کجای قرآن آمده «حجاب»؟!

به گزارش نامه نیوز، این سوالی ست که گاه گداری بعضی ها برای توجیه بی حجابی خود ابراز می کنند.که اصلا چرا حجاب؟ و کجای قران گفته حجاب کنید؟ در جواب سوال این بعضی ها ،‌باید ایتدا یک چیز را متذکر شد: اینکه شما نباید منتظر باشید همه مسائل و جزییات در قرآن بیاید.در واقع قرآن کلیات و اصول عمومی را بیان می کند .بنابراین، انتظار این که مصادیق و جزئیات در قرآن بیاید، همانند این است که انتظار داشته باشم همه جزئیات در قانون اساسی کشور ذکر شود. اما از آن جایی که حجاب یک اصل عمومی ست این موضوع در قرآن ذکر شده که این خودش اهمیت موضوع را می رساند. حالا جواب اینکه دقیقا کجای قران! آمده را می دهیم: آیات مربوط بدین موضوع در دو سوره‏ از قرآن آمده است : یکی سوره " نور " و دیگر سوره " احزاب " . در سوره نور آیه ‏ای که مربوط به این مطلب است آیه‏ ۳۱ می‏باشد . چند آیه قبل از آن آیه متعرض وظیفه اذن گرفتن برای ورود درمنازل است و در حکم مقدمه این آیه می‏باشد: « یا ایها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتی تستانسوا وتسلموا علی اهلها… (۲۷) و لا یضربن بارجلهن لیعلم مایخفین من زینتهن و توبوا الی الله جمیعا ایها المؤمنون لعلکم تفلحون(۳۱) … ای کسانی که ایمان آوردید ! به خانه دیگران داخل نشوید مگر آنکه قبلا آنان را آگاه سازید . و بر اهل خانه سلام کنید . این برای شما بهتر است . باشد که پند گیرید . اگر کسی را در خانه نیافتید داخل نشوید تا به شما اجازه داده شود . اگر گفته شد باز گردید ، بازگردید که پاکیزه‏تر است برای شما . خدا بدانچه‏ انجام می‏دهید داناست . باکی نیست که در خانه‏ هائی که محل سکنا نیست و نفعی در آنجا دارید (بدون اجازه ) داخل شوید . خدا آنچه را آشکار می‏کنید و آنچه را نهان‏ می‏دارید آگاه است . به مردان مؤمن بگو دیدگان فرو خوابانند و دامنها حفظ کنند . این برای‏ شما پاکیزه‏تر است . خدا بدانچه می‏کنید آگاه است . به زنان مؤمنه بگو دیدگان خویش فرو خوابانند و دامنهای خویش حفظ کنند و زیور خویش آشکار نکنند مگر آنچه پیدا است ، سرپوشهای خویش بر گریبانها بزنند ، زیور خویش آشکار نکنند مگر برای شوهران ، یا پدران ، یا پدر شوهران ، یا پسران ، یا پسر شوهران ، یا برادران ، یا برادر زادگان ، یا خواهرزادگان‏ ، یا زنان ، یا مملوکانشان ، یا مردان طفیلی که حاجت به زن ندارند ، یا کودکانی که از راز زنان آگاه نیستند ( یا بر کامجوئی از زنان توانا نیستند ) و پای به زمین نکوبند که زیورهای مخفیشان دانسته شود . ای گروه‏ مؤمنان همگی به سوی خداوند توبه برید ، باشد که رستگار شوید . اینکه این بحث(حجاب) رابا مساله "استیذان" و اجازه گرفتن مطرح کرده می توان اینگونه نتیجه گرفت که: مبنای حجاب در اسلام "استیذان" است.یعنی نگه داشتن حریم افراد!.به رسمیت شناختن هویت فردی در اجتماع و در ارتباط با هم ، حریم نامیده می شود. و اینکه زن پوشش دارد ، به این معنی ست که اجازه ورود به حریم خود را به هر کسی نمی دهد. و در آخر این آیات به زنان و مردان مومن دستور می دهد که چشمان و عوارت خود را بپوشانند و تاکید کرده برای زنان که زینت های خود را آشکار نکنند و روسری هایشان را روی گردن هایشان بیندازند و پاهای خود را طوری نکوبند که صدای زینت های آشکار شود. آیات ۵۹ ، ۶۰ ، ۶۱ سوره نور نیز مربوط به همین مباحث است : « یا ایها الذین آمنوا لیستأذنکم الذین ملکت ایمانکم و الذین لم‏ یبلغوا الحلم منکم ثلاث مرات… ای کسانی که ایمان آورده‏اید ! بایست مملوکهای شما و کودکان نا بالغ‏ شما در سه وقت اجازه دخول بگیرند : پیش از نماز صبح ، و هنگام نیمروز که جامه‏ های خویش می‏نهید ، و بعد از نماز عشاء ( که آماده خواب می‏شوید ) . این سه وقت ، خلوت شما است . در غیراین سه وقت بر شما و بر آنان باکی نیست ( که بی اجازه وارد شوند ) . آنها و شما زیاد بر یکدیگر می‏گذرید . خداوند آیات را چنین بیان می‏کند . خداوند دانا و حکیم است . و چون کودکان شما به حد بلوغ رسیدند باید مانند دیگران اجازه ورود بگیرند . خداوند آیات خویش را چنین بیان می‏کند . خداوند دانا و حکیم‏ است . زنان بازنشسته که امید ازدواج ندارند باکی نیست در حالی که خود را به‏ زیوری نیاراسته‏اند و قصد خودنمائی ندارند جامه خویش به زمین نهند ، و اگر از این نیز خودداری کنند برایشان بهتر است . خداوند شنوا و دانا است . آیات اصلی مربوط به وظیفه پوشش همان آیات سوره نور بود که بیان شد .آیاتی چند هم در سوره احزاب است که می‏توان آنها را در حاشیه این مطلب‏ ذکر کرد . قسمتی از این آیات مربوط است به زنان رسول خدا و قسمت دیگر دستورهائی است که درباره حفظ حریم عفاف وارد شده است. اما قسمت اول:( آیه ۳۲و ۳۳سوره احزاب ) : « یا نساء النبی لستن کاحد من النساء ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع‏ الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفا ( ۳۲ ) و قرن فی بیوتکن و لا تبرجن‏ تبرج الجاهلیة الاولی ». . . (۳۳) ای زنان پیغمبر شما همچون سایر زنان نیستید - اگر پرهیزکار باشید - مواظب باشید که در سخن نرمش زنانه و شهوت‏آلود به کار نبرید که‏ موجب طمع بیمار دلان گردد . به خوبی و شایستگی سخن بگوئید . در خانه ‏های‏ خویشتن قرار گیرید و مانند دوران جاهلیت نخستین ، به خودنمائی و خودآرائی از خانه بیرون نشوید . در این دو آیه ،‌خداوند ، مخاطب خود را زنان پیغمبر قرار داده که طبق نظر مفسرین ،‌مخاطب این آیه خاص است ولی مراد ،‌عام است و شامل همه زنان مسلمان می شود. همچنین آیه ۵۳ سوره احزاب چنین است : « یا ایها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوت النبی الا ان یؤذن لکم الی طعام‏ غیر ناظرین اناه و لکن اذا دعیتم فادخلوا فاذا طعمتم فانتشروا و لا مستأنسین لحدیث ان ذلکم کان یؤذی النبی فیستحیی منکم و الله لا یستحیی من‏ الحق و اذا سألتموهن متاعا فاسئلوهن من وراء حجاب ذلکم اظهر لقلوبکم و قلوبهن و ما کان لکم ان تؤذوا رسول الله و لا ان تنکحوا ازواجه من بعده‏ ابدا ان ذلکم کان عند الله عظیما ». در این آیه ، کلمه " حجاب " ذکر شده است .‏در کلمات قدماء هر جا سخن از آیه حجاب است مقصود همین آیه است .دستور حجاب که در این آیه است غیر از دستور " پوشش " است که مورد بحث ما می‏باشد . دستوری که در این آیه ذکر شده است راجع به سنن‏ خانوادگی و رفتاری است که انسان باید در خانه دیگران داشته باشد . طبق‏ این دستور ، مرد نباید وارد جایگاه زنان شود ، بلکه اگر چیزی می‏خواهد و مورد احتیاج اوست باید از پشت دیوار صدا بزند . این مسأله ربطی به بحث‏" پوشش " که در اصطلاح فقه نیز تحت عنوان " ستر " نه " حجاب "نامیده می‏شود ، ندارد . جمله : " « ذلکم اطهر لقلوبکم و قلوبهن »" مانند جمله : " « و ان‏ یستعففن خیر لهن »" که در آیه ۶۱ از سوره نور آمده است ، دلالت می‏کند که هر اندازه مرد و زن جانب ستر و پوشش و ترک برخوردهائی که مستلزم‏ نظر است رعایت نمایند به تقوا و پاکی نزدیکتر است . همانطور که گفتیم‏ رخصتهای تسهیلی و ارفاقی که