استاندارد دوگانه‌ی واشنگتن؛ شورش خوب «واگنر»، شورش بد «ششم ژانویه»

به گزارش تسنیم، مدتی پیش گروه نظامی خصوصی واگنر به رهبری «یوگنی پریگوژین»، که در گذشته در مناطق مختلف جهان به نمایندگی از روسیه فعالیت می‌کردند، علیه افراد نظامی برجسته این کشور مانند «سرگئی شویگو» وزیر دفاع، و «والری گراسیموف» رئیس ستاد ارتش، اعتراض و با هدف برکناری آن‌ها، به شورش مسلحانه پرداختند.

توجه بسیاری از کارشناسان به زمان بندی شورش جدید در اوکراین جلب شده است. این شورش در زمانی رخ داد که پاتک اوکراینی‌ها با شکست و تلفان سنگین همراه شده است. این موضوع سبب شد ذهن تحلیلگران به این سمت متمایل شود که گروه واگنر به بازوی نیابتی ناتو برای مقابله با روسیه تبدیل شده است و به نفع اوکراین عمل می‌کند.

آنچه این ظن را قوی‌تر کرد تلاش رسانه‌های غربی برای وخیم نشان دادن اوضاع روسیه بود. این رسانه‌ها تلاش کردند با مانور بر روی اینکه در روسیه حکومت نظامی اعلام شده و این کشور در آستانه جنگ داخلی قرار دارد تصویری از روسیه نشان دهند که با واقعیت‌های میدانی صد در صد متفاوت بود.

این تلاش‌ها نشان داد که آنچه در بیانیه پریگوژین آمده بود از حمایت غرب و آمریکا برخوردار بود و هدف برهم‌زدن ثبات و امنیت داخلی فدراسیون روسیه و ایجاد اخلال در جبهه مقاومت روسیه در برابر نئونازی‌ها را دنبال می‌کرد. البته فرمانده نیروهای واگنر خودش هم تصریح کرد که کودتایی انجام نداده و تنها در حال انجام «راه‌پیمایی عدالت» است اما رسانه‌های غربی دنبال نشان دادن تصویر دیگری بودند.

اما در شب یکشنبه و پس از 24 ساعت هیجان در فضای سیاسی و امنیتی روسیه و همچنین تحریک رسانه ها و مقامات غربی، رئیس واگنر پیشنهاد «لوکاشنکو» برای توقف جنبش واگنر در روسیه و کاهش تنش را پذیرفت.

بیشتر بخوانید

یادداشت| طراحی صهیونیست‌ها برای جنگ اوکراین با حمایت از «واگنر»

طراحی «ناتو» برای هدایت واگنر علیه پوتین چه بود؟

شورش مستعجل «واگنر»؛ روایتی از ماوقع، گمانه‌هایی درباره پیامدهای محتمل

پس از این توافق نیز رئیس گروه واگنر در پیامی صوتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده، به نیروهای خود دستور داد با هدف جلوگیری از خونریزی، به پایگاه های خود بازگردند. وزارت دفاع روسیه بلافاصله پس از اعلام توافق با نیروهای «واگنر»، تصویری از سربازان روسی با عنوان «انسجام و اتحاد» منتشر کرد.

جدای از اینکه شبکه خبری راشاتودی روسیه به صراحت آمریکا، انگلیس و اسرائیل را متهمین اصلی و پشت پرده این شورش معرفی کرده است گمانه زنی های رسانه ای در آمریکا نیز حاکی است که دولت و دستگاه های اطلاعاتی این کشور از شورش گروه واگنر خبر داشته اند. این مسئله را دیروز چند رسانه برجسته آمریکایی به نقل از مقامات اطلاعاتی این کشور تایید کردند.روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» به نقل از منابعی گزارش داده چند روز قبل از شورش مسلحانه گروه «واگنر» در روسیه به دستور «یوگنی پریگوژین» رئیس آن، آژانس های اطلاعاتی آمریکا شدیدا به این ظن رسیده بودند که وی در حال برنامه ریزی برای یک اقدام بزرگ علیه دولت روسیه است.

به گفته منابع ناشناسی که با این روزنامه گفت وگو کردند دولت جو بایدن و فرماندهان نظامی آمریکا چهارشنبه در جریان آمادگی های گروه واگنر قرار گرفتند و با دریافت جزئیات بیشتر، یک نشست دیگر با حضور گروه کوچکی از رهبران کنگره آمریکا در روز پنجشنبه برگزار شد.

واکنش‌های متفاوت و استاندارد دوگانه

نوع واکنش غرب به این شورش نیز جالب توجه و در بردارنده نکات زیادی بود. واکنش کشورهای غربی بار دیگر نشان داد آمریکا از هر اقدامی که علیه کشورهای مخالف با آن باشد، صرفنظر از تبعات حقوق بشری و انسانی آن حمایت می‌کند. 

