اسکیزوفرنی یا جنون جوانی چیست؟

بیماری روانی اسکیزوفرنی یک اختلال مغزی مزمن و جدی بوده و بر نحوه تفکر، احساسات و رفتار‌های بیمار تاثیر گذاشته و می‌تواند او را ناتوان کند، زیرا این گروه از بیماران در تفکر و بروز عواطف ضعیف بوده و با مشکل مواجه هستند. غالب این بیماران به سایر اختلالات روانی افسردگی، اضطراب و اعتیاد نیز مبتلا هستند.

ابتلا به این بیماری اطرافیان بیمار را با چالش جدی مواجه می‌کند، زیرا این افراد در توانایی‌هایی مانند اشتغال به کار و توانایی خود مراقبتی دچار مشکل می‌شوند. همچنین این افراد در تعامل با جامعه نیز با مشکل مواجه می‌شوند، زیرا به دلیل برخی باور‌های اشتباه در جامعه نسبت به این گروه از بیماران بسیاری از افراد از مبتلایان به اسکیزوفرنی دوری کرده و تمایل به صحبت و ارتباط با این افراد ندارند.

جالب است بدانید که احتمال خطرناک بودن یک فرد مبتلا به اسکیزوفرنی بسیار کم است و اگر این فرد تحت درمان و مراقبت‌های مناسب باشد این خطر کم‌تر هم می‌شود. همچنین تاکید بر این نکته ضروری است که هوش این گروه از بیماران کاملا عادی بوده و در گروه افراد کم‌توان ذهنی قرار ندارند.

برخی مطالعات حاکی از آن است که ابتلا به سایر اختلالات روانی، عوارض جانبی ناشی از مصرف انواع دارو‌ها و تفکر و اقدام خودکشی می‌تواند طول عمر این بیماران را تا ۱۰ سال کاهش دهد.

علائم شیوع اسکیزوفرنی

به گزارش جامعه ۲۴ علائم اسکیزوفرنی معمولاً در سنین ۱۶ تا ۳۰ سالگی خود را نشان می‌دهند. شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری توهم شنیداری است به این معنا که فرد صدا‌هایی را می‌شوند که واقعی نیستند.

شیوع اختلال اسکیزوفرنی در زنان و مردان یکسان بوده و در کل حدود ۱ درصد جمعیت عمومی به این بیماری مبتلا هستند. به دلیل ظهور علائم بیماری در سنین نوجوانی به این بیماری جنون جوانی نیز می‌گویند.

همچنین آمار‌ها حاکی از آن است که نشانه‌های این بیماری در حدود ۴۰ درصد از مردان و ۲۳ درصد از زنان مبتلا تا قبل از ۱۹ بروز یافته است و از هر هزار نفر، تقریبا ۷ یا ۸ نفر در طول زندگی‌شان به اسکیزوفرنی مبتلا خواهند شد. سن بروز این بیماری در مردان معمولا در سنین ۱۰ الی ۲۵ سالگی و در زنان ۲۵ تا ۳۵ سالگی است.

علائم ابتلا به اسکیزوفرنی

علائم اسکیزوفرنی ممکن است شامل علائم اولیه، علائم مثبت، علائم منفی و علائم شناختی باشد؛ که در ادامه با هر یک از این علائم به صورت منفک آشنا می‌شویم.

علائم اولیه: از آنجایی که این بیماری غالبا در سنین نوجوانی و اوایل دهه ۲۰ زندگی مشاهده می‌شود ممکن است از رفتار‌های معمول نوجوانان تلقی شده و نادیده گرفته شوند.

علائم اولیه شامل موارد زیر هستند:

- دور شدن از دوستان و خانواده

- کاهش تمرکز

- مشکلات خواب

- تحریک پذیری

- عملکرد ضعیف تحصیلی

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت اسکیزوئید را بشناسید

علائم مثبت اسکیزوفرنی شامل موارد زیر هستند:

توهم  به معنای تجربیاتی غیرواقعی بیمار که از نظر او واقعی است مانند دیدن چیز‌هایی که واقعی نیست.

- شنیدن صدا یا بوییدن چیز‌هایی که دیگران در اطراف تجربه نمی‌کنند.

- هذیان

- اختلالات فکری

- اختلالات حرکتی به معنای حرکات آشفته بدن یا بروز حالات عجیب توسط فرد

علائم منفی: علائمی هستند که احساسات، رفتار‌ها و توانایی‌های معمول بیمار را قطع می‌کنند. این علائم عبارتند از: - تفکر یا گفتار بی نظم

- کاهش توانایی در کنترل تکانه‌ها

- واکنش‌های عاطفی غیرعادی به موقعیت‌ها

- کمبود احساسات یا عبارات

- از دست دادن میل و انگیزه برای زندگی

- ایزوله سازی اجتماعی

- اختلال در فعالیت‌های روزانه

علائم شناختی اسکیزوفرنی: این گروه از علائم گاهی چنان ظریف هستند که تشخیص را دشوار می‌سازند، با این حال این اختلال بر حافظه و تفکر فرد تاثیر می‌گذارد.

