مثانه اندام توخالی در قسمت تحتانی شکم است که ادرار را ذخیره می‌کند. با پرشدنش، ماهیچه‌های دیواره آن شل می‌شوند تا بتواند منبسط شود. با خالی‌شدن مثانه در حین ادرار، ماهیچه‌ها منقبض می‌شوند تا ادرار را از طریق مجرا به بیرون فشار دهند. چندین مشکل مختلف می‌تواند باعث درد مثانه شود. علت درد مثانه بعد از ادرار، عفونت مجاری ادراری است. اما به‌طورکلی سه علت شایع درد مثانه عبارت‌اند از سیستیت بینابینی، عفونت مجاری ادراری و سرطان مثانه.

سیستیت بینابینی

سیستیت بینابینی (IC) یک بیماری مزمن است که در آن مثانه ملتهب و تحریک می‌شود. التهاب، دیواره مثانه را سفت می‌کند و در هنگام پرشدن، انبساط کامل مثانه را دشوار می‌کند. IC ممکن است ناشی از نقص در پوشش، ضربه، آسیب نخاعی یا دلیل دیگری باشد، اما تحقیقات علت دقیق آن را مشخص نکرده است.

یکی از علائم اصلی IC درد بوده که زمانی که مثانه پر می‌شود، شدید شده و با خالی‌شدن آن کاهش می‌یابد. همچنین ممکن است درد به‌طورکلی در قسمت پایین کمر، شکم یا کشاله ران احساس شود. افراد مبتلا به این عارضه ممکن است بیشتر ادرار کنند یا نیاز فوری به آن داشته باشند، اما هر بار فقط مقدار کمی دفع کنند. مشکلات جنسی نیز ممکن است مربوط به سیستیت بینابینی باشد.

تشخیص عارضه

اغلب، تشخیص IC با رد سایر شرایطی که باعث علائم مشابه می‌شوند، مانند عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های واژن، سنگ‌های کلیه و سرطان انجام می‌شود. پزشک ابتدا سوابق پزشکی شما را بررسی و سپس شما را معاینه می‌کند. ممکن است از شما بپرسند که چند وقت یکبار به دستشویی می‌روید، آیا برای رفتن احساس فوریت می‌کنید و چه زمانی درد را تجربه می‌کنید.

آزمایش‌های زیر برای تشخیص علت درد مثانه بعد از ادرار ممکن است انجام شود:

• نمونه‌ی ادرار
• سیستوسکوپی: پزشک برای مشاهده داخل مثانه، یک اسکوپ بلند و نازک (سیستوسکوپ) را در مجرای ادرار شما قرار می‌دهد.
• ممکن است آزمایش سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن از لگن انجام شود تا دلیل اصلی کشف شود.

درمان عارضه

چندین درمان ممکن است به تسکین علائم درد کمک کند، از جمله دارو‌ها، مدیریت استرس، و فیزیوتراپی دستی. مدیریت درد به دلیل اهمیت آن برای کیفیت زندگی، باید به طور مداوم از نظر عملکرد آن ارزیابی شود. پزشک شما ممکن است یک رویکرد چندرشته‌ای را در نظر بگیرد. همچنین این مطلب درمان درد مثانه اطلاعات بیشتری را برای شما بازگو می‌کند.

در اینجا چند گزینه درمان وجود دارد:

• دارو‌ها. پنتوسان پلی سولفات سدیم (Elmiron) تنها داروی خوراکی بوده که مورد تأیید FDA برای درمان سیستیت بینابینی است. اما، این دارو برای همه کار نمی‌کند و ممکن است چندین ماه طول بکشد تا اثر کند (همچنین دارای عوارض جانبی متعددی است). سایر دارو‌های مورداستفاده برای درمان IC شامل آنتی‌هیستامین هیدروکسی زین (ویستاریل، آتاراکس) و آمی‌تریپتیلین ضدافسردگی سه حلقه‌ای (Elavil) است. گاهی از دارو‌های تشنجی مانند گاباپنتین، (نورونتین) و توپیرامات (توپاماکس) استفاده می‌شود. سایر روش‌ها عبارت‌اند از: دارو‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند سیکلوسپورین و آزاتیوپرین. برای درد خفیف، مسکن‌های بدون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن، استامینوفن یا آزو امکان دارد، مفید باشند.
• القای مثانه. یک لوله نازک (کاتتر) برای پرکردن مجرا با دارو‌هایی مانند دی متیل سولفوکسید (DMSO)، هپارین، استروئید‌ها یا یک بی‌حس‌کننده موضعی استفاده می‌شود. شما مایع را تا 15 دقیقه در مجرا نگه دارید و سپس آن را ر‌ها کنید. تصور می‌شود این درمان با کاهش التهاب و کاهش احساس درد کار می‌کند.
• پرشدن مثانه. این روشی برای برداشتن بافت غیرطبیعی این عضو با استفاده از یک ابزار تخصصی است. در حین فولگوراسیون، ابزاری به نام رزکتوسکوپ از طریق مجرا وارد می‌شود. سپس یک جریان الکتریکی بافت یا تومور را می‌سوزاند. این کار با بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد.
• اتساع. درحالی‌که بیهوش هستید، پزشک مثانه شما را با مایعی پر می‌کند تا دیواره‌های آن کشیده شود. اتساع تکنیکی است که برای تشخیص IC استفاده می‌شود، اما همچنین به تسکین درد برای برخی بیماران کمک می‌کند، احتمالا به این دلیل که ظرفیت مثانه را افزایش می‌دهد یا با اعصابی که سیگنال‌های درد را منتقل می‌کنند، تداخل می‌کند.
• تحریک اعصاب. برای برخی از بیماران، تکنیکی به نام تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)، یا تعدیل عصبی ساکرال، به تسکین درد کمک می‌کند. الکترود‌هایی که روی پوست قرار می‌گیرند یا در بدن کاشته می‌شوند، تکانه‌های الکتریکی را به اعصاب کنترل‌کننده می‌فرستند. این تکنیک می‌تواند به تقویت عضلات کنترل‌کننده این عضو کمک کند و ممکن است باعث آزادشدن مواد شیمیایی شود که درد را از بین ببرند.
• بوتاکس. سم بتولینیم A ممکن است درصورتی‌که سایر درمان‌ها تسکین‌دهنده نبوده‌اند، تجویز شود. پس از درمان ممکن است مجبور شوید خود به طور دوره‌ای سونداژ کنید.
• طب سوزنی. تحقیقات محدود نشان داده که طب سوزنی ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به سیستیت بینابینی مفید باشد.
• عمل جراحی. اگر درمان‌های دیگر مؤثر نبودند و درد از بین نرفت، ممکن است پزشک جراحی را به‌عنوان آخرین راه‌حل توصیه کند.

