خانواده ها بخوانند: جزئیات جدید از واکسن پاستوکووک کودکان

«آمیتیس رمضانی»، مدیر گروه تحقیقات بالینی انستیتو پاستور ایران در گفت و گو با خبرنگار ایلنا درباره واکسن کودکان پاستوکووک گفت: در حال حاضر برنامه‌ای برای سنین زیر ۶ سال نداریم. در کوبا برروی دو تا ۱۸ساله‌ها کارآزمایی بالینی را انجام داده اند، نتایج این بود که خوب است و عوارض نداشته است و می‌شود سنین ۲ تا ۱۸ ساله را واکسیناسیون کرد، اما به این خاطر که قضیه بازگشایی مدارس حل شود، فعلا واکسن را برای گروه سنی ۶ تا ۱۸ سال درنظر گرفته‌ایم.

او افزود: بیشتر کشورها هم به همین صورت عمل می‌کنند و یکدفعه در تمام گروه‌های سنی را واکسینه نمی‌کنند. برای مثال برخی کشورها ۱۵ تا ۱۸ ساله‌ها را واکسینه می‌کنند و به همین صورت به شکل تدریجی به سنین پایین می‌رسند و چندان سریع به همه گروه‌های سنی واکسن نمی‌زنند. برای همین بهتر است ما هم تدریجی رفتار کنیم. 

رمضانی درپاسخ به این سوال که عوارض این واکسن برای کودکان دقیقا به چه صورت است، گفت: در مطالعاتی که در کوبا انجام داده اند، عوارض بسیار محدود و بیشتر موضعی بوده. نوع تکنولوژی این واکسن نیز بر پایه پروتئین است و نسبت به این تکنولوژی تقریبا خاطرجمعی داریم، به این علت که این نوع واکسن را قبلا هم داشته ایم. برای مثال واکسن اچ پی وی هم که بر پایه پروتئین است، سالهاست در کشورهای مختلف از جمله کشور خودمان به سنین ۹ تا ۱۱ سال تزریق می‌شود. به همین دلیل که این واکسن با تکنولوژی تقریبا مشابه در همه کشورها سال هاست که به کودکان تزریق می‌شود، بیشتر خاطرجمع هستیم. 

او درپاسخ به این سوال که عوارض این واکسن برای کودکان چیست، گفت: در کوبا که مطالعات کردند، دریافتند که عوارضش بسیار محدود و بیشتر موضعی بوده است، این باعث می‌شود که باز هم خیالمان راحت‌تر باشد. به طور کلی واکسن در کودکان نسبت به بزرگسالان چندان واکنش نشان نمی‌دهد و به طور کلی بیماری‌های ویروسی در کودکان راحت‌تر و کم عارضه‌تر بروز و بهبود پیدا می‌کنند تا بالغان. در آبله مرغان هم می‌بینیم که کودکان بسیار راحت از بزرگسالان به این بیماری مبتلا می‌شوند. اما به هرحال همه حساسیت‌ها برای کودکان وجود دارد که دلمان می‌خواهد کمترین آسیب و عامل آنتی ژنی یا پروتئینی وارد بدنشان شود. به همین دلیل هم تا به الان صبر کردیم و سعی کردیم کودکان را آخرین گروهی درنظر بگیریم که واکسیناسیون در آن‌ها انجام می‌شود. 

رمضانی افزود: برای مثال در کشور ترکیه نیز با وجود اینکه زمان زیادی است که جامعه را واکسینه کرده اند، به دلیل واکسینه نکردن کودکان، اکثر مرگ و میرها مربوط به این گروه سنی است. در آن کشور این یک فاجعه محسوب می‌شود، با وجود اینکه از اول و بسیار به موقع واکسیناسیونشان شروع شد، اما اینهمه مشکل در زمینه کودکان برای آن‌ها به وجود آمده است. این نشان می‌دهد که اگر کودکان را واکسینه کامل نکنیم، خود کرونا می‌تواند عوارض زیادی ایجاد کند، به غیر از این هم اگر کودکان واکسینه نشوند، چرخه ویروس منتفی نمی‌شود و ادامه پیدا می‌کند. 

او در ادامه گفت: با اینکه فکر می‌کردیم موارد بیماری کودکان و شدت آن کم است اما عملا در بازگشایی مدارس ترکیه دیدیم که موارد کمی نیست و حتی زیاد است. به این دلیل که جمعیت کودکان زیاد است و ویروس می‌چرخد، مواردی که کارشان به بستری و حتی به فوت کشیده است، نسبتا زیاد بوده است. بنابراین بالاخره ناچاریم در حیطه کودکان وارد شویم. اما ترجیح مان این است که این کار را تدریجی و با درنظر گرفتن این انجام دهیم که کدام واکسن بیشتر بی‌خطر است که خیالمان راحت‌تر باشد. 

او افزود: البته این موضوع به معنی این نیست که کودکان را واکسن بزنیم و دو ماه دیگر آن‌ها را با همان شرایط قبلی به مدرسه بفرستیم و همه آن نکات ایمنی مانند تهویه هوای ساختمان مدارس و داشتن فن‌های تهویه و ماسک و بسیاری از مسائل دیگر هم در کنار این موضوع مطرح است. 

