برجام به بایگانی تاریخ می رود؟/ سرنوشت برجام در دوره رئیسی - بایدن

برجام بعد از مدتی تنفس آزاد، دوباره زیر دستگاه اکسیژن رفته است. نشست هسته ای وین که تا چندی پیش همه را امیدوار کرده بود، به بن بست خورده و ادامه آن به بعد از مراسم تحلیف و ورود سید ابراهیم رئیسی به پاستور منوط شده است.

آیا برجام در دوره جدید به بایگانی تاریخ می رود؟

حالا شواهد نشان می دهد که امید زیادی به احیای برجام در دوره جدید نیست. تهدیدات اخیر وزیر امور خارجه آلمان یکی از شواهدی است که نشان می دهد اوضاع تغییر کرده است. هایکو ماس در مصاحبه با نشریه آلمانی اشپیگل، مدعی شد ایران ادامه مذاکرات احیای توافق هسته‌ ای با گروه 5+1 را «به تأخیر انداخته است» و گزینه بازگشت به این توافق برای همیشه در دسترس نخواهد بود. وزیر امور خارجه آلمان گفت: در کمال ناخرسندی شاهدم که ایران از یک سو از سرگیری گفت‌وگوهای هسته ‌ای وین را به تأخیر می ‌اندازد و از طرف دیگر به ‌طور همزمان، بیشتر و بیشتر از مولفه‌ های اصلی این توافق فاصله می ‌گیرد.

در همین رابطه، بلومبرگ هم در گزارشی به موضوع سرانجام برجام در آینده نزدیک پرداخت. نویسنده بلومبرگ مدعی است که شاید در شرایط کنونی، جو بایدن تصمیم بگیرد مذاکرات مربوط به احیای برجام را رها کند. بلومبرگ تاکید دارد که مقطع فعلی بهترین زمان برای این کار است.

تغییر دولت ایران و ورود سید ابراهیم رئیسی به پاستور به جای حسن روحانی اعتدال گرا که تمایل به غرب داشت، می تواند یکی از بهانه های بایدن برای خروج کامل میز مذاکره باشد. بلومبرگ مدعی است به جز این، مساله اعتراضات اخیر در جنوب کشور، اظهارات مقامات مختلف ایران در مخالفت با برجام و به خصوص درخواست ایران در مورد دادن تعهد کتبی توسط آمریکا در مورد عدم تکرار نقض برجام، همگی از جمله مواردی هستند که می توانند بهانه را به بایدن بدهند تا به طور کامل زیر میز برجام بزند.

بلومبرگ همچنین مدعی است که دولت بایدن اخیرا به ایران پیشنهاد داده است که تحریم های ثانویه ضد ایران را در ازای تمدید برخی محدودیت های هسته ای بردارد اما ایران این پیشنهاد را نپذیرفته است. وزارت امور خارجه بایدن اخیرا چند بار اعلام کرده که این پیشنهاد همیشگی نیست و ایران اگر آن را نپذیرد به زودی از روی میز برداشته خواهد شد.

این ها همه علائمی هستند که نشان می دهند دولت دموکرات جو بایدن علاقه ای ندارد که مساله برجام را زیاد طول بدهد. حداقل این چیزی است که از گزارش بلومبرگ قابل استنتاج است. با این حال، شواهد دیگر چیز دیگری را نشان می دهند.

دوره تعلیق آغاز خواهد شد؟

طبق برخی گزارش های دیگر، اتفاقا این آمریکا است که دوست دارد برجام را کش بدهد نه ایران. دلیل این امر این است که اقتصاد ایران در شرایط سختی به سر می برد و بیشتر احتیاج دارد که تکلیفش مشخص شود؛ اما آمریکا نیاز جدی و فوری به توافق هسته ای ندارد؛ هرچند ترجیحش این بود که این مساله در زمان حسن روحانی حل می شد نه دوره ابراهیم رئیسی

به جز این، برخی منابع دیگر معتقدند ابراهیم رئیسی به هیچ وجه علاقه ای ندارد از برجام خارج شود. مدتی پیش هالی داگرس (Holly Dagres) تحلیلگر سیاسی و نویسنده فعال اندیشکده Atlantic Council از این گفت که سیاست خارجی توسط مقامات بالاتر و به خصوص رهبر انقلاب تعیین می ‌شود و دولت مجری این سیاست‌ ها است. بنابراین، بعید است یک دولت بتواند تغییری در خط و مشی کلی دیپلماتیک نظام ایجاد کند. از این رو، بعید است رئیسی بتواند برجام را از اعتبار بیندازد 

از طرف دیگر، برخی منابع دیگر از این گفته اند که وجود برجام برای آمریکا بهتر از نبودنش است . با اینکه همانطور که بیان شد، بیشتر منابع خارجی از این گفته اند که بایدن ترجیح می دهد برجام در دوره روحانی احیای شود تا رئیسی اما باز بعید است آمریکا در نابودی برجام پیش قدم شود.

از این رو می توان نتیجه گرفت که احتمالا تا مدتی این حالت تعلیق بر برجام حکمفرما شود و حداقل نابودی کامل آن تا یک سال آینده به تعویق بیفتد.

منبع: خبر فوری