فرصت ۷ ساله اتحادیه اروپا برای ترکیه و دیگر نامزدها؛ آنکارا عضو اتحادیه می‌شود؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اتحادیه اروپا در مورد توسعه این اتحادیه و پذیرفتن اعضای جدید، رویکردها و اهداف متناقضی دارد. اتحادیه اروپا، از سویی به دنبال توسعه مرزهای سیاسی و اقتصادی اتحادیه است و از دیگر سو، نمی تواند اعضای جدید را با هویت پیشین و مشکلات قدیمی شان بپذیرد.

چارلز میشل رئیس شورای اروپا روز دوشنبه در نشست راهبردی شهر بلد در اسلوونی اعلام کرد که اروپا باید برای پذیرفتن اعضای جدید آماده باشد و نامزدها نیز باید تلاش کنند تا سال 2030 میلادی، مشکلات خود را حل کنند تا تکمیل عضویت آنها ممکن شود.

سخنان جدید چارلز میشل و جملات معنی دار رئیس جمهور فرانسه، حاکی از این است که اتحادیه در مورد برخی تسریع روند عضویت برخی از نامزدها امیدوار است، اما برای نامزدهای دیگر، شتاب و عجله ی ندارد. حالا مقامات ترکیه به عنوان یکی از نامزدهای قدیمی عضویت در اتحادیه اروپا، ناچارند سطور سفید لابه لای سخنان میشل و ماکرون را به خوبی ارزیابی کنند تا بدانند در راه رسیدن به اروپا، دقیقاً در کدام نقطه ایستاده اند.

معنای دقیق پیام میشل چیست؟

اگر چه پیام میشل به این معنی است که دولت و مردم ترکیه برای عضو شدن در اتحادیه اروپا، یک فرصت مفصل 7 ساله در اختیار دارند، اما مساله اینجاست که ظرف این 7 سال، اقتصاد ترکیه از تمام مواهب و امتیازات اقتصادی عضویت، محروم می ماند. پذیرفتن چنین چیزی برای دولت اردوغان که در کانون یکی از بزرگترین بحران های اقتصادی جهان قرار گرفته، بسیار دشوار است و شانس و مجالی برای جذب سرمایه گذار خارجی ندارد.

چارلز میشل در جمع حضار شامل رهبران آلبانی، بوسنی و هرزگوین گفت: «در شرایطی که دستور کار استراتژیک نشست بعدی سران اتحادیه اروپا را آماده می کنیم، باید برای خود یک هدف روشن تعیین کنیم. من معتقدم که ما باید تا سال 2030 برای توسعه و بزرگ شدن آماده باشیم. ممکن است چنین چیزی بلندپروازانه و جاه طلبانه به نظر برسد، اما یک هدف و حرکت ضروری است. این نشان می دهد که ما برای افزودن تعداد اعضا، بسیار جدی هستیم».

حالا علاوه بر ترکیه کشورهای غرب بالکان شامل آلبانی، بوسنی، کوزوو، مونته نگرو، مقدونیه شمالی و صربستان در مراحل مختلف روند پیوستن به اتحادیه اروپا هستند و در این صف بلند، زنبیل گذاشته اند. مولداوی و اوکراین سال گذشته میلادی رسماً نامزد عضویت شدند و گرجستان هم منتظر تصمیم اتحادیه است. شواهد نشان دهنده این است که تأثیر ژئوپلیتیکی جنگ روسیه در اوکراین، اتحادیه اروپا را ناچار کرده است تا دوباره به فکر احیای سیاست گسترش قلمرو باشد. از میان نامزدهای جدید، مسیر اوکراین برای عضویت از همه مهم تر، اما از نظر سیاسی نیز پرمخاطره ‌ترین راه است.

ماکرون چه می گوید؟

سخنان رئیس شورای اروپا در حالی مورد توجه رسانه های جهان قرار گرفت که فرانسه نیز مواضعی اتخاذ کرده که از بسیاری جهات، جالب توجه است و احتمالاً پیام مستور و مهمی برای ترکیه دارد.

امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه روز دوشنبه در دیدار سالانه خود با سفرای این کشور، به این اشاره کرده که لازم است اتحادیه اروپا برای تکمیل روند گسترش قدم بردارد. اما لازم نیست در همه حوزه ها، سرعت یکسان داشته باشد.

