رویای «کشور بزرگ - ملت بزرگ» در ترکیه چقدر خریدار دارد؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در چند روز گذشته، انتشار یک تحقیق میدانی درباره نگرش جوانان ترکیه به «امید» و «زندگی»، توجه محافل علمی، سیاسی و رسانه ای را به سوی خود جلب کرد.

در شرایطی که دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، به دنبال آن است که اردوغان را به عنوان یک رهبر قدرتمند تاریخی و بی نظیر معرفی کند و اعزام یک فضانورد ترک به فضا را به عنوان یک نقطه عطف بی سابقه برجسته کند، پروفسور سلجوق شیرین از چهره های دانشگاهی ترکیه و از پژوهشگران مشهور حوزه علوم اجتماعی، نشان داد که برخلاف ادعای دولت، ترکیه حال و روز خوبی ندارد و اتفاقاً در چند سال گذشته، جوانان این کشور نومیدتر شده اند.

پروفسر شیرین در روزنامه اکسیژن، آمار و ارقام مفصلی منتشر و اعلام کرد: صرفاً با تبلیغات حماسی و استفاده از صفات و عبارات اغراق آمیز، نمی توانیم کشورمان را به سوی توسعه سوق دهیم. دانشگاهیان ترکیه در تحقیقات میدانی دریافته اند که طرح ادعاهای بزرگ در مورد نقش منطقه ای و بین المللی ترکیه و توصیف اغراق آمیز درباره نقش و جایگاه این کشور در موازنات جهانی، نسبتی با واقعیت ندارد.

سخنان پروفسور شیرین، بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه پیدا کرد و مصطفی کاراعلی اوغلو از تحلیلگران مشهور این کشور، با الهام از اظهارات او، یادداشتی با این عنوان نوشت: «آخرین اخبار درباره داستان ما حول کشور بزرگ – دولت بزرگ».

بخش های مهمی از یادداشت کاراعلی اوغلو و دیدگاه او درباره ترکیه بزرگ را با هم مرور می کنیم:

ترکیه و رویای کشور بزرگ - ملت بزرگ

ما عاشق گفتن داستان های هیجان انگیز و چالش برانگیز درباره کشور خودمان هستیم. اغلب آنها، یک سری داستان های حماسی و سرشار از اغراق و غلو هستند. یا واقعیتی را که امروز در آن زندگی می کنیم تحریف می کنند، یا اهدافی را که واقعاً نمی توانیم محقق کنیم، در این داستان ها به شکلی مبالغه آمیز، قابل دسترس تصور می شوند و ادعا می کنیم که ترکیه، تبدیل به کشور قدرتمندی شده و در حال رسیدن به قله است.

بخشی از اصلی ترین داستان های حماسی درباره امروز و فردای ترکیه، سِت یا مجموعه ای از رویاها هستند که با مارک و نشان «کشور بزرگ، دولت بزرگ، ملت بزرگ»، تولید و عرضه می شوند!

برای آن که نشان دهیم در یک سطح بسیار عالی هستیم، تاکتیک ساده ای به کار می بریم: اول، معیارهای عالی بودن را بر اساس اندازه و قواره خودمان مشخص می کنیم، سپس نشان می دهیم که نه تنها رسیدن به هدف بسیار آسان است، بلکه همین حالا هم تنها مویی مانده تا عالی عالی شویم!

حال آن که رویاهای مرتبط با شکوه و عظمت، نه بر اساس یک ذهنیت دولتی و حزبی، بلکه باید با مستندات تاریخی و واقعی اثبات شود و شرایط زیست مردم ما نشان دهد که حقیقتاً به یک سطح عالی رسیده ایم. اما متاسفانه، دستگاه تبلبغاتی حزب حاکم، روی این سناریوها به شکل انتخاباتی و تبلیغاتی و نه بر اساس واقعیت عینی کار می کند و شواهد میدانی هم نشان می دهد که این حزب، می تواند با این شعارها و فروختن این رویاها، رای جمع کند و گروهی از مردم را به سوی خود جذب کند.

بسیاری از چیزهایی که از تریبون تبلیغاتی دولت در مورد قدرت کشور گفته می شود، در عالم واقعیت هرگز قابل اثبات نیست! دولت، بدون آن که رشد واقعی ایجاد کند و بدون آن که تغییر مثبتی در زندگی مردم ما به وجود بیاورد، مداوماً می گوید ما یک دولت بزرگ هستیم و روز به روز داریم بزرگتر می شویم و قرن پیش رو از آنِ ما و ملت ماست!

