برجام؛ در دسترس‌تر از همیشه است
حمیدرضا اکبرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر در شرایط کنونی، توافق به سرانجام رسد، نه تنها در به تعادل رساندنِ شرایط ملتهب کنونی، کمک شایانی می‌کند، بلکه اعتماد و امید به آینده را در میان جامعه تقویت خواهد کرد. علاوه بر این دست دولت را نیز در دسترسی به ارز‌های بلوکه شده برای تامین مایحتاج باز خواهد کرد.
از زمان خروج دونالد ترامپ از برجام تا کنون، شتاب بی‌امان تضعیف وضعیت اقتصادی جامعه ایرانی ادامه‌دار بوده است. گاه چهارنعل تاخته و گاه‌گداری این روند سقوط، اندکی آرام گرفته است. این وضعیت در دولت جدید ایران تداوم یافت و حتی ذهنیت دستیابی فوری به توافق و سپس از دست رفتن آن، این وضعیت را بغرنج‌تر کرده است. در این میان و با این اوضاع آشفته، طرح هدفمندی یارانه‌ها که بی‌شک کاری بس عظیم و بزرگ است، شروع شد. در اینکه این روند، خواه‌ناخواه باید طی شود تا از هدر رفت سرمایه ملی جلوگیری شود، شکی نیست. اما این طی طریق، اوضاع و احوالی متفاوت و بستری آرام‌تر می‌طلبد. علی ایحال با وجود شرایط کنونی حاکم بر کشور، به نظر می‌رسد که سیاستگذاران باید با تکیه بر ابزارهایی، تبعات منفی این اقدام بزرگ را تا حد ممکن کاهش دهند. اقدامی که به مثابه عمل جراحی بزرگی است که در صورت موفقیت می‌تواند به یارانه‌های پنهانی که مبلغی تقریباً بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار است سر و سامان دهد. اما از آن سو نیز می‌تواند سرآغاز اعتراضات و التهاباتی در جامعه شود که غیرقابل مهار باشد.
بر همین اساس، کارگزارن حکومت به دو ابزار درونی و بیرونی مجهز هستند که می‌توانند در مهار این بحران پیش‌رو و بازگشت آرامش نسبی به جامعه، از آن دو استفاده برند. قدم اول واریز یارانه بروز شده و واریز پیشاپیش آن است. این اقدام انجام شد و علی‌رغم انتقادات به میزان آن و البته جو روانی ناشی از سوءاستفاده برخی در گرانفروشی که نیازمند نظارت قوی است، می‌تواند تا حدودی از بار سنگین افزایش قیمت‌ها بر دوش مردم مستاصل در این گرانی‌ها بکاهد. اما قطعا این روند ناقص و ابتر خواهد بود اگر در تکمیل آن، پازل مربوطه با قطعه‌ای بزرگتر و با بار روانی مثبت‌تری تکمیل نشود. این حلقه مفقوده بی‌شک به سرانجام رساندن برجام و سر و سامان دادن به عرصه روابط خارجی ایران است. اگر در شرایط کنونی، توافق به سرانجام رسد، نه تنها در به تعادل رساندنِ شرایط ملتهب کنونی، کمک شایانی می‌کند، بلکه اعتماد و امید به آینده را در میان جامعه تقویت خواهد کرد. علاوه بر این دست دولت را نیز در دسترسی به ارز‌های بلوکه شده برای تامین مایحتاج باز خواهد کرد. به همین علت، نگارنده معتقد است که برجام بیش از هر زمان دیگری در دسترس است. چرا که قدمی آگاهانه و ابزاری کاملا کاربردی در شرایط حساس و تاثیرگذار کنونی است. از سوی دیگر عدم قدم برداشتن در این جهت، تبعات خطرناکی را در پی خواهد داشت که شرایط را بسیار ناپایدار خواهد کرد. این ناپایداری نیز به نوبه خود، به هزینه‌زایی هنگفت هم برای مردم و هم حکومت منجر خواهد شد.
منبع: دیپلماسی ایرانی
حمیدرضا اکبرپور، دکتری حقوق بین الملل عمومی، پژوهشگر مهمان پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه
دیدگاه تان را بنویسید