فغان امریکا از برزیل

ناراحتی ایالات متحده آمریکا از تحرکات اخیر منطقه‌ای و بین‌المللی برزیل را تنها می‌توان به‌عنوان ناامیدی واشنگتن از حفظ کشوری به بزرگی برزیل به عنوان حیاط خلوتی برای خود توضیح داد. این امر علی‌رغم این واقعیت است که رئیس جمهور لولا دا سیلوا با بازگشت به قدرت تمایل آشکار خود برای برقراری روابط با همه کشورها را بیان کرده است.

بر همین اساس دا سیلوا دور سفرهای خارجی خود را با سفر به واشنگتن آغاز کرد و همراه میزبان خود جو بایدن، همتای امریکایی اش به حمایت از دموکراسی و حفاظت از جنگل‌های آمازون متعهد شد. توافق درباره حمایت از دموکراسی به بستن راه به روی ائتلاف روسای جمهور سابق ایالات متحده و برزیل، ترامپ و بولسونارو، اشاره دارد که هر دو شبیه هم بودند. به این ترتیب که طی چهار سال ریاست جمهوری بولسونارو برزیل تقریبا از جهان منزوی بود. این در حالی است که دا سیلوا خواستار بازپسگیری نقش منطقه‌ای و بین المللی برزیل است که بزرگترین اقتصاد آمریکای لاتین به شمار می‌رود. فراتر از این، او خواستار احیای اقتصادی و به حرکت درآوردن چرخ تولید است که در زمان رئیس جمهوری قبلی بسیار زیان دید.

از آنجا که دا سیلوا اهمیت نقش برزیل و گروه بریکس را درک می‌کند به برقراری تعادل میان روابط شرق و غرب تمایل دارد؛ اما واشنگتن طبق قاعده خود در ورابط بین الملل «هرکس دوست من نیست، دشمن من است» نظر دیگری داشت. بر مبنای این قاعده واشنگتن توافق درباره حمایت از دموکراسی و حقوق بشر را فراموش کرد – یا خود را به فراموشی زد – و سفر دا سیلوا به چین را نقض منافع آمریکا دانست و هنگامی که دا سیلوا طرحی را برای پایان دادن به جنگ در اوکراین پیشنهاد کرد به این ترتیب که یک گروه از کشورهایی تشکیل شود که در این جنگ مشارکت نکرده‌اند تا برای صلح میانجی گری کنند و از واشنگتن خواست ارسال سلاح به اوکراین را متوقف کند، دنیا زیر و رو شد و کاخ سفید برزیل را متهم کرد که تبلیغات چین و روسیه را بدون در نظر گرفتن واقعیت‌های اوضاع در اوکراین تکرار می‌کند.

واقعیت این است که ناراحتی آمریکا از برزیل به تلاش‌های این کشور برای پیدا کردن راه حلی متوازن برای بحران اوکراین برنمی‌گردد بلکه به خاطر تاکید برزیل بر بی‌طرفی، استقلال و خارج شدن از زیر عبای واشنگتن مربوط است.

بدتر از آن این است که واشنگتن احساس کند برزیل یکی از «جمهوری‌های موز فروش» نیست و توانایی تاثیرگذاری بر سیاست بین‌المللی و نیز رفتن به دنبال منافع خود را دارد. به ویژه پس از این که با چین برای کنار گذاشتن دلار و استفاده از ارزهای محلی خود در معاملات تجاری دوجانبه به توافق رسید.