نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه نیوز» با حسن بهشتی‌پور
مذاکره در دولت رئیسی ادامه دارد اما بی‌نتیجه
حسن بهشتی‌پور گفت: هم با این نگاه مذاکره الی یوم القیامه ادامه خواهد داشت مگر آنکه یک تحول بزرگ رخ دهد.
گروه سیاست نامه نیوز، کمتر از یک ماه تا آغاز دولت رئیسی مانده و رئیس جمهور منتخب مشغول بررسی و انتخاب همکارانش در کابینه است. مهم‌ترین و قابل توجه‌ترین وزارت خانه او نیز کما فی سابق وزارت خارجه است. دلیلش روشن است و چیزی نیست غیر از پرونده پیچیده هسته‌ای که این روز با مذاکرات احیای برجام در وین در صدر اخبار و مرکز توجه‌ها است. حل نشدن ماندن این پرونده موجب تداوم تحریم و به تبع آن فشار اقتصادی و معیشتی گسترده‌ای بر مردم شده و آستانه تحمل جامعه را پایین آورده است. از این رو انتظار می‌رود که دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به این مهم داشته و با همه توان برای رفع مشکل بکوشد. اینطور که از مواضع و اظهارات رئیسی ، همچنین از گمانه‌زنی‌ها حول محور وزیر خارجه او حتی بازگشت پرونده هسته‌ای به شورای عالی امنیت ملی به نظر می‌رسد، به این سادگی و زودی‌ها گشایشی در کار نیست.
به نظر نمی‌رسد که دولت رئیسی و همکاران احتمالی او به اندازه تیم روحانی به برجام و احیای آن معتقد و مصر باشند، لذا باید دید که در این راستا چه رویکردی را پیش می‌گیرند؟ آیا موفق به گره‌گشایی از این پرونده می‌شوند یا اینکه گره روی گره زده و آن را کور تر می‌کنند؟
حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با «نامه نیوز» از حتمی بودن پیگیری مذاکرات و توجه به احیای برجام در دولت رئیسی می‌گوید. او معتقد است که « دولت رئیسی هم چاره‌ای غیر از توجه به برجام ندارد چون چه بخواهیم و چه نخواهیم این موضوع بر اقتصاد ایران، امنیت ایران و جایگاه حقوقی ایران در عرصه بین‌المللی تاثیر تعیین کننده‌ای دارد. ضمن اینکه تصمیم گیری در این موضوع در سطح شورای عالی امنیت ملی است و دولت‌ها فقط تسهیل‌گر هستند».
وی در واکنش به اینکه گزینه‌هایی مثل علی باقری‌کنی برای وزارت خارجه رئیسی مطرح شده‌اند و سوابق آنان نشان می‌دهد که اصرار و توجهی به احیای برجام نخواهد نداشت؛ گفت: «به نظر من آنها هم توجه دارند اما رویکردشان متفاوت است. ممکن است من با فردی به این خاطر که رویکردش با رویکرد من متفاوت است، مخالف باشم اما این دلیلش نمی‌شود که او را متهم کنم به اینکه متوجه روابط بین‌الملل نیست. مشکل کشور ما این است که هنوز به فهم و تحلیل مشترک از نظام بین‌الملل و جایگاه ایران در آن، امکانات، مقدورات و محذورات نداریم. درحالی که اول باید دنیا را دقیق تحلیل کنیم، بعد جایگاه خود را تعریف کنیم. اکنون اما هر کسی در این زمینه تعاریف متفاوتی دارد. آقای باقری کنی یک جور می‌بیند و آقای روحانی و همکارانش یک جور دیگر . این به معنی تفاوت رویکردها است نه اینکه آنها توجهی به برجام و مذاکرات ندارند».
این کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به اینکه با رویکرد آنها که به نظر می‌رسد نقش کلیدی در دولت رئیسی که نقش تسهیل‌گر در امر احیای برجام را دارد، داشته باشند؛ سرانجام مذاکرات چه خواهد شد؟ گفت: «با رویکرد آنها ما عملا مذاکره خواهیم کرد اما مشخص نیست تا کی و بعید است که با این رویکرد به نتیجه برسیم».
وی توضیح داد: « در مذاکرات برجام به نتیجه رسیدیم چون دو طرف از برخی خواسته‌های خود گذشتند. آنها می‌گفتند ایران باید غنی‌سازی را متوقف کند اما اوباما آمد و در آبان یا آذر 91 در این خواسته تجدید نظر کرد و پذیرفت که ایران غنی‌سازی را محدود کند. در واقع از این خواسته مهم خود که یک امر کلیدی بود و امریکا تا حالا به هیچ کشوری حتی متحدان خود چنین مجوزی نداده بود، گذشتند. در پی آن ایران هم از بخشی از خواسته‌های خود مثل اینکه بدون محدودیت غنی‌سازی کند، انواع سانترفیوژ را وارد میدان کند و ... گذشت. در نتیجه به نتیجه رسیدند و بعد از دو سال و نیم مذاکره برجام حاصل شد. اینکه فردی مثل ترامپ دمبه درآورد نیز برای این بود که خواست به آن خواسته‌های اولیه خود برگردد. مجلس ما هم در دوره جدید خود پاسخ آنان را داد و خواست که خواسته‌های خود در مذاکرات قبلی را پیگیری کند. قانون هم تصویب و دولت را ملزم به اجرای آن کرد».
بهشتی‌پور افزود: « اکنون هم با این نگاه مذاکره الی یوم القیامه ادامه خواهد داشت مگر آنکه یک تحول بزرگ رخ دهد».
وی تاکید کرد: «حصول نتیجه وقتی ممکن است که طرفین از بخشی از خواسته‌های خود بگذرند. منتها الان غربی‌ها این را گردن ایران می‌اندازند. درحالی که آنان هم باید کوتاه بیایند. آمریکا اما زرنگی کرده و بدون که خودش به تعهدات برجامی برگردد، می‌خواهد ایران را پای میز مذاکره در موضوعات موشی و منطقه‌ای و حقوق بشری بیاورد.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به اینکه راه‌حل چیست؟ گفت: «راه حل این است که طرفین هم زمان به تعهدات خود برگردند اما زیاده خواهی کرده و چانه‌زنی می‌کنند. مشکل این است که ما از ادامه این وضعیت بیشتر ضرر می‌کنیم چون تحت فشار اقتصادی هستیم. آنها به ادعای خود تحت فشار امنیتی هستند. می‌گویند که ذخایر ایران روز به روز بیشتر می‌شود و این برای آنها تهدید به حساب می‌آید. این ادعای آنها است اما فشار اقتصادی در ایران مشخص است و این وسط هم مردم ایران ضرر می‌کنند».
بهشتی‌پور به ادامه مذاکرات و توجه ویژه دولت رئیسی و همکاران احتمالی او خوشبین است اما این را نیز باور دارد که تا نگاه فعلی تغییر نکند، این مذاکرات به جایی نرسیده و توجه به آن هم دردی از مردم دوا نمی‌کند. از آنجایی که رویکرد دولت جدید و همکاران احتمالی آن در عرصه سیاست خارجی نسبتا مشخص است، مجلس یازدهم نیز با تصویب قانون اقدام راهبردی لغو تحریم و اظهاراتی موضع خود را ثابت و مشخص کرده است؛ نمی‌توان به آنجام آن تغییر رویکردهای مورد نظر بهشتی‌پور امیدوار بود. بر این اساس نتیجه همان است که در ابتدا گفتیم. گره از این کلاف نه تنها باز شدنی نیست ، بلکه روز به روز کور‌تر می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید