ثبت تصویر یک سیاهچاله قاتل

به گزارش نامه‌نیوز، به نقل از ساینس دیلی، حدود 3.9 میلیارد سال قبل در قلب یک کهکشان دور، کشش جزرومدی شدید یک سیاهچاله غول‌پیکر باعث از هم پاشیدن ستاره‌ای شد که از نزدیکی آن عبور می‌کرد. ماهواره سوئیفت ناسا در مارس 2011 توانست پرتوهای ایکس ناشی از این رویداد را شناسایی کند و دانشمندان سراسر جهان به بررسی آن بپردازند.

محققان طی چند روز نتیجه‌گیری کردند که این انفجار موسوم به سوئیفت J1644+57 نشانگر اختلال جزرومدی یک ستاره و همچنین انفجار ناگهانی یک سیاهچاله سابقاً خاموش است. اکنون ستاره شناسان با استفاده از رصدهای آرشیوی سوئیفت، رصدخانه نیوتن- XMM سازمان فضایی اروپا و ماهواره سوزاکوی ژاپن، بازتاب‌های جرقه‌های پرتوی ایکس را در این رویداد شناسایی کردند. آن‌ها برای نخستین بار از این پژواک‌های نوری برای نقشه‌برداری جریان گاز در نزدیکی یک سیاهچاله تازه از خواب برخواسته استفاده کردند. به گفته محققان، اگرچه هنوز درک درستی در مورد علت این جرقه‌های ایکس در اطراف سیاهچاله وجود ندارد، اما زمانی که یک جرقه رخ می‌دهد، می‌توان پژواک آن را دقایقی بعد و زمانی که نور بخش‌هایی از جریان گاز را روش کرد، تشخیص داد. این روش موسوم به نقشه‌برداری پژواک پرتوی ایکس پیش از این برای بررسی دیسک‌های ثابت اطراف سیاهچاله‌ها استفاده شده بود، اما این نخستین بار است که از آن برای کاوش یک دیسک تازه شکل‌گرفته در اثر یک اختلال جزرومدی استفاده می‌شود. ضایعات ستاره‌ای که به سمت سیاهچاله فرو می‌ریزند، در ساختار چرخانی موسوم به دیسک برافزایشی جمع می‌شوند. در اینجا گاز، فشرده شده، به دمای بیش از میلیون‌ها درجه می‌رسد و در نهایت در افق رویداد سیاهچاله ریخته می‌شود. دیسک برافزایشی سوئیفت J1644+57 بسیار غلیظ‌تر، متلاطم‌تر و بی‌نظم‌تر از دیسک‌های ثابت بود که دارای زمان کافی برای آرام و منظم شدن بوده‌اند. سوئیفت J1644+57 یکی از تنها سه اختلال جزرومدی است که پرتوهای ایکس پرانرژی تولید می‌کند و تا به امروز تنها رویدادی باقی مانده که در زمان اوج تابش‌ها شناسایی شده است. گستره این دیسک حدود یک میلیون برابر خورشید برآورد شده اما هنوز گردش آن سنجیده نشده است. محققان امیدوارند با تحولات آینده و درک و مدلسازی جریان‌های برافزایشی بتوانند این سنجش‌ها را نیز انجام دهند. این تحقیق در مجله نیچر منتشر شده است.

منبع: ایسنا