خشونت بحث برانگیز پلیس فرانسه علیه معترضان

به گزارش مشرق، پلیس فرانسه یکی از مسلح‌ترین پلیس‌ها در قاره اروپا است؛ آن‌ها از نارنجک‌های گازی، گاز اشک‌آور مدل GM۲L و اسلحه دستی موسوم به فلش بال - که برخی از آن‌ها در طبقه ابزار جنگی قرار می‌گیرند - برای آنچه «حفظ نظم» می‌خوانند در اعتراض‌های مردمی استفاده می‌کنند.

پلیس فرانسه اتهام‌ها درباره رفتار خشونت آمیز را رد می‌کند اما معترضان، روزنامه نگاران و کارشناسان استفاده مکرر آن‌ها از سلاح و اقدامات پیشگیرانه و محدود کننده را محکوم می‌کنند.

محققان می‌گویند استفاده بیش از حد از نیروی پلیس به طور مؤثر از سیستمی نشأت می‌گیرد که در برابر تغییر مقاوم است.

نهادهای حقوق بشری از جمله سازمان ملل، شورای اروپا و عفو بین‌الملل پس از اعتراض‌های سراسری به اصلاحات قانون بازنشستگی در فرانسه درباره تاکتیک‌های خشونت آموز مورد استفاده پلیس این کشور زنگ خطر را به صدا در آوردند.

ماتیو ریگوست (Mathieu Rigouste) محقق علوم اجتماعی و نویسنده کتاب «تسلط پلیس: صنعت خشونت» (La Domination Policière)، همانطور که در کتاب خود به سازوکار سازمان‌یافته اعمال خشونت در پلیس فرانسه اشاره کرده است در این باره گفت: «به طور مؤثر یک رژیم از خشونت پلیس در فرانسه وجود دارد.»

سباستین روشه (Sebastian Roché) یک محقق متخصص در حوزه انتظامی در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه نیز استدلال کرد: میان فرانسه و سایر کشورهای بزرگ اروپایی که درگیر اعتراض‌های خیابانی هستند در برخورد با معترضان یک تفاوت عمده وجود دارد.

این گزارش مطرح می‌کند: اگرچه فرانسه تنها کشور اروپایی مجهز به سلاح‌های مربوط به شورش‌های خیابانی نیست، اما [رویکرد آن] در مقایسه با دیگر دموکراسی‌های قدیمی اروپا، غیرمتعارف و به نوعی ناهنجاری محسوب می‌شود.

خشونت بحث برانگیز پلیس فرانسه علیه معترضان

به گفته روشه، تفاوت اصلی میان فرانسه و کشورهایی مانند آلمان و بریتانیا در این است که در حالی که کشورهای گروه دوم از نظر تئوری از اصول کاهش تنش در اعتراضات پیروی می‌کنند، رویکرد فرانسوی ها برای «حفظ نظم» با سطح خشونت معترضان تطبیق پیدا می‌کند.

اما این امر در تعریف یک محدوده خاکستری دربرمی‌گیرد. بر این اساس، پلیس فرانسه در چارچوب «طرح ملی حفظ نظم عمومی» عمل می‌کند، اما «نظم» یک مفهوم نسبی است و نیاز به تفسیر دارد.

روشه می‌گوید: «هیچ تعریف قانونی برای [واژه] نظم وجود ندارد.»

در جریان اعتراضات اخیر فرانسه بر سر اصلاحات قانون بازنشستگی در این کشور این موضوع مطرح شد که آیا پلیس این کشور در برخورد با تظاهرات خیابانی از قوانین خود پیروی می‌کند؟

در واقع، پلیس فرانسه موظف است در جریان اعتراضات فعالیت خبرنگاران را تسهیل کند و طبق طرح نظم عمومی مذکور، روزنامه‌نگاران باید از حمایت بیشتر پلیس برخوردار شوند.

