کولایی: روسیه دنبال روابط همه‌ جانبه با ایران است

الهه کولایی با بیان اینکه نظریه‌ای به نام «نگاه به شرق» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد، گفت: شعار انقلاب اسلامی «نه شرقی، نه غربی» بوده است که حکم ژئوپلیتیک ایران است که باید به قدرت‌های شرقی یا غربی وابسته نباشد، بلکه با موازنه گرایی هشیارانه، باید از تعارض منافع قدرت‌های جهانی، بهره‌برداری کند.این ظرفیت را تاریخ و جغرافیا به ایران داده است، که تاکنون به درستی و به خوبی از آن بهره‌برداری نشده است. 

وی گفت: سیاست شرق گرایی در ایران، نتیجه فشارهای گوناگون آمریکا و اروپا بر ایران است که هرچه بیشتر شده، این گرایش را پرقدرت‌تر ساخته است.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه روابط با روسیه برای ایران بسیار مهم است و زمینه‌های گوناگونی برای همکاری دو کشور وجود دارد که باید به خوبی از آن استفاده شود،‌گفت: سفر رییس جمهوری به مسکو بسیار مهم است، ولی باید همزمان برای بهبود روابط با غرب تلاش شود تا رابطه با روسیه برای ما منافع بیشتری داشته باشد.

کولایی با اشاره به رویکرد سیاست خارجی روسیه اظهار کرد: روسیه، خیلی زود، دو سه سال پس از فروپاشی اتحاد شوروی، با آمدن یوگنی پریماکف به خاورمیانه بازگشت. او به عنوان وزیر امور خارجه و بعد نخست وزیر روسیه، در دوره ریاست جمهوری بوریس یلتسین، اهمیت گسترش روابط با کشورهای غرب آسیا را گوشزد کرد. 

وی اضافه کرد: منافع روسیه در آن دوره بیشتر رویکرد اقتصادی داشت، ولی از دوره ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین، جنبه‌های سیاسی آن برجسته‌تر شد. در این زمینه، منافع روسیه در جمهوری‌های مسلمان‌نشین شرق و غرب دریای خزر و نیز جمعیت‌های مسلمان در خود روسیه، ضرورت بازسازی روابط با این کشورها را مشخص‌تر ساخت.

این کارشناس ارشد مسائل روسیه ادامه داد: در سال‌های بعد، همکاری‌های امنیتی و نظامی هم در کنار ملاحظات اقتصادی برجسته شد. در تحلیل روابط روسیه با کشورهای این منطقه، رابطه آن با ایران و اسرائیل بسیار اهمیت پیدا می‌کند.

کولایی با اشاره به همکاری های روسیه و ایران در ساخت نیروگاه بوشهر خاطرنشان کرد: روسیه در برنامه هسته‌ای ایران، با شرکت در به پایان بردن پروژه نیروگاه بوشهر، سهم مهمی داشته  و این همکاری منافع چشمگیر اقتصادی- سیاسی و فنی برای روسیه به همراه داشته است. 

وی افزود: برای روسیه، ادامه برنامه غیرنظامی هسته ای ایران با نظارت سازمان بین المللی انرژی هسته ای و رژیم های بین المللی کنترل تسلیحات بسیار مهم است. روسیه در پی گسترش روابط همه جانبه سودمند با ایران است و مایل نیست ایران مشمول تحریم‌های شورای امنیت قرار گیرد که روابط دو کشور را مختل سازد. 

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه روسیه از نفوذ خود در مذاکرات هسته‌ای، برای نمایش قدرت در عرصه مسائل جهانی و حتی پیگیری مسائل خود با آمریکا بهره می‌برد، خاطرنشان کرد: مذاکرات وین برای روسیه به عرصه نمایش قدرت آن در حل و فصل مسائل جهانی و منطقه ای تبدیل شده است و روسیه می‌کوشد از این فرصت برای افزایش منافع خود استفاده کند که قاعده حاکم بر نظام بین الملل است.

کولایی گفت: قرارداد بیست ساله ایران و روسیه که در دوره اصلاحات امضا شد و به طور خودکار تمدید شده، بر اساس اراده سیاسی دو کشور می تواند ظرفیت مناسبی برای توسعه روابط ایران و روسیه فراهم کند؛ مشروط بر آنکه در همان حال، گسترش روابط با غرب، رفع چالش‌ها با جامعه جهانی و تن دادن به قواعد حاکم بر روابط نظام بین الملل نیز دنبال شود.

وی افزود: در این زمینه، ایران از ظرفیت‌های مهمی برخوردار است که در صورت توجه به الزام‌های سیاست خارجی متوازن و متعادل قابل دسترسی خواهد بود. در غیر این صورت، روسیه بهره برداری اصلی را از این روابط خواهد داشت.