تغییر روش زندگی

تغییرات سبک زندگی زیر نیز ممکن است به تسکین IC کمک کند:

• رژیم غذایی. برخی غذا‌ها مانند گوجه‌فرنگی، مرکبات، قهوه، شکلات یا الکل ممکن است علائم IC را برای برخی افراد بدتر کنند. برای تشخیص اینکه کدام غذا‌ها، در صورت وجود، این عضو شما را تحریک می‌کنند، آنچه را در طول روز می‌خورید، یادداشت کنید. هنگامی که تشدید درد دارید، ببینید آیا می‌توانید الگویی در رژیم غذایی خود پیدا کنید.
• مدیریت استرس. افراد مبتلا به IC اغلب بدتر شدن علائم مربوط به افزایش استرس فیزیکی، ذهنی یا عاطفی را گزارش می‌کنند.

عفونت مجاری ادراری

دستگاه ادراری به طور معمول استریل است، اما گاهی اوقات باکتری‌ها می‌توانند از طریق مجرا نفوذ کنند. عفونت دستگاه می‌تواند علت درد مثانه بعد از ادرار باشد و هر بخشی از سیستم ادراری از جمله مثانه، حالب، مجرای ادرار و کلیه‌ها را درگیر کند. بااین‌حال، بیشتر در مثانه (سیستیت) شایع است.

علت درد مثانه در زنان

زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض ابتلا به عفونت مثانه هستند. علت درد مثانه در زنان و علائم عفونت مثانه در آنان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد یا سوزش در هنگام ادرار
• نیاز فوری به ادرار کردن
• درد یا حساسیت در ناحیه شکم
• ادرار کدر، خون‌آلود یا بدبو
• تب با درجه پایین
• نیاز مکرر به ادرار کردن
• خون در ادرار

پزشکان با گرفتن نمونه ادرار و آزمایش باکتری آن علت درد مثانه در زنان و عفونت ادراری را تشخیص می‌دهند. برای درمان درد مثانه می‌توان آنتی‌بیوتیک برای چند روز تجویز کرد. همچنین، مایعات زیادی بنوشید تا باکتری‌ها را از دستگاه ادراری خود خارج کنید.

علت درد مثانه در مردان

درد مثانه می‌تواند مردان را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد و ناشی از چند بیماری مختلف باشد که برخی از آن‌ها جدی‌تر از دیگران است. درد مثانه از هر نوعی که باشد نیاز به بررسی دارد، زیرا چندین علت احتمالی دارد، از عفونت دستگاه ادراری گرفته تا التهاب مزمن مثانه.

عفونت مجاری ادراری در مردان

عفونت دستگاه ادراری (UTI) یک عفونت باکتریایی در امتداد هر قسمت از دستگاه ادراری از جمله مثانه است. مردان نیز مانند زنان می‌توانند به عفونت ادراری مبتلا شوند. عفونت ادراری توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می‌شوند. در صورت عدم درمان، عفونت ادراری می‌تواند به کلیه‌ها و جریان خون شما گسترش یابد و عوارض جدی ایجاد کند.

علائم عفونت ادراری در مردان

همراه با درد مثانه، عفونت ادراری ممکن است یکی از علائم زیر را نیز ایجاد کند:

• تکرر ادرار دردناک
• درد زیر شکم
• کمردرد
• فشار مثانه / لگن
• ادرار کدر
• خون در ادرار

ازآنجایی‌که درد مثانه می‌تواند دلایل احتمالی زیادی داشته باشد، بهتر است برای معاینه آن با پزشک خود ملاقاتی داشته باشید.