وقتی هم می پرسیم: اگر دولت بزرگی داریم پس چرا اوضاع معیشتی مردم ما تا این اندازه اسفبار است، خونسردانه، دلیل آن را به دخالت کشورهای خارجی دشمن ترکیه ربط می دهند! اما حقیقتاً چنین ادعایی بسیار بی معنی است.

اول این که قدرت های خارجی چرا باید علیه دولت ما کاری کنند؟ دوم این که اگر هم بخواهند کاری کنند و توطئه ای طراحی کنند، شما به عنوان یک دولت بزرگ و ما به عنوان یک ملت بزرگ، نباید تدبیر و ابزاری داشته باشیم که تمام اقدامات موذیانه آنها را بی اثر کند؟ اگر چنین توان و امکانی نداریم، پس چرا باید تصور کنیم بزرگ هستیم!؟

ما مداوماً می گوییم کشور بزرگی داریم، دولت بزرگی داریم. ولی ظاهراً کل نقشه ما برای معرفی شدن به عنوان یک کشور قدرتمند جهانی این است: ما به طرف تولید نمی رویم، حال و حوصله مطالعه و تحقیقات هم نداریم، قرار نیست چیزی اختراع و ابداع کنیم، علاقه ای هم به نظم و انضباط نداریم، از ریخت و قیافه قانون و حقوق هم خوشمان نمی آید و قدرت های خارجی هم ملزم و موظف هستند همه دروازه ها را برای ما باز بگذارند!

این کل نقشه راه ما برای معرفی ترکیه به عنوان یک دولت و کشور بزرگ است! می گویید نه؟ نگاهی بیندازید به نتایج تحقیقات پروفسور سلجوق شیرین و همکاران او. همین دو روز پیش بود که نتایج تازه ترین تحقیق میدانی خود را در روزنامه اکسیژن منتشر کردند و واقعیت هایی را به ما نشان دادند که با ادعای ترکیه بزرگ و دولت بزرگ، فرسنگ ها فاصله دارد.

کشور ترکیه , 

الف) آمار جوانانی که گفته اند «از زندگیم راضی هستم» از 70.8 درصد در سال 2017 به 45.6 درصد در سال 2023 کاهش یافته است.

ب) کسانی که می گویند «من امیدوار هستم» از 66.6 درصد به 43.7 درصد کاهش یافته است.

ج) از جوانان پرسیده شد که آیا از تحصیلات خود راضی هستند؟ در سال 2017، کسانی که گفته اند «راضی هستند» 73.8 درصد بوده و در سال 2023 به 50.4 درصد کاهش یافته است.

د) نرخ کسانی که گفته اند می خواهند در کشور دیگری تحصیل کنند، در سال 2019 میلادی در حد 22.7 درصد بود، این میزان در سال 2023 به 28.3 درصد افزایش یافت.

ه) میزان افرادی که خود را «فقیر» تعریف کرده اند، در سال 2017، 66 درصد بوده است و در سال 2023 این میزان به 79 درصد رسید.

و) آنهایی که گفته اند از آینده ناامید هستند، قبلاً در سطح باورنکردنی 33 درصد بودند و در سال 2023 به 56 درصد افزایش یافتند.

این اعداد، هم خلاصه ای از داستان «بزرگ» ما هستند و هم شاهدی بر این که وضعیت نشانه خوبی نیست.

بیایید ببینید داستان «کشور بزرگ، دولت بزرگ» که مدام برای جوانان تعریف می کنید، چقدر قانع کننده است. بر اساس این تحقیق از کل جوانانی که به این سوالات پاسخ داده اند، 24.5 درصد چپ، 25.9 درصد راست، 37.9 درصد نه راست هستند و نه چپ و بقیه خود را از نظر ایدئولوژیک تحت گروه خاصی تعریف نمی کنند.

به عبارت دیگر، داستان های بزرگی که ما سال ها تکرار کرده ایم،  نتوانسته است نه جناح راست و نه چپ و نه حتی فوتبالدوست ها را قانع کند! چون داستان واقعی نیست. داستانی که از واقعیت های دنیا دور هستند، نمی توانند تغییری ایجاد کنند.