواهیم طرحی داشته باشیم. طرحی که تهران ارائه کرده بود پنج سال پیش مطرح شد. حنیف اتمر که در حال حاضر وزیر دولت افغانستان است در آن زمان مشاور امنیت ملی بود و در سفری که به تهران داشت با آقای شمخانی ملاقات کرده و به این جمع بندی رسیده بودند که ایران بین دولت و طالبان این موضوعات را مطرح کند. در واقع از ایران خواسته شده بود که در این مسئله نقش داشته باشد.

وی افزود: بعد از مدتی صحبت هایی با طالبان انجام شد و آنها راضی شدند که با دولت بنشینند و صحبت کنند. البته طالبان خواسته های حداقلی را مطرح کرد و این خواسته ها در جریان سفری که آقای شمخانی در دی ماه 97 به کابل داشتند مورد بررسی قرار گرفت و در آن نشست محب مشاور امنیت دولت افغانستان حاضر بود و آمادگی طالبان برای مذاکره با دولت مطرح شد.

دستیار وزیر امور خارجه در ادامه ابراز کرد، بعد از آن دولت افغانستان تشکر کرد و گفت که اطلاع خواهد داد اما هیچ وقت این کار را نکرد و می دانیم که آمریکایی ها مانع شدند. در حالیکه اگر سال 97 آمریکایی ها مانع نمی شدند موضوعات شکل دیگری به خود می گرفت. رسانه های افغانستان مانند هشت صبح و طلوع نیوز نسبت به گفت وگوی ایران با طالبان انتقاد کردند در حالیکه این خواسته دولت افغانستان بود و آنها باید قدردان این باشند که قدم هایی برای صلح بین طالبان و دولت برداشته شد.

موسوی یادآور شد: بعد از این اتفاقات آمریکا خودش با طالبان وارد مذاکره شد و دیدیم که توافق طالبان و آمریکا در اسفند 98 صورت گرفت. چگونه می شود کشوری با کشور دیگر پیمان استراتژیک برقرار کند و سپس با مخالف دولت وارد مذاکره شود آن هم با گروهی که به عنوان شورشی شناخته می شوند و طی این توافق دیدیم که چگونه ساختارهای امنیتی افغانستان درگیر شدند و ارتش که پیش از این توان عملیاتی داشت دیگر توان مقابله ندارد. لذا ما باید همه تلاش کنیم که بتوانیم افق روشنی را برای آینده افغانستان ببینیم.

مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه همچنین خاطرنشان کرد: با توجه به این اتفاقات در می یابیم که توطئه آمریکا این است که افغانستان را درگیر جنگ کند و به جای گفت‌وگوهای بین الافغانی جنگ بین الافغانی به راه بیندازد که حتما برای همسایگان خطرناک خواهد بود.

ما باید جلوی جنگ جدید را بگیریم. متاسفانه اگر دقتی صورت نگیرد دوستان افغانستانی درگیر دعواهای گذشته شوند فرصت از دست می رود و به توطئه گران داده می شود و دچار مشکلات جدی در منطقه خواهیم شد.