فضیلت زیارت عاشورا را خدا ضمانت کرده است/ فلسفه سجده آخر زیارت عاشورا چیست؟

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

در همین زمینه حجت الاسلام و المسلمین سید محمدمهدی طباطبایی، سخنران و کارشناس دینی، تأکید می‌کند که امروز بعد از 14 قرن، زیارت عاشورا به‌عنوان مسیری برای عرض ارادت و ارتقای معنوی در اختیار ما قرار دارد تا فراتر از مکان و زمان بتوانیم امام شهید خود را در مزار مطهرش زیارت کنیم.

امام حسین(ع) تربیت‌شده پیامبر(ص) برای بقای دین اسلام بود

هدف اصلی از زیارت ائمه اطهار علیهم السلام چیست و چه‌چیز در این زیارت‌ها نصیب انسان می‌شود؟

برای شروع باید توجه داشت که در جریان کربلا، جبهه باطل با نقشه بزرگی آمده بود تا به همه پیامبران و دینهای الهی تیر خلاص را بزند اما پیامبر اسلام(ص) چنین روزی را پیش‌بینی می‌کرد و برای همین امام حسین(ع) را تربیت کرده بود که در برابر آنان بایستد و به این ترتیب بزرگ‌ترین مصیبت و داغ عالم هم ایجاد شد. با این شیوه تمام تلاش جبهه باطل و حیله‌های او برای همیشه نقش بر آب شد. در عین حال بر اساس حدیث قدسی به ما آموزش داد تا از طریق زیارت عاشورا نسبت به آن حضرت ابراز ارادت و به فضیلت‌های ضمانت شده از سوی خداوند متعال دست پیدا کنیم.

البته اصل و اساس زیارت، بر محبت و ارادت قرار گرفته است. محبت هم در نتیجه شناخت صحیح به دست می‌آید. درواقع هرکسی که ائمه اطهار علیهم السلام را بشناسد و مقام و درجه والای آن بزرگان را بداند، به‌طور طبیعی نسبت به ایشان محبتی در دل خود احساس می‌کند. در نتیجه همین محبت به زیارت آنها می‌رود و از این طریق ضمن عرض ارادت، از آن بزرگان طلب کمک و درخواست حمایت برای رشد معنوی و فکری خود می‌کند. در نهایت هم به آرامشی می‌رسد که بر اثر همان احساسات درونی و همچنین امدادهای اهل بیت علیهم السلام ایجاد می‌شود.

میان تمامی انبیاء، اولیاء و ائمه اطهار علیهم السلام تأکید ویژه‌ای در مورد زیارت امام حسین(ع) شده است، به‌طوری که نقل شده هر فرد متمکنی باید حداقل سالی یک بار و هر شخص فقیری حداقل هر سه سال یک بار به زیارت آن حضرت برود، دلیل این تأکیدات چیست؟ و چرا زیارت امام حسین(ع) آرامش و لطف ویژه‌ای در قلب ایجاد می‌کند؟

دلیل این ماجرا همان قیام بزرگ امام حسین(ع) است که آثار بسیاری برای انسان‌ها در طول تاریخ دارد. آن حضرت همه داشته‌های خود را فدا کرد تا کلمه توحید باقی بماند و مشخص است که خداوند هم بر اساس وعده‌ای که فرموده است، او را برای دلها عزیز می‌کند به‌اندازه‌ای که امروز بعد از گذشت چهارده قرن شاهد هستیم که میلیون‌ها شیعه و دوستدار آن حضرت مسیرهای طولانی را با پای پیاده به‌سمت مزار مطهر آن حضرت طی می‌کنند تا عشق و ارادت خود را نسبت به آن حضرت و اهداف بزرگ او ابراز کنند. همه اینها به حادثه بزرگ عاشورا برمی‌گردد که وجدان آدم‌ها را آگاه و بیدار می‌کند. در عین حال بسیاری از شیعیان و حتی مردمی از دینهای یهودیت و مسیحیت آرزو می‌کنند که ای‌کاش در زمان قیام امام حسین(ع) بودند تا به یاری آن حضرت می‌رفتند، اما حالا که ما از وجود پربرکتش محروم هستیم باید سعی کنیم که از طریق زیارت‌نامه خواندن و حضور در کربلای معلی و زیارت مرقد شریف آن حضرت روح و جانمان را جلا بدهیم، چون امام حسین(ع) واسطه فیض خداست و به زائرهایش فیض و برکت می‌رساند.

در همین زمینه از امام رضا(ع) حدیثی نقل شده است با این مضمون: «هر امامی بر گردن دوستان و پیروانش عهد و پیمانی دارد و وفای به این عهد، با زیارت قبر آنان ممکن می‌شود. کسی که به شوق زیارت آنها و با تصدیق به فضیلت آنها به‌سوی قبور آنها برود مورد شفاعت ائمه در قیامت قرار می‌گیرد».

