استانی‌شدن انتخابات مجلس/ استدلال‌‍‌های موافقان قوی‌تر است یا مخالفان؟

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

گروه سیاست نامه نیوز : نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بهار سال 94کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس را تصویب کردند و مقرر شد که این طرح برای بررسی و رفع اشکالات به کمیسیون شوراها ارجاع شود تا در نهایت به صورت دو شوری در مجلس مورد بررسی قرار گیرد. نمایندگان مجلس در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس را با 149 رای موافق، 69 رای مخالف و 9 رای ممتنع از مجموع 233 نماینده حاضر در مجلس به تصویب رساندند. مجید انصاری معاون پارلمانی رییس‌جمهور نیز اعلام کرده بود که این طرح در جلسه دولت مطرح شد و دولت با آن مخالفت کرد .

بعد از تصویب کلیات این طرح در آن جلسه، دکتر علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی گفت که یکسری نکات را معاونت قوانین در مورد این طرح مطرح کرده است که این موارد در اخطارهای نمایندگان نیز مورد اشاره قرار گرفت از این رو اگر نمایندگان موافق باشند این طرح مجددا به کمیسیون شوراها برای اصلاح این موارد ارجاع داده می‌شود .

با قانون شدن این طرح به جای حوزه‌های انتخابیه کوچک‌تر و شهرستان‌ها، هر استان به یک حوزه انتخابیه تبدیل می شود. «تمرکز نمایندگان برامور ملی و پرهیز از صرف اوقات نمایندگی برای امور جزئی با حفظ ویژگی محلی و ملی بودن مسئولیت نمایندگی و جایگزین کردن برنامه‌محوری به جای شخص‌محوری»، «ارتقای سطح کیفی و افزایش کارایی مجلس از طریق ایجاد امکان انتخاب داوطلبان شاخص‌تر با صلاحیت‌های برتر»، «متمایل کردن انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان به سمت ایجاد نظام انتخاباتی متناسب با ساختارهای سیاسی و حقوقی ایران»، «حذف رقابت‌های شدید و اختلاف‌برانگیز قومی و قبیله‌ای و تقویت همبستگی ملی»، «کاهش تعداد داوطلبان و هزینه‌های اجرایی انتخابات»، «افزایش میزان و تسهیل امکان مشارکت عمومی شهروندان در اعمال حق تعیین سرنوشت»، «عادلانه شدن نظام انتخاباتی و ایجاد فرصت‌های برابر برای آحاد افراد ملت»، «کنترل تخلفاتی نظیر خرید رأی» و «تقویت فرهنگ تحزب» از جمله اهداف این طرح عنوان می شد .

سابقه طرح برگزاری استانی انتخابات در مجلس وجود دارد. در سال 86 طرحی با همین عنوان در مجلس شورای اسلامی مطرح شد که حدود 4 سال در دست بررسی مجلس بود. پس از ارجاع آن طرح به شورای نگهبان، این شورا مخالفتش را با استانی شدن انتخابات مجلس به نحوی که در آن طرح آمده بود، اعلام کرد، عمده دلیل مخالفت شورای نگهبان، اعلام مغایرت بود به این معنا که این طرح مخالفت با اصولی از قانون اساسی بود که بر مشارکت عمومی مردم و اتکا به آرای ملت مربوط می شد .

سخنگوی شورای نگهبان در اردیبهشت سال 94 و همزمان با مطرح شدن دوباره طرح استانی شدن انتخابات مجلس اعلام کرد که اگر این طرح مشابه با طرح سال 86 باشد، شورای نگهبان باز هم مخالفات خواهد کرد چون آن طرح مخالفت با اصولی از قانون اساسی بود که با مشارکت عمومی مردم در انتخابات ارتباط داشت .

حالا گویا کمیسیون شوراها درحال نهایی کردن طرح است تا پیش از انتخابات سال 98، کار رسیدگی به آن در صحن علنی مجلس تمام شود. البته این طرح همچنان محل نقد و نظر موافقان است. مخالفان 3 استدلال را مطرح می کنند نخست آنکه تعداد نمایندگان مجلس کاهش پیدا می کند اما این موضوع را موافقان رد می کنند و معتقدند این اتفاق نمی افتد.

ثانیا مخالفان می گویند استانی شدن حوزه های انتخابیه حقوق اقوام را پایمال می کنند و ممکن است اگر این اقوام در انتخابات شهرستان‌های کوچک رای می‌آوردندوقتی انتخابات استانی شود احتمال پیروزی آنها کاهش پیدا کند اما موافقان جوابی که می دهند این است که می توان با سهمیه قرار دادن این مشکل را حل کرد .

انتقاد دیگر آن است که امکان داردمیزان مشارکت کاهش یابد اما موافقان به انتخابات ریاست جمهوری یا نتیجه انتخابات مجلس در استان هایی همچون تهران و قم استناد می کنند که میزان مشارکت تفاوتی نمی کند ضمن آنکه هزینه های برگزاری نیز به شکل قابل ملاحظه ای کاهش پیدا می کند.

در مجموع باید دید بعد از 11 سال کش و قوس بر سر این موضوع، بالاخره زمان آن رسیده که نتیجه رفت و برگشت های این طرح را بین شورای نگهبان و مجلس مشاهده کنیم، آیا موافقان می توانند با استدلال های حقوقی شورای نگهبان را راضی کنند که انتخابات مجلس آینده در قالب استانی برگزار شود یا همچنان مثل گذشته شهرستان ها حوزه های انتخابیه خواهند بود.