او از اصطلاحی استفاده کرده که نزدیک ترین معادل فارسی آن شتاب های متفاوت یا «چند سرعتی» است. معنی سیاسی این سخت ماکرون، این است که به عنوان مثال، اتحادیه اروپا باید راه را برای عضویت سریع اوکراین و گرجستان هموار کند، اما لازم نیست همین سرعت برای تکمیل عضویت ترکیه نیز لحاظ شود.

او گفته است: «اتحادیه اروپا باید زمینه ادغام کشورهایی که شرایط مطلوب‌ تری دارند را فراهم کند اما درباره روند الحاق سایرین، می توان با سرعت پایین تری حرکت کرد».

رئیس جمهوری فرانسه افزود:«ما در شرایطی هستیم که نظم بین‌الملل ما به چالش کشیده شده است. ناامنی و جنگ به خاک اروپا بازگشته و همزمان، شاهد احساسات ضد فرانسوی هستیم. تصمیم درباره موضوعات اساسی و رایزنی میان 27 عضو اتحادیه دشوار است و با رسیدن اعضای اتحادیه اروپا به 32 یا 35 کشور، تصمیم گیری‌ دشوارتر خواهد شد. افزود خطر اینجاست که فکر کنیم می شود بدون اصلاحات، اتحادیه اروپا را گسترش داد».

کدام اصلاحات برای ترکیه دشوار است؟

شارل میشل رئیس شورای اتحادیه اروپا درباره آمادگی اتحادیه جهت پذیرش اعضای جدید طی هفت سال آینده، به این شروط اشاره کرده است:

1.نهایی کردن اصلاحات مورد نیاز برای تضمین استقلال دستگاه قضایی و احترام نهادن به اصل تفکیک قوا در عمل.

2. تلاش‌های لازم در زمینه مبارزه با جرایم سازمان‌ یافته و فساد مالی.

3.همسویی سیاست‌ خارجی کشورهای نامزد با کشورهای عضو اتحادیه اروپا.

4.فیصله دادن به مناقشات دوجانبه قبل از پیوستن به اتحادیه اروپا.

با نگاهی اجمالی به شروطی که در بالا ذکر شده، می توانیم این واقعیت ساده را دریابیم که ترکیه تقریباً در همه این موارد مشکل جدی دارد. قوه قضائیه ترکیه، سالهاست به حیاط خلوت نهاد ریاست جمهوری و حزب حاکم تبدیل شده و وزارت دادگستری ترکیه، حاضر نیست شرط بدیهی پایبندی به احکام دادگاه حقوق بشر اروپا را اجرا کند.

از این گذشته، در بسیاری از کلانشهرهای ترکیه و به ویژه در استانبول و آنتالیا، مافیاهای قدرتمند قاچاق انسان، اسلحه و مواد مخدر به شکل سازمان یافته فعال هستند و پلیس ترکیه حریف آنها نمی شود. ترکیه همچنین در حوزه سیاست خارجی با اتحادیه اروپا همسو نیست و روابط نزدیکی با چین و روسیه دارد. از این گذشته، مناقشات عظیمی بین ترکیه، یونان و قبرس در جریان است.

به گفته شارل میشل،‌ بسته گسترش اتحادیه که قرار است ماه اکتبر در کمیسیون اروپا مورد بررسی قرار گیرد، جزئیات بیشتری از مراحل تدریجی یکپارچگی را ارائه خواهد داد. با توجه به آن چه در این بسته پیش بینی شده، اعضای آینده اتحادیه قادر خواهند بود قبل از عضویت رسمی، مزایای مشارکت کامل در برخی نهادها و همراهی با سیاست‌ های اتحادیه اروپا را احساس کنند. احتمالاً تمام ابعاد این بسته در دستور کار نشست 27 سران کشورهای اتحادیه اروپا در اوایل اکتبر در گرانادای اسپانیا خواهد بود.

نکته مهم اینجاست که برای عضوگیری جدید، علاوه بر مشکلات سیاسی، حقوقی و امنیتی، معضل اقتصادی نیز وجود دارد و هفت کشور از هشت کشور نامزد، دارای تولید ناخالص داخلی کمتر از فقیرترین کشور اتحادیه اروپا یعنی بلغارستان، هستند.

در پایان باید گفت، شواهد نشان می دهد که روند تکمیل عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، طولانی و فرساینده شده و رسیدن به ایستگاه نهایی، دشوار به نظر می رسد.