زیارت عاشورا را خداوند متعال از طریق وحی به پیامبر اسلام(ص) آموزش داد

در مورد خواندن زیارت عاشورا، ثواب زیادی نقل شده است. سند اصلی زیارت عاشورا چیست و کدام‌یک از ائمه اطهار علیهم السلام دستور داده‌اند که امام حسین(ع) را از طریق این دعا، زیارت کنیم؟

زیارت عاشورا که زیارت مخصوص حضرت سیدالشهدا(ع) است و خواندن آن ثواب زیادی دارد، بر اساس یک حدیث قدسی است که از امام باقر و امام صادق علیهما السلام نقل شده است. البته برای پیدا کردن سند زیارت عاشورا باید به کتاب‌های معتبر اسلامی مراجعه کنیم، مانند کتاب مصباح المتهجد نوشته شیخ طوسی که در این کتاب نوشته شده یکی از اصحاب آن بزرگان که علقمةبن محمد حضرمی نام داشت، از ایشان درخواست کرد تا دعایی به او یاد بدهند که اگر مزار مطهر امام حسین(ع) را از نزدیک زیارت کرد، آن دعا را بخواند و اگر هم نتوانست به کربلا سفر کند و از نزدیک آن حضرت را زیارت کند از راه دور و حتی از منزلش به امام حسین (ع) سلام کرده و آن دعا را بخواند. امام باقر(ع) هم در جوابش فرمود: «هروقت دو رکعت نماز بخوانی و بعد از سلام دادن، به‌سمت مزار شریف امام حسین(ع) رو کرده و با اشاره تکبیر بگویی و این زیارت را بخوانی، همان دعایی را خوانده‌ای که فرشتگان در زمان زیارت امام حسین(ع) می‌خوانند».

بعد از آن هم امام باقر(ع) زیارت عاشورا را این‌طور خواند: السلام علیک یا اباعبدالله، السلام علیک یابن‌رسول‌الله... درواقع آن حضرت زیارت را با سلام به جدّش شروع کرده و با لعن دشمنان او ادامه داد که این لعن‌ها شبیه همان لعن‌های قرآنی است که شیطان و کافران و ظالمان را شامل می‌شود.

با این توضیحات و با توجه به شأن زیارت عاشورا، چه فضیلت‌ها و پاداش‌هایی برای کسی که این زیارت را بخواند، تعیین شده است؟

در این مورد هم در احادیث تأکید شده است که هرکسی زیارت عاشورا را با خلوص نیت بخواند و شرایط آن را رعایت کند، مانند کسی است که همراه حضرت اباعبدالله الحسین(ع) جهاد کرده باشد و در رکاب آن حضرت به شهادت رسیده است.

حتی در روایت نقل شده که وقتی امام محمد باقر(ع) زیارت عاشورا را به علقمه آموزش داد، درباره پاداش و فضیلت‌های این زیارت شریف فرمود: «این زیارت را به این نحو بخوان و بدان اگر این کار را انجام بدهی، خداند متعال برای تو هزار هزار حسنه نوشته و هزار هزار گناه تو را محو می‌کند و درجه و مقام معنوی تو را 100هزار هزار بار بالاتر می‌برد و تو را از زمره افرادی قرار می‌دهد که با امام حسین(ع) همراه بوده و شهید شده‌اند. وقتی هم در درجه ایشان قرار بگیری شناخته نمی‌شوی جز در گروه شهدایی که در سپاه آن حضرت جهاد کرده و شهید شده‌اند و ثواب همه پیامبران و اولیای خدا و همه افرادی که آن حضرت را از زمان شهادت تا به حال زیارت کرده‌اند برای تو می‌نویسد».

در حدیث دیگری نوشته شده که امام جعفر صادق(ع) درباره ثواب و فضیلت زیارت عاشورا به یکی از اصحاب خود فرموده است: «زیارت عاشورا و دعای علقمه بعد از آن را بخوان و من ضامن می‌شوم که هرکس این زیارت و دعا را چه از راه دور و چه نزدیک مزار مطهر امام حسین(ع) بخواند زیارت او قبول خواهد بود و سلامش به جدّم می‌رسد و حاجت او برآورده می‌شود و به هر مرتبه‌ای که بخواهد، می‌رسد و خداوند او را ناامید نخواهد کرد.» و در ادامه تأکید فرمود: «این زیارت را همراه با این ضمانت من از پدرم گرفتم و پدرم از پدرش امام علی‌بن الحسین(ع) و او از پدرش امام حسین(ع) و آن حضرت از برادرش امام حسن مجتبی(ع) و آن حضرت از پدرش حضرت امیرالمؤمنین(ع) و ایشان از رسول اکرم(ص) و ایشان از حضرت جبرائیل(ع) و او از سمت خداوند متعال این زیارت را همراه با ضمانت آن دریافت کرد».

سجده شکر در انتهای زیارت عاشورا

حکمت سجده آخر در زیارت عاشورا چیست؟ و چرا در انتهای این زیارت با خواندن ذکر «اللّهم لک الحمد حمد الشاکرین...» سجده می‌کنیم؟

همان‌طور که اشاره شد زیارت عاشورا درواقع حدیث قدسی است، یعنی خداوند متعال از طریق جبرائیل آن را به پیامبر اسلام(ص) آموزش داده است، حتی در بعضی از روایت‌ها نقل شده که امام حسین(ع) در روز عاشورا زیارت عاشورا را خواند. یک بار به‌طور کامل و یک بار هم به‌صورت جدا جدا فرازهایی از آن را در روز عاشورا تلاوت می‌فرمود، یعنی در هر ماجرا و اتفاقی که در روز عاشورا روی می‌داد، آن حضرت بخشی از زیارت عاشورا را تلاوت می‌کرد، اما بخش انتهایی را که سجده دارد در موقعیت خاصی تلاوت فرمود و آن زمان شهادت بود و فراز آخر را خواند: «اللّهم لک الحمد حمد الشاکرین» به همین دلیل این فراز را در حال سجده می‌خوانیم. باید دقت شود که امام حسین(ع) در چنین حالت و شرایطی خدای متعال را شکر می‌کند و این درس بزرگی برای ماست که در برابر سختی‌ها و گرفتاری‌هایی که قابلیت مقایسه با مصیبت بزرگ آن حضرت را ندارد، صبور و شاکر باشیم.