دکترین ماسک؛ بازی دوگانه در زمین‌های آزادی و استبداد

به گزارش اکو ایران، ایلان ماسک به عنوان یک چهره برجسته در جهان، از طریق فن‌آوری‌هایی که تحت نظرش است، حضور خود را در عرصه‌های سیاسی و نظامی در کشورها پررنگ کرده است. وال‌استریت ژورنال در گزارشی رویکردها و کنش‌های ماسک در کشورها و نفوذ او را بررسی کرده است.

دکترین ماسک

به نوشته وال‌استریت ژورنال، ایلان ماسک به‌عنوان یک مدافع سینه‌چاک و خودساخته آزادی بیان، در برخورد با سیاست‌گذاران و سیاستمداران ایالات متحده، با صراحت و جسارت صحبت می‌کند. اما او در زمینه رهبران خارجی که بر شبکه کسب‌وکار او سلطه دارند، رویکرد ملایم‌تری اتخاذ کرده است. این رویکرد را دکترین ایلان ماسک می‌نامند.

تنگنای یک چهره به ظاهر صریح

هفته گذشته، در طول مصاحبه زنده با شبکه تلوزیونی سی‌ان‌بی‌سی، ماسک ضمن حمله به جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، فدرال رزرو را مورد نقد قرار داده و از پست‌های جنجالی خود در رسانه‌های اجتماعی دفاع کرد. ماسک روز سه‌شنبه گفت: «من هرآن‌چه را که می‌خواهم، می‌گویم و اگر نتیجه صحبت‌هایم باعث از دست دادن ثروتم شود، ترسی نخواهم داشت». در طول مصاحبه، برخورد او با چین –که صاحب بیش از 20 درصد بازار فروش خودروهای تسلا است-  ملایمت بیش‌تری داشت و موضعش در قبال تایوان، مورد استقبال چین قرار گرفت. 

ماسک در این مصاحبه گفت: «سیاست رسمی چین این است که تایوان را [با سرزمین اصلی] یک‌پارچه کند. در این باب هم نیازی به تفسیر بین خطوط هم نیست و فقط باید این دیدگاه را جدی بگیریم مراد آن‌ها دقیقا همین است». 

ماسک درگیر مخمصه تنش بین شخصیت رک خود -که به او کمک کرده تا دیدگاه خود را از آینده به دنیا بفروشد- و حساب‌وکتاب یک مدیرعامل غربی در دنیایی که دولت های مستبد می توانند او را تحت فشار قرار دهند، قرار دهد.

بازی دوگانه در زمین‌های آزادی و استبداد

به گفته بردلی تاسک، سرمایه‌دار و استراتژیست سیاسی که قبلاً به عنوان مشاور شرکت اوبر در مورد مسائل نظارتی خدمت می‌کرد: «ماسک کاملا واقف است که می‌تواند در ایالات متحده از آزادی بیان بهره ببرد، اما در کشورهایی که حاکمیت قانونی مستحکمی ندارند، بازی به شکل دیگری رقم می‌خورد».

جایگاه ماسک به عنوان رئیس تسلا، صاحب شرکت اسپیس‌ایکس و مالک توییتر باعث شده که او در مرکز نفوذ سیاسی، برنامه‌های جهانی و ریسک‌های شرکت‌ها قرار گیرد. با اضافه شدن توییتر به لیست دارایی‌های او در اواخر اکتبر و در دسترس قرار دادن ماهواره استارلینک شرکت اسپییس‌ایکس برای اوکراینی‌ها در سال گذشته، او دیگر تنها سازنده و فعال حوزه تکنولوژی نیست، بلکه جایگاه والایی در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی در سطح جهان پیدا کرده است.

او اکنون در حال فروش ابزارهایی است که رهبران خارجی آن‌ها را خطرناک‌تر از سایر فن‌آوری‌های قبلی‌اش می‌دانند -فن‌آوری‌هایی که علاوه بر تهدید برای دموکراتیک کردن ارتباطات با توییتر، توانایی مرتبط کردن افراد خارج از دسترس رژیم‌های مستبد را از طریق استارلینک به یکدیگر فراهم می‌سازد .

ماسک ماه گذشته در مورد تعدیل کردن محتوای توییتر طی مصاحبه‌ای گفت: «ما نمی‌توانیم فراتر از قوانین یک کشور گام برداریم. اگر ما بین دو راه رعایت قوانین و سرپیچی از آن مانده باشیم، باید از قوانین تبعیت کنیم».

تنش چین و ایالات متحده، تاثیراتش بر ماسک

با وجود تنش‌های میان چین و ایالات متحده، تجارت جهانی به شکل گسترده‌ای در شرایط ناخوشایندی قرار گرفته است. تنش‌ها بین ایالات متحده و چین تا حدی به دلیل افزایش لفاظی‌های پکن در مورد کنترل تایوان تشدید و بر نگرانی‌ها مبنی بر اقدام نظامی شی جین پینگ، رهبر چین -مانند روسیه- علیه تایوان شدت گرفته است. اگرچه بایدن احتمال تصرف تایوان توسط چین را کم اهمیت جلوه داده، اما به هرحال، روابط بین پکن و واشنگتن به تیرگی گرائیده است.

ماسک ، روز سه‌شنبه در پاسخ به پرسشی پیرامون تصرف تایوان، آن را «اجتناب‌ناپذیر» خواند و افزود: «چین در نهایت کنترل تایوان را در دست خواهد گرفت» و هشدار داد که تنش‌های آمریکا و چین بر سر این جزیره باید برای همه جهان نگران کننده باشد.