به حکم ضرورت داده شده است ، نباید رجحان‏ اخلاقی ستر و پوشش و ترک نظر را از یاد ببرد . آیه ۵۹ - ۶۰ سوره احزاب چنین است : " « یا ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهن‏ من جلابیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلا یؤذین و کان الله غفورا رحیما ( ۵۹ ) لئن لم ینته المنافقون و الذین فی قلوبهم مرض و المرجفون فی المدینة لنغرینک بهم ثم لا یجاورونک فیها الا قلیلا (۶۰) »] . ای پیغمبر به همسران و دخترانت و به زنان مؤمنین بگو که‏ جلبابهای ( روسریها ) خویش را به خود نزدیک سازند . این کار برای اینکه‏ شناخته شوند و مورد اذیت قرار نگیرند نزدیکتر است و خدا آمرزنده و مهربان است .اگر منافقان و بیمار دلان و کسانی که در شهر نگرانی به وجود می‏آورند ، از کارهای خود دست بر ندارند ما ترا علیه ایشان خواهیم برانگیخت . در آنوقت فقط مدت کمی در مجاورت تو خواهند زیست. مطلبی که از این آیه استفاده می‏شود و یک حقیقت جاودانی است اینست‏ که زن مسلمان باید آنچنان در میان مردم رفت و آمد کند که علائم عفاف و وقار و سنگینی و پاکی از آن هویدا باشد و با این صفت شناخته شود ، و در اینوقت است که بیمار دلان که دنبال شکار می‏گردند از آنها مأیوس می‏گردند و فکر بهره ‏کشی از آنها در مخیله‏ شان خطور نمی‏کند . می‏بینیم که جوانان‏ ولگرد همیشه متعرض زنان جلف و سبک و لخت و عریان می‏گردند . وقتی که به آنها اعتراض می‏شود که چرا مزاحم می‏شوی ؟ می‏گویند اگر دلش این چیزها را نخواهد با این وضع بیرون نمی‏آید . این بود کلیات آیاتی که درباره حجاب و عفاف بود.البته خوب تر است این آیات به همراه تفاسیرشان خوانده شود. "بله! مهربانی های خدا را بدانیم ، نگذاریم با جهالت تبدیل به سختگیری شوند"این سوالی ست که گاه گداری بعضی ها برای توجیه بی حجابی خود ابراز می کنند.که اصلا چرا حجاب؟ و کجای قران گفته حجاب کنید؟ در جواب سوال این بعضی ها ،‌باید ایتدا یک چیز را متذکر شد: اینکه شما نباید منتظر باشید همه مسائل و جزییات در قرآن بیاید.در واقع قرآن کلیات و اصول عمومی را بیان می کند .بنابراین، انتظار این که مصادیق و جزئیات در قرآن بیاید، همانند این است که انتظار داشته باشم همه جزئیات در قانون اساسی کشور ذکر شود. اما از آن جایی که حجاب یک اصل عمومی ست این موضوع در قرآن ذکر شده که این خودش اهمیت موضوع را می رساند. حالا جواب اینکه دقیقا کجای قران! آمده را می دهیم: آیات مربوط بدین موضوع در دو سوره‏ از قرآن آمده است : یکی سوره " نور " و دیگر سوره " احزاب " . در سوره نور آیه ‏ای که مربوط به این مطلب است آیه‏ ۳۱ می‏باشد . چند آیه قبل از آن آیه متعرض وظیفه اذن گرفتن برای ورود درمنازل است و در حکم مقدمه این آیه می‏باشد: « یا ایها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتی تستانسوا وتسلموا علی اهلها… (۲۷) و لا یضربن بارجلهن لیعلم مایخفین من زینتهن و توبوا الی الله جمیعا ایها المؤمنون لعلکم تفلحون(۳۱) … ای کسانی که ایمان آوردید ! به خانه دیگران داخل نشوید مگر آنکه قبلا آنان را آگاه سازید . و بر اهل خانه سلام کنید . این برای شما بهتر است . باشد که پند گیرید . اگر کسی را در خانه نیافتید داخل نشوید تا به شما اجازه داده شود . اگر گفته شد باز گردید ، بازگردید که پاکیزه‏تر است برای شما . خدا بدانچه‏ انجام می‏دهید داناست . باکی نیست که در خانه‏ هائی که محل سکنا نیست و نفعی در آنجا دارید (بدون اجازه ) داخل شوید . خدا آنچه را آشکار می‏کنید و