مهم‌ترین علائم شناختی اسکیزوفرنی شامل این موارد است:

- تفکر بی نظم

- کاهش تمرکز و توجه

- تضعیف عملکرد اجرایی

- مشکل در یادگیری اطلاعات و استفاده از آن‌ها

انواع اسکیزوفرنی

بیماری اسکیزوفرنی انواعی دارد که شامل اسکیزوفرنی پارانوئید، اسکیزوفرنی هبفرنیک، اسکیزوفرنی بی‌تفاوت، اسکیزوفرنی بی‌تفاوت و اسکیزوفرنی باقیمانده می‌شود.

اسکیزوفرنی پارانوئید: این نوع از بیماری غالبا در اواخر نوجوانی یا اوایل جوانی آغاز شده و با توهم و شک همراه است. مبتلایان به این نوع از بیماری کمتر موفق به حفظ شغل خود شده و در روابط دوستانه نیز با مشکل مواجه می‌شوند. این افراد غالبا کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند.

اسکیزوفرنی هبفرنیک: مبتلایان به این نوع از بیماری معمولا علائم آشفتگی در تکلم و رفتار، بی‌نظمی یا سازمان‌نیافته، انزواطلبی و بی‌تفاوتی را بروز می‌دهند.

اسکیزوفرنی بی‌تفاوت: این نوع اسکیزوفرنی غالباً علایم بی‌تفاوتی، بی‌احساسی و بی‌رغبتی را بروز داده و موجب می‌شود که فرد به جهان پیرامون و مسائل مختلف اشتیاقی نشان ندهد.

اسکیزوفرنی باقیمانده: این نوع معمولا مربوط به افرادی است که قبلا اسکیزوفرنی را تجربه کرده و امروز تنها علائمی خفیف از آن را دارند. در این نوع از بیماری هذیان و توهم وجود ندارد، اما رفتار‌های انزواطلبی، اختلال در عملکرد روزانه و بی‌توجهی به بهداشت فردی وجود دارد.

اسکیزوفرنی کاتاتونیک: این نوع بیماری با برخی اختلالات حرکتی همراه است که طیفی از بی‌تحرکی افراطی تا تحرک شدید و حتی خشونت‌بار را در بر می‌گیرد.

علل ابتلا به اسکیزوفرنی

اگر چه تاکنون علت خاصی برای بروز اسکیزوفرنی در افراد پیدا نشده است، اما متخصصان عوامل ژنتیکی و زیست محیطی را در بروز و پیشرفت اسکیزوفرنی موثر می‌دانند.

عوامل ژنتیکی نقشی مهم در ابتلا به این بیماری دارند تا جایی که به نظر برخی متخصصان سابقه ابتلا به این بیماری در میان فامیل درجه اول بیمار می‌تواند زمینه را برای پیشرفت بیماری در فرد مهیا کند.

عوامل محیطی نیز می‌توانند در بروز یا پیشرفت این بیماری نقشی مهم ایفا کنند. این عوامل شامل محیط زندگی فرد، عوامل استرس‌زا پیش از تولد و بلوغ می‌توانند ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.

به گزارش جامعه ۲۴ ، همچنین انزوای اجتماعی، مهاجرت به دلیل مشکلات اجتماعی، قرار گرفتن تحت هرگونه تبعیض، اختلال در خانواده، خانواده ناسازگار، آزار‌های فیزیکی، عاطفی و جنسی و بیکاری می‌توانند در بروز علائم اسکیزوفرنی نقشی مهم ایفا کنند.

از طرف دیگر برخی مطالعات نشان داده است که مصرف برخی از مواد اعتیادآور و به‌ویژه روان‌گردان‌ها مانند ماری جوانا و حشیش، کوکائین، شیشه و ال اس دی می‌توانند خطر ابتلا یا پیشرفت این بیماری را افزایش دهند تا جایی که برخی از گزارش‌ها بیانگر آن است که نیمی از بیماران اسکیزوفرنی سابقه مصرف شدید مواد یا الکل را داشته‌اند. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیش از سایرین نیکوتین مصرف می‌کنند.

روش‌های درمان اسکیزوفرنی

فرد مبتلا به این بیماری در طول زندگی به درمان نیاز داشته و در واقع هیچگونه درمانی برای این بیماری وجود ندارد. اقدامات درمانی تنها می‌توانند به کاهش علائم یا کاهش شدت علائم کمک کنند. درمان‌ها می‌توانند شدت علائم را کنترل یا کاهش دهند. با این حال بسیار مهم است که برای بیمار از یک روان‌درمانگر یا روان‌پزشک کمک بگیرید.

دارو درمانی، بستری کردن بیمار، مداخلات روانی اجتماعی و توانبخشی شغلی از روش‌های موثر در کاهش علائم این بیماری هستند.

منبع: جامعه 24