چالش موضع‌گیری در قبال جنگ اوکراین
کیهان در یادداشتی بی‌طرفی در قبال جنگ اوکراین را یک موضع منفعلانه می‌داند اما روزنامه جمهوری اسلامی تحت عنوان «زمزمه‌های خطرناک» تفکری که مدافع حمایت از روسیه است را خطرناک و بر خلاف منافع ملی می‌داند.
از همان وقتی که پوتین به اوکراین حمله کرد، با چالشی جدی برای موضع گیری در قبال این جنگ مواجه شدیم. یک طرف روسیه بود و روابط راهبردی با او ، قضایای مذاکرات برجامی و مواضع طرفین آن، حمایت غربی‌ها و آمریکا از اوکراین و از طرف دیگر هم تلخی جنگ و احساسات انسان‌دوستانه.
وزارت خارجه و سایر مقامات مربوطه از همان ابتدا جنگ را در هر نقطه از دنیا محکوم کرده و تاکید کردند که ما خواستار پایان یافتن آن هستیم. حتی ایران چند بار هم برای میانجیگری اعلام آمادگی کرد و امیرعبداللهیان نیز گفت که با لاوروف در این باره صحبت کرده است. با این وجود موضع ایران منتقدانی داشت و برخی اصرار داشتند که ایران باید با صراحت بیشتری علیه روسیه موضع بگیرد.
این بحث‌ها ادامه داشت تا هفته گذشته که دیدار پوتین و رهبری در تهران و سخنان مقام معظم رهبری درباره اینکه اگر روسیه به اوکراین حمله نکرده بود نیز اوکراین به بهانه‌ای این جنگ را راه می‌انداخت. به نظر می‌رسید که این گفته رهبری برای تمام شدن حجت و پایان یافتن مباحث کافی باشد اما شاهدیم که هنوز هم در این باره اختلاف نظرهایی وجود دارد.
مثلا روزنامه کیهان امروز در یادداشتی پیرامون نظم نوین جهانی، به جنگ اوکراین اشاره کرده و نوشته: «بعضی در این تحولات بزرگ بین‌المللی، تهران را به خویشتنداری و بی‌طرفی فراخوانده و از واژه نقش موازنه‌دهنده میان شرق و غرب سخن گفته‌اند. این یک پیشنهاد منفعلانه است، اگر وارداتی نباشد. ایران در این روند نباید به نام بی‌طرفی، چشم خود را به فرصت‌های بزرگ تحولات ببندد و به خود ضرر بزند.»
در عین حال روزنامه جمهوری اسلامی در یادداشت امروز خود تحت عنوان «زمزمه‌های خطرناک» نوشته: « این روزها زمزمه‌های خطرناکی درباره جنگ اوکراین و نسبت ایران با این جنگ گفته می‌شود و مطالبی در این زمینه نوشته می‌شود که با هیچیک از معیارهای قانونی، شرعی، اخلاقی و مواضع صریح اعلام شده توسط مسئولین نظام جمهوری اسلامی منطبق نیستند. از سخنان و نوشته‌های بعضی از همان افراد و مواضع بعضی از همان جریان‌های خارج از دولت ولی مدعیان همراهی با دولت، هرچند نه با صراحت ولی به صورت ضمنی، بوی نوعی تمایل به همراهی با روسیه در جنگ اوکراین به مشام می‌رسد. بعضی از این افراد تلاش می‌کنند پیروزی احتمالی اوکراین در این جنگ را یک خطر برای ایران قلمداد کنند و از این طریق به این نتیجه برسند که ایران باید به روسیه کمک کند تا در جنگ اوکراین پیروز شود. این، یک تفکر بسیار خطرناک است که می‌تواند کشور ما را در گردابی عمیق فرو ببرد و گرفتار چنان مشکلاتی کند که تا ده‌ها سال قابل جبران نباشند. عقلای کشور همواره بر نفی جنگ و همراهی با جنگ‌افروزان تاکید کرده‌اند و درخصوص حمله نظامی روسیه به اوکراین نیز مسئولان ارشد نظام بارها اصل جنگ را نامطلوب و زیانبار دانسته‌اند. این، یک موضع کاملاً منطقی و منطبق بر موازین است که منافع ملی کشور را صیانت می‌کند و هرچه غیر از این باشد برخلاف منافع ملی است.»
این روزنامه افزوده است: «اقتضای منافع ملی ایران اکنون اینست که از فرصت پیش‌آمده در اثر اختلافات شدید میان روسیه و غرب به ویژه اروپا حداکثر بهره‌برداری را در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی به عمل بیاوریم. اروپا اکنون در اثر کاهش صادرات سوخت از روسیه به این قاره، به ما نیاز دارد. ما با برآورده کردن این نیاز می‌توانیم امتیازهای موردنظرمان را از اروپا بگیریم و بسیاری از مشکلات سیاسی در زمینه‌های مختلف ازجمله برجام را حل کنیم. اگر در روابط با اروپا با مشکل بدعهدی مواجه هستیم، این مشکل را با روسیه و بطور کلی بلوک شرق هم داریم. فهرست بدعهدی‌های روسیه در روابطش با ایران طی دو قرن اخیر نشان می‌دهد روس‌ها در صدر فهرست عدم وفای به عهد قرار دارند. بنابراین، بهیچوجه به نفع ما نیست که سرنوشت خودمان را با اقدامات خطرناکی از قبیل همراهی با روسیه در جنگ با اوکراین – به هر شکل آن – گره بزنیم. ما به جای اینکه خودمان را به روسیه سنجاق کنیم، باید سیاست سنجاق شدن به این و آن را دون شان ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی بدانیم و با عملی ساختن سیاست موازنه، رابطه معقولی با شرق و غرب در چارچوب منافع ملی و استقلال در روابط خارجی که جان‌مایه سیاست «نه شرقی – نه غربی» است، داشته باشیم تا بتوانیم عزت و اقتدار این ملت و این کشور را حفظ کنیم.»
دیدگاه تان را بنویسید