آنچه را نهان‏ می‏دارید آگاه است . به مردان مؤمن بگو دیدگان فرو خوابانند و دامنها حفظ کنند . این برای‏ شما پاکیزه‏تر است . خدا بدانچه می‏کنید آگاه است . به زنان مؤمنه بگو دیدگان خویش فرو خوابانند و دامنهای خویش حفظ کنند و زیور خویش آشکار نکنند مگر آنچه پیدا است ، سرپوشهای خویش بر گریبانها بزنند ، زیور خویش آشکار نکنند مگر برای شوهران ، یا پدران ، یا پدر شوهران ، یا پسران ، یا پسر شوهران ، یا برادران ، یا برادر زادگان ، یا خواهرزادگان‏ ، یا زنان ، یا مملوکانشان ، یا مردان طفیلی که حاجت به زن ندارند ، یا کودکانی که از راز زنان آگاه نیستند ( یا بر کامجوئی از زنان توانا نیستند ) و پای به زمین نکوبند که زیورهای مخفیشان دانسته شود . ای گروه‏ مؤمنان همگی به سوی خداوند توبه برید ، باشد که رستگار شوید . اینکه این بحث(حجاب) رابا مساله "استیذان" و اجازه گرفتن مطرح کرده می توان اینگونه نتیجه گرفت که: مبنای حجاب در اسلام "استیذان" است.یعنی نگه داشتن حریم افراد!.به رسمیت شناختن هویت فردی در اجتماع و در ارتباط با هم ، حریم نامیده می شود. و اینکه زن پوشش دارد ، به این معنی ست که اجازه ورود به حریم خود را به هر کسی نمی دهد. و در آخر این آیات به زنان و مردان مومن دستور می دهد که چشمان و عوارت خود را بپوشانند و تاکید کرده برای زنان که زینت های خود را آشکار نکنند و روسری هایشان را روی گردن هایشان بیندازند و پاهای خود را طوری نکوبند که صدای زینت های آشکار شود. آیات ۵۹ ، ۶۰ ، ۶۱ سوره نور نیز مربوط به همین مباحث است : « یا ایها الذین آمنوا لیستأذنکم الذین ملکت ایمانکم و الذین لم‏ یبلغوا الحلم منکم ثلاث مرات… ای کسانی که ایمان آورده‏اید ! بایست مملوکهای شما و کودکان نا بالغ‏ شما در سه وقت اجازه دخول بگیرند : پیش از نماز صبح ، و هنگام نیمروز که جامه‏ های خویش می‏نهید ، و بعد از نماز عشاء ( که آماده خواب می‏شوید ) . این سه وقت ، خلوت شما است . در غیراین سه وقت بر شما و بر آنان باکی نیست ( که بی اجازه وارد شوند ) . آنها و شما زیاد بر یکدیگر می‏گذرید . خداوند آیات را چنین بیان می‏کند . خداوند دانا و حکیم است . و چون کودکان شما به حد بلوغ رسیدند باید مانند دیگران اجازه ورود بگیرند . خداوند آیات خویش را چنین بیان می‏کند . خداوند دانا و حکیم‏ است . زنان بازنشسته که امید ازدواج ندارند باکی نیست در حالی که خود را به‏ زیوری نیاراسته‏اند و قصد خودنمائی ندارند جامه خویش به زمین نهند ، و اگر از این نیز خودداری کنند برایشان بهتر است . خداوند شنوا و دانا است . آیات اصلی مربوط به وظیفه پوشش همان آیات سوره نور بود که بیان شد .آیاتی چند هم در سوره احزاب است که می‏توان آنها را در حاشیه این مطلب‏ ذکر کرد . قسمتی از این آیات مربوط است به زنان رسول خدا و قسمت دیگر دستورهائی است که درباره حفظ حریم عفاف وارد شده است. اما قسمت اول:( آیه ۳۲و ۳۳سوره احزاب ) : « یا نساء النبی لستن کاحد من النساء ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع‏ الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفا ( ۳۲ ) و قرن فی بیوتکن و لا تبرجن‏ تبرج الجاهلیة الاولی ». . . (۳۳) ای زنان پیغمبر شما همچون سایر زنان نیستید - اگر پرهیزکار باشید - مواظب باشید که در سخن نرمش زنانه و شهوت‏آلود به کار نبرید که‏ موجب طمع بیمار دلان گردد . به خوبی و شایستگی سخن بگوئید . در خانه ‏های‏ خویشتن قرار گیرید و مانند دوران جاهلیت نخستین ، به خودنمائی و