با آنکه از ابتدا مشخص بود تعداد اندک نیروهای واگنر (25 تا 50 هزار نفر) نمی‌توانند در برابر نیروهای فعال مسلح و رسمی روسیه (حدود یک میلیون و پانصد هزار نفر) کاری از پیش ببرند و پهناورترین کشور جهان را به شورش بکشند اما این اتفاق می‌توانست قبل از جمع شدن به ریخته شدن خون عده زیادی منجر شود. با وجود این، مقامات و رسانه‌های غربی با ذوق‌زدگی از اتفاقات پیش‌آمده حمایت می‌کردند.

سرگئی لارووف، وزیر خارجه روسیه در همین ارتباط در گفت‌وگو با شبکه خبری راشاتودی گفت: «در سال‌های گذشته کودتاهای زیادی در سراسر جهان به وقوع پیوسته اما واکنش آمریکا بسته به اینکه چه کسی در قدرت قرار دارد و چه کسانی عامل کودتا است تفاوت داشته است.»

او اضافه کرد: «اگر غرب از دولت (دولتی که هدف کودتا یا اعتراض قرار گرفته) راضی باشد هیچ اعتراضی مشروع نیست اما وقتی که دولت حامی منافع هژمون نیست و دارد منافع ملی خودش را پیگیری می‌کند می‌بینیم که آمریکا نیروهای غیرقانونی بی‌شماری را تحریک می‌کند.»

یک نمونه از این تفاوت‌های رویکردی را می‌توان در واکنش آمریکا و کشورهای غربی به حوادث یمن و کودتای سال 2014 در اوکراین مشاهده کرد. دولت‌ها و رسانه‌های غربی برای حوادث موسوم به «کودتای میدان» که در سال 2014 در اوکراین اتفاق افتاد از عبارت «انقلاب اوکراین» یا «انقلاب میدان» استفاده می‌کنند. 

بیشتر بخوانید

فیلم| آشپزی آشپز پوتین برای روسیه/ ماهیت گروه واگنر چیست؟

گفت‌وگو| تبریزی: «واگنر» به‌دنبال اصلاحات است؛ نه کودتا/ نیروهای واگنر همچنان علیه اوکراین می‌جنگند

چرا «واگنر» این زمان را برای شورش علیه مسکو انتخاب کرد؟/ ردپای «ناتو» برای پوشش ناکامی ضدحمله اوکراین

این در حالی است که از نگاه روسیه، حوادث اوکراین در سال 2014 کودتا علیه رئیس‌جمهور قانونی آن کشور که یک سیاستمدار غیرغرب‌گرا بود تلقی می شود. در حوادث سال 2014، «ویکتور یانوکوویچ»، رئیس‌جمهور قانونی و منتخب اوکراین مجبور به استعفا و فرار از کشور شد بدون آنکه خشونت‌های معترضان یا فرایند غیردموکراتیک شورش علیه یک رئیس‌جمهور منتخب با اعتراضی از جانب یک کشور غربی مواجه شود.

مقایسه حوادث یمن نمونه خوبی برای نشان دادن منطق نفع‌گرایانه و دوگانه کشورهای غربی است. در این کشور عربی «عبد ربه منصور هادی»، رئیس‌جمهور وقت یمن در سال 2015 بعد از پیشروی عناصر انصارالله از کشور فرار کرد و به عربستان سعودی فرار کرد. با این حال، غربی‌ها هنوز او را رئیس‌جمهور یمن می‌دانند و دولت صنعا را غیرقانونی تلقی می‌کنند. یعنی اتفاقی که در اوکراین نام آن را «انقلاب» گذاشتند در یمن، اقدام «غیردموکراتیک و غیرقانونی»  می‌دانند.

سرگئی لاوروف به موارد دیگری از رفتارهای دوگانه آمریکا هم اشاره کرده است. به عنوان مثال سال 2014 در گامبیا یک تلاش برای کودتا اتفاق افتاد. کاخ سفید بلافاصله اعلام کرد که آمریکا هرگز نیروهایی که از طریق روش‌های غیرقانونی در آنجا به قدرت برسند را به رسمیت نخواهد شناخت.

آمریکایی‌ها و متحدانشان علاوه بر این تظاهرات علیه دولت «دست‌نشانده» مولداوی را به سرعت رد کردند اما در گرجستان به سرعت از معترضان حمایت کردند. آنچه تعیین می‌کند تظاهرات در جایی نامش «انقلاب» لقب بگیرد یا «شورش» این است که دولتی که هدف اعتراض واقع می‌شود غرب‌گرا است یا دنبال منافع ملی کشور خودش است و تظاهرات‌کنندگان دنبال تأمین منافع غرب هستند یا منافع کشور خودشان.