زندانی چهارم، عامل توقف توافق؟

در حالی که ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه ایران می گوید دولت آمریکا اکنون از مذاکره حرف می‌ز‌ند و ‌از طریق واسطه‌ها دوباره به دنبال گفت‌وگو با جمهوری اسلامی ایران است، نشریه میدل ایست آی مدعی توقف مذاکرات ایران و آمریکا بر سر   چهارمین زندانی آمریکایی در ایران شده است و همین نشان از پیچیده شده مذاکراتی دارد که در روزهای اخیر امیدواری‌های زیادی برای به نتیجه رسیدن آن ایجاد شده است. با این که سه منبع ایرانی نزدیک به مذاکرات به میدل ایست آی گفتند در هفته‌های اخیر پیشرفت‌های بیشتری درباره چند موضوع کلیدی حاصل شده است، از جمله وعده‌های ایران مبنی بر این که نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه و عراق توسط متحدان ایرانی مانند گروه‌های شبه‌نظامی عراق هدف حمله قرار نخواهند گرفت، اما این مذاکرات بر سر زندانیان دوتابعیتی به مشکل خورده است. میدل ایست آی مدعی شد: به گفته یک منبع در داخل ایران، ایالات متحده تاکید کرده است که پیشرفت بیشتر در مذاکرات نمی تواند حاصل شود مگر این که توافقی بر سر موضوع زندانیان دوتابعیتی ایرانی  - آمریکایی   صورت گیرد. این منبع گفت که این لایه جدیدی از پیچیدگی را معرفی کرده و به محل مناقشه تبدیل شده است. ایالات متحده علنی اعلام کرده است که برای آزادی سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز، سه ایرانی-آمریکایی که به اتهام جاسوسی زندانی شده‌اند، تلاش می‌کند. به گفته منبع دوم و یک فرد دیگر، مقامات آمریکایی به طور غیرمنتظره‌ای به دنبال اضافه کردن نام چهارم به فهرست افرادی بودند که می‌خواهند به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای موقت آزاد شوند. منبع دوم مدعی شد که رئیس جمهور ایران آماده است تا چهارمین زندانی را به عنوان بخشی از این معامله آزاد کند. با این حال، صداهای مخالفی در برخی نهادهای با نفوذ وجود دارد که اصرار دارند سرنوشت چهارمین زندانی باید به عنوان موضوعی جداگانه مورد بحث قرار گیرد.همزمان با چنین خبری مبنی بر ایجاد مشکل در مذاکرات تبادل زندانی، خبرگزاری رویترز نیز به نقل از چهار منبع آگاه گزارش داد که دیپلمات‌های اروپایی به ایران گفته‌اند که قصد دارند تحریم‌های موشکی بالستیک اتحادیه اروپا را که در ماه اکتبر در چارچوب برجام منقضی می‌شود، حفظ کنند؛ گامی که می‌تواند واکنش تلافی‌جویانه ایران را برانگیزد. این منابع با تکرار برخی ادعاها، سه دلیل برای حفظ تحریم‌ها ذکر کردند: استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی علیه اوکراین، احتمال انتقال موشک‌های بالستیک ایران به روسیه و محروم کردن ایران از مزایای توافق هسته‌ای با توجه به این که تهران این توافق را پس ایالات متحده   نقض کرده است. در این گزارش ادعا شده که حفظ تحریم‌های اتحادیه اروپا نشان‌دهنده تلاش‌های غرب برای ممانعت از تولید سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران با وجود فروپاشی توافق سال ۲۰۱۵ است. مطابق مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که حدود ۸ سال پیش برای تأیید برجام صادر شد، محدودیت‌های اعمال‌شده این سازمان درباره فعالیت‌های مربوط به موشک‌های بالیستیک ایران اکتبر ۲۰۲۳ منقضی خواهد شد. در صورت صحت خبر رویترز، رفتار کشورهای اروپایی به معنای آن خواهد بود که این کشورها  قصد فعال کردن مکانیسم موسوم به «اسنپ‌بک» (بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل که به «مکانیسم ماشه» مشهور شده) را ندارند و تنها به دنبال حفظ تحریم‌های شخصی خود علیه برنامه موشکی ایران هستند. با این حال، هر گونه اقدام از سوی کشورهای اروپایی درباره حفظ تحریم‌های موشکی (حتی بدون کلید زدن مکانیسم ماشه) نقض قطعنامه 2231 تلقی خواهد شد و به معنای تداوم سیاست کشورهای غربی در حفظ فشار بر ایران از طریق برجام خواهد بود.