خودآرائی از خانه بیرون نشوید . در این دو آیه ،‌خداوند ، مخاطب خود را زنان پیغمبر قرار داده که طبق نظر مفسرین ،‌مخاطب این آیه خاص است ولی مراد ،‌عام است و شامل همه زنان مسلمان می شود. همچنین آیه ۵۳ سوره احزاب چنین است : « یا ایها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوت النبی الا ان یؤذن لکم الی طعام‏ غیر ناظرین اناه و لکن اذا دعیتم فادخلوا فاذا طعمتم فانتشروا و لا مستأنسین لحدیث ان ذلکم کان یؤذی النبی فیستحیی منکم و الله لا یستحیی من‏ الحق و اذا سألتموهن متاعا فاسئلوهن من وراء حجاب ذلکم اظهر لقلوبکم و قلوبهن و ما کان لکم ان تؤذوا رسول الله و لا ان تنکحوا ازواجه من بعده‏ ابدا ان ذلکم کان عند الله عظیما ». در این آیه ، کلمه " حجاب " ذکر شده است .‏در کلمات قدماء هر جا سخن از آیه حجاب است مقصود همین آیه است .دستور حجاب که در این آیه است غیر از دستور " پوشش " است که مورد بحث ما می‏باشد . دستوری که در این آیه ذکر شده است راجع به سنن‏ خانوادگی و رفتاری است که انسان باید در خانه دیگران داشته باشد . طبق‏ این دستور ، مرد نباید وارد جایگاه زنان شود ، بلکه اگر چیزی می‏خواهد و مورد احتیاج اوست باید از پشت دیوار صدا بزند . این مسأله ربطی به بحث‏" پوشش " که در اصطلاح فقه نیز تحت عنوان " ستر " نه " حجاب "نامیده می‏شود ، ندارد . جمله : " « ذلکم اطهر لقلوبکم و قلوبهن »" مانند جمله : " « و ان‏ یستعففن خیر لهن »" که در آیه ۶۱ از سوره نور آمده است ، دلالت می‏کند که هر اندازه مرد و زن جانب ستر و پوشش و ترک برخوردهائی که مستلزم‏ نظر است رعایت نمایند به تقوا و پاکی نزدیکتر است . همانطور که گفتیم‏ رخصتهای تسهیلی و ارفاقی که به حکم ضرورت داده شده است ، نباید رجحان‏ اخلاقی ستر و پوشش و ترک نظر را از یاد ببرد . آیه ۵۹ - ۶۰ سوره احزاب چنین است : " « یا ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهن‏ من جلابیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلا یؤذین و کان الله غفورا رحیما ( ۵۹ ) لئن لم ینته المنافقون و الذین فی قلوبهم مرض و المرجفون فی المدینة لنغرینک بهم ثم لا یجاورونک فیها الا قلیلا (۶۰) »] . ای پیغمبر به همسران و دخترانت و به زنان مؤمنین بگو که‏ جلبابهای ( روسریها ) خویش را به خود نزدیک سازند . این کار برای اینکه‏ شناخته شوند و مورد اذیت قرار نگیرند نزدیکتر است و خدا آمرزنده و مهربان است .اگر منافقان و بیمار دلان و کسانی که در شهر نگرانی به وجود می‏آورند ، از کارهای خود دست بر ندارند ما ترا علیه ایشان خواهیم برانگیخت . در آنوقت فقط مدت کمی در مجاورت تو خواهند زیست. مطلبی که از این آیه استفاده می‏شود و یک حقیقت جاودانی است اینست‏ که زن مسلمان باید آنچنان در میان مردم رفت و آمد کند که علائم عفاف و وقار و سنگینی و پاکی از آن هویدا باشد و با این صفت شناخته شود ، و در اینوقت است که بیمار دلان که دنبال شکار می‏گردند از آنها مأیوس می‏گردند و فکر بهره ‏کشی از آنها در مخیله‏ شان خطور نمی‏کند . می‏بینیم که جوانان‏ ولگرد همیشه متعرض زنان جلف و سبک و لخت و عریان می‏گردند . وقتی که به آنها اعتراض می‏شود که چرا مزاحم می‏شوی ؟ می‏گویند اگر دلش این چیزها را نخواهد با این وضع بیرون نمی‏آید . این بود کلیات آیاتی که درباره حجاب و عفاف بود.البته خوب تر است این آیات به همراه تفاسیرشان خوانده شود. "بله! مهربانی های خدا را بدانیم ، نگذاریم با جهالت تبدیل به سختگیری شوند"

منبع: باشگاه خبرنگاران