شوک معکوس به بازار ؛ ریزش قیمت ارز ادامه دارد؟

قیمت هر دالرآمریکا از نیمه آبان ماه و اندکی قبل از آغاز دور جدید مذاکرات وین وارد یک روند صعودی شــد و از آن زمان تا اواخر آذر ماه نزدیک به ۱۰ درصد رشد کرد، اما با آغاز زمستان روند صعودی قیمت دالر متوقف شد و ظرف چند روز گذشته حتی شیب نزولی قیمت دالر بیشتر شده اســت به طوری که هفته قبل قیمت دالر ابتدا به کانال ۲۹ هزار تومان سقوط کرد و ظرف ۲ روز گذشته قیمت هر دالر آمریکا دست کم با ۵.۱ درصد افت به کانال ۲۸ هزار تومان عقب نشینی کرد. دیروز حتی اگرچه قیمت هر دالر در بازار نقدی تهران به ۲۸ هزارو ۹۵۰ تومان رســید، اما در مبادالت فردایی هرات قیمت دالر به نرخ ۲۸ هــزارو ۹۰۰ تومان مبادله می‌شــد.

قیمت درهم نیز که به نوعی به بازار دالر سیگنال صعود و نزول می‌دهد بعــد از مدت‌ها به کمتر از ۸ هزار تومان رســید و در پایان مبادالت دیروز به ۷ هزارو ۹۲۰ تومان رســید. آن طور که روند مبادالت فردایی و قیمت خرید ارز خانگی توسط صرافی‌ها در دادوستد‌های دیروز نشان می‌دهد؛ روند نزولی قیمت دالر احتمــاال ظرف روز‌های آینده ادامه خواهد یافت. شــواهد میدانی نشان می‌دهد روند مبادالت ارز در دادوستد‌های فردایی نزولی است و صرافی‌ها ارز‌های خانگی را دیروز به قیمت ۲۸ هزارو ۷۰۰ خریــداری می‌کردند، این رویداد نشان می‌دهد معامله گران بازار ارز رشد قیمت دالر را در روز‌های آینده چندان محتمل نمی‌دانند.

اما علت این اتفاق چیست؟ عوامل سیاسی به زعم تحلیلگــران یکی از دالیل نوســان‌های قیمت دالر ظرف چند ســال گذشته و به ویژه از ســال ۱۳۹۷ تاکنون اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران اســت که جریان ورود ارز را به کشور محدود کرده، بر همین اساس هر نوع گشایشی در مذاکرات هسته‌ای که بتواند به کاهش تحریم‌ها و افزایش جریان ورود ارز به کشــور منجر شود، می‌تواند بر رونــد قیمت دالر به طور مســتقیم تأثیر بگذارد. بر همین اســاس به نظر می‌رســد بخشی از دالیل نزول قیمت دالر ظرف روز‌های گذشته به افزایش خوش بینی‌ها نسبت به آینده مذاکرات هســته‌ای بازمی گردد. هشتمین دور گفتگو‌های وین از دوشــنبه آغاز شده و ایران با حفظ مواضع اصولی خــود در عرصه دفاعی و تکنولوژی هسته‌ای به چانه زنی با بازیگران اصلی جامعه جهانی مشغول اســت با این حال در این دور از مذاکرات برخــالف دور قبل امید به انجام یک توافق بیشتر از گذشــته است.

اگرچه هنوز اخبار روشنی از نتایج مذاکرات هسته‌ای در دست نیســت، اما ابراز امیدواری نمایندگان روسیه و چین در مذاکرات وین، گفت وگوی وزیران امور خارجه ایران و عمان، ابراز امیدواری واشنگتن و اعضای تروئیکای اروپایی به نتایج قابل دسترس، از هموار شدن مسیر دستیابی به توافق حکایت دارد. همچنین براساس اظهارات مقام‌های ایرانی و آنچه میخائیل اولیانوف نماینــده ویژه دولت روسیه گفته اســت، تهران با قبول توصیه‌های مسکو و پکن راه را برای رســیدن به یک توافق هموار کرده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد بخشی از دالیل نزول قیمت دالر ظرف چند روز گذشــته ناشی از امیدواری‌هایی است که در زمینه حصول یک توافق در وین ایجاد شده است.

عوامل اقتصادی در کنار عوامل سیاسی برخی عوامل اقتصادی نیز ظرف چند هفته گذشته بر بازار ارز اثر گذاشته و به افت قیمت دالر منجر شده است. آمار‌ها نشان می‌دهد ظرف هفته‌های گذشته فاصله قیمت ارز نیمایی با ارز بازار آزاد کاهش یافته و همین عامل صادرکننده‌های غیرنفتی را برای عرضه بیشتر حواله‌های ارزی در سامانه نیما ترغیب کرده است. از طرف دیگر آنطور که دولــت در الیحه بودجه ســال بعد اعالم کرده در تالش اســت نظام ارز تک نرخی را در سال آینده اجرا کند این موضوع نیز از دیگر عوامل اقتصادی اســت که سیگنال مثبتی به بازار ارز صادر کــرده و زمینه‌های افت قیمت دالر را فراهم کرده است. همچنیــن برخی منابــع خبری از آزاد ســازی منابع ارزی بلوکه شــده ایران در سایر کشور‌ها خبر می‌دهند که درصــورت تحقق آن می‌تواند میزان عرضه ارز درکشور را افزایش دهد و از نظر اقتصادی منجر به افت قیمت دالر شود. دیروز در همین رابطه خبرگزاری یونهاپ خبر داد: چوی جونگ کان، معاون وزیر خارجه کره جنوبی برای دیدار با نمایندگان کشور‌های عضو برجام و آمریکا عازم وین شده است.

سئول پیش‌تر گفته بود متعهد شده با توجه به اهمیت اتحاد با آمریکا و روابط با ایران، به تالش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام ادامه دهد. بدهــی کره جنوبی به به ً ایران در ازای خریــد میعانات گازی، مجموعا ارزش ۷ میلیارد دالر اســت که از سال ۲۰۱۸ و به بهانه تحریم‌های آمریکا پرداخت نشده است. در چنین شرایطی خبر سفر معاون وزیر خارجه کره جنوبی به وین احتمال آزادسازی دست کم ۷ میلیارد دالر از منابع ارزی ایران را افزایش داده است. از سوی دیگر برخی خبر‌ها نیز حاکی از آن است که گشایش‌های تازه‌ای برای تسهیل روابط تجاری با عراق و نقل و انتقال ارز با این کشــور به وجود آمده است که می‌تواند در ماه‌های آینده به زمینه‌های اقتصادی بــرای نزول قیمت دالر تبدیل شود.