اما، اریک هنری (Eric Henry) نماینده اتحادیه پلیس فرانسه گفت که پلیس در طول اعتراضات همواره در محدوده قوانین خود عمل می‌کند. وی ادامه داد: تنها اعمال نیروی قانونی و ضروری که توسط قانون به پلیس اجازه داده می‌شود، دفاع پلیس از خود و حفاظت از تظاهرات کنندگان صلح آمیز است.

او تاکید کرد چیزی به عنوان خشونت پلیس فرانسه وجود ندارد.

خشونت بحث برانگیز پلیس فرانسه علیه معترضان

گاردین در این گزارش اما با اشاره به موارد برخورد خشونت آمیز پلیس این کشور در جریان اعتراض‌های قبلی،‌ شواهدی خلاف ادعای هنری را ارائه می‌کند.

این روزنامه عنوان می‌کند: بر اساس گزارش تارنمای خشونت پلیس در فرانسه، از نوامبر ۲۰۱۸ و همزمان با آغاز جنبش جلیقه زردها در این کشور تنها بر اثر استفاده از فلش بال‌ها، ۲۹ قطع عضو دائمی و ۶۲۰ مورد اصابت گزارش شده است. این سایت خاطرنشان می‌کند که ۲۸ درصد از قربانیان از ناحیه سر مورد اصابت قرار گرفته‌اند.

همچنین در این گزارش آمده است که پیش از استفاده از گاز اشک‌آور در سرکوب اعتراضات در فرانسه در مِه ۱۹۶۸ (اردیبهشت ۱۳۴۷) کارکرد آن‌ها در الجزایر مورد آزمایش قرار گرفته بود. در واقع کارشناسان معتقد هستند دوره استعمار، وقایع پس از اعتراض‌های سال ۱۹۶۸ فرانسه و نوعی «نگاه از بالا» میان پلیس این کشور از عوامل مؤثر در نحوه رفتار امروز آن‌ها و مقاومتشان در برابر تغییر است.

پس از اعتراض‌های سال ۱۹۶۸، دولت فرانسه نیروی مخصوص پلیس موتورسوار موسوم به Voltigeurs را ایجاد کرد که امروز بسیاری آن را زمینه تشکیل یگان موسوم به Brav-M می‌دانند. این یگان به خشونت بیش از حد علیه متعرضان و ایجاد رعب و وحشت متهم است.

روشه خاطرنشان کرد: به رغم اینکه اعتراض به عنوان یک حق اساسی در فرانسه تلقی می‌شود، پلیس از تاکتیک‌های ارعاب به منظور منصرف کردن مردم از شرکت در اعتراض‌ها استفاده می‌کند.

در این میان، گفته می‌شود پلیس فرانسه به هنگام اعتراض‌ها، با ظن به اینکه فردی ممکن است ابزاری از جمله ماسک ضد گاز با خود حمل کند از آن‌ها بازرسی و با این استدلال که این افراد قصد برهم زدن نظم و مقاومت دربرابر سرکوب را دارند آن‌ها دستگیر می‌کند.

اما ریگوست معتقد است: فرض بر اینکه برخی قصد تحریک خشونت دارند، دلیلی برای بازداشت افراد نیست.

خشونت بحث برانگیز پلیس فرانسه علیه معترضان

سلین ورزلتی (Céline Verzeletti) دبیرکل کنفدراسیون عمومی کار فرانسه (CGT) گفت: [پلیس] برای کمک به تظاهرکنندگان برای رسیدن از مکانی به مکان دیگر در محل حضور دارد تا به مردم اجازه دهند با خیال راحت تظاهرات کنند. «حفظ آزادی برای تظاهرات» وظیفه آن‌ها است، اما امروز ما به این نتیجه رسیده‌ایم که آن‌ها برای دستگیری معترضان یا تهدید آن‌ها حضور پیدا می‌کنند.

روشه همچنین تاکید می‌کند: اگر به صحبت‌های فرماندهان پلیس و سیاست‌مداران توجه کنید، آن‌ها تصور می‌کنند در جهان بهترین هستند بنابراین به دنبال یادگیری از دیگران نخواهند بود.

وی گفت: اصلاح این فرهنگ که در فضایی بسته شکل می‌گیرد به مراتب دشوارتر است.