رمضانی با اشاره به اینکه واکسن پاستوکووک کودکان دو دوز و با فاصله ۲۸ روز است، در پاسخ به این سوال که کارایی این واکسن در کودکان چه قدر است، گفت: میزان کارایی را به این سرعت نمی‌شود، حساب کرد و باید کارآزمایی بالینی انجام شود که این مساله مشخص شود. وقتی کارآزمایی این واکسن تکمیل شود و افراد دو دوز واکسن را دریافت کند، شما حداقل سه تا چهار ماه نیاز دارید که این افراد را پیگیری کنید که ببینید چند نفر آن‌ها بیمار می‌شوند و چند نفر مبتلا نمی‌شوند، تا به عدد نهایی کارایی واکسن برسیم. هنوز به آن زمان نرسیده؛ یعنی این کار دو ماه پیش در کوبا انجام شده است و حداقل سه ماه مانده که بخواهند به میزان کارایی برسند. اما درحال حاضر مشکل و عوارضی ایجاد نکرده است و آنتی بادی‌اش هم خوب بوده است. 

رمضانی با تصریح این مساله که هنوز مشخص نشده است گروه‌های غیرمجاز واکسن پاستوکووک چه افرادی هستند، گفت: به احتمال بسیار زیاد محدودیت خاصی برای این واکسن نداریم، اما برخی احتیاط ها دراین زمینه وجود دارد که در آینده اعلام خواهد شد. 

او درارتباط با اثربخشی واکسن پاستوکووک بر سویه‌های جدید گفت: فعلا سویه دلتا را خواهیم داشت و این سویه خوشبختانه نسبت به سویه‌هایی مانند لاندا و مو که گریز از واکسن بیشتری دارند، غالب است و نمی‌گذارد آن‌ها به این زودی در دنیا غالب شوند. در کشورما هم هنوز دلتا حاکم است و بقیه سویه‌ها به خاطر سفرهایی که وجود دارد وارد کشور می‌شوند، اما معمولا این سویه‌ها در مقابل دلتا شکست می‌خورند. 

رمضانی افزود: در کوبا با اینکه این کشور جمعیت کمی هم دارد، اما واریانت‌های مختلفی وجود دارد. موقعی که کارآزمایی پنج یا شش ماه پیش در کوبا انجام شد، چند نوع سویه نیویورکی، بتا، دلتا، لامبدا و مو در آن کشور وجود داشت، به این دلیل که در کشورهای آمریکای جنوبی این سویه‌ها بیشتر هستند. در آن زمان که مطالعه کردند، با سه دوز واکسیناسیون ۹۲ درصد برروی واریانت‌های مختلف موثر بود. ما مانند کوبا به این اندازه واریانت‌های مختلف نداریم و بیشتر سویه دلتا غالب است. حدس ما براساس این شواهد این است که پاستوکووک در مقابل سویه‌های جدید می‌تواند نتایج خوبی داشته باشد و در حداقلی‌ترین حالت بالای ۶۵ درصد اثرگذاری خواهد داشت. 

او در پاسخ به این سوال که آیا این واکسن برای زنان باردار نیز قابل استفاده است، گفت: ممکن است درآینده این مساله مطرح شود، اما هنوز این موضوع تصویب نشده است. به طور کلی از نظر نوع تکنولوژی این واکسن بی‌خطر است و از کمترین مقدار ژنوم ویروس در این واکسن استفاده شده است. از همه واکسن‌های دنیا مقدار ژنوم ویروس کمتری دارد و جای نگرانی وجود ندارد. با توجه به تکنولوژی این واکسن و کم بودن آنتی ژن، ممکن است درآینده برای زنان باردار نیز این واکسن درنظر گرفته شود اما هنوز تصویب نشده است. 

رمضانی درپاسخ به این سوال که با توجه به برخی حواشی به وجود آمده، نحوه همکاری میان موسسه پاستور و سوبرانا دقیقا به چه صورت بود، گفت: حواشی وجود نداشت. برخی افراد ناآگاه و برخی مغرض هستند. مشکلی است که همیشه وجود دارد و بیشتر حرفهای مطرح شده یا مغرضانه و یا از روی ناآگاهی و جهالت بود. در هرجای دنیا، هر واکسنی که تولید می‌شود، لازم است که فقط در یک کشور مطالعه انجام نشود. به این دلیل که ژنتیک و قومیت در کارایی واکسن تاثیر دارد.

او افزود: به این جهت ما هم تقریبا همزمان با کوبا و با مقدار کمی تاخیر کار را شروع کردیم. آن‌ها برروی ۴۴ هزار نفر مطالعه را شروع کردند و ما برروی ۲۴ هزار نفر. این واکسن از کوبا وارد می‌شد و در ایران به افراد تزریق می‌شد. پس از اینکه این واکسن تزریق شد و مرگ و میر و مشکلات حاد و عوارض جدی نداشتیم و میزان آنتی بادی هم خوب بود، تصمیم گرفته شد که انتقال تکنولوژی هم انجام شود و در کشور خودمان ساخته شود. الان هم در کشور خودمان این واکسن ساخته می‌شود. 

رمضانی در ادامه گفت: قطعا در آغاز تمام تکنولوژی منتقل نمی‌شود. کشوری که پایه‌ی قوی برای تولید واکسن ندارد، یک شبه و چهارماهه نمی‌تواند تمام تکنولوژی را منتقل کند. اما به اندازه‌ای انتقال تکنولوژی صورت گرفته که بتوانیم خودمان در اینجا کارمان را انجام بدهیم. ممکن است ماده اولیه به اینجا آورده شود، اما بقیه کارها را خودمان انجام دادیم.