بازی سرزنش غرب و ایران در وین/ آخر بازی برجام چه می شود؟

ماجرای نشست وین و تبعاتش هنوز یکی از بحث های مهم رسانه های مختلف دنیا است. بیشتر رسانه هایی که به این موضوع می پردازند، رسانه های غربی هستند اما بد نیست از منظر یک رسانه شرقی نیز به این موضوع نگاهی بیندازیم.

خبرگزاری شینهوا چین در گزارشی به سفر تیم دیپلماتیک ایران به وین و نشست مربوط به برجام و فعالیت هسته ای ایران پرداخت. نویسنده این رسانه چینی درباره نشست وین نوشت: "دیپلمات ‌های {غربی} شرکت کننده در مذاکرات هسته ‌ای از جدیدترین پیشنهادهای ایران ابراز ناامیدی و نگرانی کردند. به گفته تحلیلگران {غربی}، این پیشنهاد به تعلیق نشست و افزایش عدم اطمینان در مذاکرات آتی منجر شده و می شود."

بر اساس گزارش شینهوا به نظر می رسد که دو برداشت مختلف از روند گفتگوها وجود دارد. از طرفی، علی باقری کنی گفته که پاسخ طرف‌های دیگر به پیشنهادات ایران، مبنایی برای مذاکرات بیشتر خواهد بود و رسانه ‌های ایران هم به نقل از منابع آگاه و مطلع از مذاکرات وین گزارش دادند که پیشنهادات ایران « کاملا با برجام و اصول مندرج در آن منطبق است»؛ اما مقامات ارشد سه کشور اروپایی در بیانیه‌ روز جمعه خود گفتند که ایران با درخواست های جدیدش از پیشرفت ‌های دیپلماتیک به دست آمده { در این سال ها} یعنی برجام، عقب‌نشینی کرده است.

بازی تقصیر و سرزنش آغاز شد

شینهوا سپس به اظهار نظر یک دیپلمات اروپایی ارجاع می دهد که گفته: «معلوم نیست که چگونه می توان این شکاف های جدید (new gaps) را در یک چارچوب زمانی مشخص و در یک ساختار واقع بینانه پر کرد». طبق تحلیل شینهوا، این «شکاف‌های جدید» میان کشورهای اروپایی و ایران، در امتداد برداشت های متفاوتشان در طول شش دور قبلی مذاکرات است. در حقیقت، شکاف اینجا است که سه طرف اروپایی از ایران می ‌خواهند که با آغاز مجدد مذاکرات از جایی که در ژوئن متوقف شده‌ موافقت کند، در حالی که مذاکره ‌کنندگان ایران تاکید دارند که تصمیمات گرفته شده در شش دور مذاکرات قبلی تنها مقدمه و پیش نویس بوده و بنابراین از نظر قانونی برای ایران الزام‌ آور نیست.

شینهوا معتقد است در وضعیت فعلی هر دو طرف، در حال ورود به بازی تقصیر و سرزنش (blame game) هستند؛ به این معنا که یکدیگر را به کندشدن روند مذاکرات، عدم پیشرفت آن و عدم حرکت به سمت جلو و قرارگرفتن در نوعی حالت ایستایی محض متهم می کنند.

نویسنده تاکید دارد که از طرفی، ایران غرب را به نداشتن برنامه و کند کردن روند مذاکرات با کنار گذاشتن پیشنهادات ایران متهم می کند و از طرف دیگر، غرب و به خصوص آمریکا و وزیر امور خارجه اش یعنی آنتونی بلینکن ایران را به نداشتن عزم لازم برای بازگشت به برجام متهم می نماید.

فشارهای خارجی و مذاکراتی که تحت تاثیر قرار گرفته است

بر اساس تحلیل شینهوا مسائل غیر متنی نیز بر افزایش پیچیدگی مذاکرات هسته ای و نشست وین افزوده است. از طرفی، آمریکایی ها سخت به دنبال افزایش فشار بر ایران هستند و بر اساس گزارش رسانه‌ های آمریکایی، گروهی متشکل از 25 نفر از اعضای جمهوری‌خواه کنگره اخیراً نامه ‌ای به جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا داده و از او خواسته اند که از هرگونه لغو تحریم‌های ضد ایرانی جلوگیری کند. از طرف دیگر، در ایران هم مخالفت هایی با برجام و توافق هسته ای وجود دارد. از آنجایی که توافق 2015 نتوانست رونق اقتصادی مورد انتظار ایران را فراهم کند و ایالات متحده در سال 2018 به طور یکجانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌ها را مجدداً علیه ایران اعمال کرد، برخی از اصولگرایان مذاکرات هسته‌ای را مورد تردید قرار داده و مانع تراشی هایی هم کرده اند تا دولت نتواند به توافق برسد.

به جز این، فشار اسرائیل نیز شرایط را بدتر کرده است. طبق اعلام رسانه های اسرائیلی، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به شدت در تلاش است که آمریکا را راضی به یک اجماع جهانی علیه ایران (با ادعای افزایش غنی سازی اورانیوم ایران) کند؛ تلاشی که البته تا کنون به جایی نرسیده و با پاسخ دیپلمات های ایرانی مواجه شده است.

برنامه ایران؛ باید دست بالا را داشت

فن هونگدا (Fan Hongda)، استاد انستیتوی مطالعات خاورمیانه دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای، درباره چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای گفت: ایران معتقد است که لغو تحریم‌ها که کلید توسعه اقتصادی و ثبات اجتماعی کشور است، بدون هدایت و اداره مذاکرات (handling the negotiations) محقق نخواهد شد. از این رو سعی دارد در مذاکرات وین تا جای ممکن دست بالا را داشته باشد و بتواند بر طرف های غربی اعمال قدرت کند.

با این حال، هونگدا در مصاحبه خود با شینهوا این نکته را نیز خاطرنشان کرد که با این وجود، نتیجه نهایی فقط به ایران بستگی ندارد، بلکه به آمریکا نیز وابسته است چرا که خروج یکجانبه این کشور از توافق هسته ای منجر به مشکلات کنونی شد.

منبع: خبر فوری