اظهارات ماسک در مصاحبه روز سه‌شنبه همانند صحبت‌های ماه اکتبرش بود که در مصاحبه با فایننشال تایمز گفت: «تایوان باید با تبدیل شدن به منطقه‌ای اداری همانند هنگ‌کنک و ماکائو ، موافقت کند». این بیانیه به سرعت مورد تمجید سفیر وقت چین قرار گرفت و در توییتی از ماسک بخاطر این رویکرد و دعوتی که برای صلح میان چین و تایوان انجام داده بود، تشکر کرد.

توئیتری به کام چین

اظهارات او در مورد حساس‌ترین مسائل روابط ایالات متحده و چین پس از آن صورت می‌گیرد که برخی از جمله، میلیاردر رقیب او جف بزوس، این پرسش را مطرح کردند که آیا معاملات تجاری ماسک در این کشور باعث نفوذ ناروای چینی ها بر توییتر می شود یا خیر. پیش از خرید توییتر، ماسک از نظر برخی از منتقدان -با توجه به وابستگی تسلا به بازار چین- در برابر نفوذ پکن آسیب پذیر می‌نمود.

در حالی که چین سال‌هاست که توییتر را در داخل کشور ممنوع کرده، اما به شدت از این رسانه اجتماعی برای تقویت نفوذ در خارج از مرزهای خود استفاده می‌کند. به گفته فرگوس رایان، تحلیلگر ارشد موسسه سیاست استراتژیک استرالیا که محقق کمپین‌های اطلاعاتی تحت حمایت دولت چین بوده: «تغییرات اولیه ماسک در توییتر به نفع چین بوده است».

ماه گذشته، توییتر برچسب‌گذاری رسانه‌های وابسته به دولت را برای همه خبرگزاری‌ها، از جمله خبرگزاری دولتی شین‌هوا چین، به  دلیل افشای درگیری ماسک که در رسانه‌های غربی رادیو ملی، حذف کرد. رایان افزود: ماسک این تصمیم را در میان انبوهی از تصمیم‌های نامنظم اتخاذ کرده و به طور موثری نظارت رسانه‌ها را منحرف کرد. او همچنین به سرویس اشتراک آبی جدید توییتر اشاره کرد که به حساب‌های بدون برچسب مانند Xinhua اجازه می‌دهد تا توییت‌هایش بیشتر بازدید داشته باشند و باعث تقویت الگوریتمی برای پست‌هایشان می‌شود. این اقدام مسلماً امتیازی مهم‌تر از آن چیزی است که حزب کمونیست چین می‌توانست پیش‌بینی کند.

کشورها و تنش‌هایشان با ایلان ماسک

قبل از تصاحب توییتر، نقش ماسک به عنوان مدیر عامل اسپیس ایکس همه چیز را پیچیده می‌کرد. استارلینک ماهواره‌هایی را برای تجارت اینترنتی خود در سال 2019 به فضا پرتاب کرد و اکنون در بیش از 50 کشور از جمله اوکراین خدمات ارائه می‌دهد.

اسپیس ایکس هم‌چنین می‌تواند فناوری کشورهای دیگر را به فضا منتقل کند، نمونه آن، قراردادی فاش نشده‌ای است که با ترکیه برای پرتاب ماهواره ارتباطی Turksat 6A در اواخر امسال امضا کردند. طبق وب سایت آن، قیمت استاندارد پرتاب فالکون 9 ، حدود 67 میلیون دلار است.

در همین حین، عکسی از ماسک و رجب طیب اردوغان در جام جهانی قطر گرفته شد که هردو با هم دست می‌دهند. علاوه بر این ماسک با سران کشورهایی از جمله جوکو ویدودو، رئیس جمهور اندونزی و رئیس جمهور کره جنوبی، یون سوک یول در ماه گذشته دیدار داشته است.

قبل از خرید توییتر، ماسک با وجود کمک‌هایش از طریق استارلینک به اوکراین، اظهاراتی در باب  موافقتش با الحاق بخش‌های شرقی اوکراین ببه خاک  به روسیه داشت که این موضوع انتقادهای بسیاری را در واشنگتن به دنبال داشت. ماسک در ماه اکتبر در توییتی نوشت: من فقط یک بار آن هم حدود 18 ماه پیش، با پوتین درباره هوا و فضا صحبت کردم.

اصلاح یک‌شبه

در پاسخ به شکایات ژانویه در توییتر مبنی بر اینکه ماسک آزادی بیان را در هند محدود می‌کند، او از جمله «من این‌جا تازه کار هستم» استفاده کرد و گفت: « برای من امکان پذیر نیست که تمام مسائل توییتر در سراسر جهان را یک شبه اصلاح کنم، در حالی که هنوز تسلا و اسپیس ایکس و سایر موارد زیر نظر من هستند.»

در هفته گذشته، ماسک به دفاع از اقدام‌های توییتر در ترکیه پرداخت. در اوایل ماه جاری، توییتر اعلام کرد که نمایش برخی از محتواها در ترکیه را قبل از انتخابات ریاست جمهوری این کشور، محدود کرده است.

ماسک که شنبه گذشته با انتقاد کاربران روبرو شد، در توییتی از مردم پرسید: «آیا می‌خواهید که توییتر فضایی خنثی باشد یا دسترسی به برخی از توییت‌ها محدود شود؟ کدام راه را می‌خواهید؟»

در حالی که بحث‌ها درباره ترکیه ادامه داشت، او به پاریس رفت تا روز دوشنبه با امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در کاخ الیزه برای افزایش سرمایه‌گذاری خارجی، دیدار کند. 

او بعد از شرکت در یک جشنواره موسیقی در کابو سان لوکاس، مکزیک که گویی یک نوع ماموریت دیپلماتیک بود، در حال رقصیدن با ضربان موسیقی بود و درحالی که دستانش را در کنار هم قرار داد تا نماد یک قلب را تشکیل دهند، دیده شد.